Η επίδραση της πανδημίας SARS CoV-2 σε ένα περιφερειακό κέντρο αιμοδοσίας.

Abstract

Εισαγωγή: Η διατήρηση επαρκούς και ασφαλούς παροχής αίματος αποτελεί πρωταρχικό στόχο των Κέντρων αίματος και των Νοσοκομειακών Υπηρεσιών Αιμοδοσίας. Η μετάδοση του ιού SARSCoV-2 (COVID-19) και ο πανδημικός της χαρακτήρας, είχε και έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων διαταραχών σε όλα τα επίπεδα υγειονομικής περίθαλψης και σαφώς αρνητική επίδραση στη συλλογή αίματος. Καθώς τα Κέντρα και οι Υπηρεσίες Αιμοδοσίας οφείλουν να διατηρήσουν την ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης αίματος, κρίνεται συνεχώς επιτακτική η ανάγκη να λαμβάνουν δράσεις στην περίοδο του αποκλεισμού (lockdown) της πανδημίας και φυσικά να αξιολογείται η συχνότητα συμμετοχής των εθελοντών αιμοδοτών. Σκοπός: Η έρευνα της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας είχε ως σκοπό τη διερεύνηση της συχνότητας της συμμετοχής των εθελοντών αιμοδοτών κατά την περίοδο του αποκλεισμού (lockdown). Στους στόχους της συμπεριλήφθη η διερεύνηση της συχνότητας συμμετοχής σε εθελοντικές αιμοδοσίες, των χαρακτηριστικά εθελοντών αιμοδοτών τη συγκεκριμένη περίοδο αλλά και η επαγωγική αξιολόγηση της πιθανής επίδρασης των ενημερωτικών επαφών σε αιμοδοτικούς συλλόγους. Υλικό & μέθοδοι: Εκπονήθηκε αναδρομική έρευνα παρατήρησης την Άνοιξη του 2021, στο Τμήμα Αιμοδοσίας και τις Εξωτερικές Μονάδες του Βενιζελείου-Παννάνειου Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου Κρήτης. Περιλάμβανε δεδομένα αρχείου από χρονικά διαστήματα συγκρινόμενα πριν και κατά τη διάρκεια των χρόνων απαγορεύσεων μετακινήσεων (lockdown) λόγω πανδημίας. Το δείγμα επιλογής αφορούσε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα που ορίστηκαν ο Απρίλιος & Νοέμβριος του 2019 και αντίστοιχα ο Απρίλιος & Νοέμβριος του 2020. Το τελικό δείγμα περιλάμβανε 3704 εθελοντές αιμοδότες, η συλλογή των δεδομένων τους έγινε μέσω ηλεκτρονικής αναζήτησης του αρχειακού φακέλου του Τμήματος Αιμοδοσίας και αφορούσαν τα βασικά δημογραφικά τους στοιχεία και ορισμένα κλινικά ή επιδημιολογικά χαρακτηριστικά όπως η ομάδα αίματος, το Κέντρο Αιμοδοσίας που προσήλθαν ή η διαθεσιμότητα μονάδων αίματος τους σχετικούς μήνες. Έγιναν εκτιμήσεις κατανομών περιγραφικών χαρακτηριστικών των αιμοδοτών και αιμοδοτριών, με συνεκτίμηση των 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης (95%ΔΕ), ενώ στις συσχετίσεις κατηγορικών παραμέτρων χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος χ2 με έμφαση στη γραμμική μεταβολή στις συγκρίσεις μεταξύ των τεσσάρων μηνών της έρευνας ή μεταξύ των ετήσιων μεταβολών. Αποτελέσματα: Το 79,0% των 3704 αιμοδοτών ήταν άνδρες, η μέση ηλικία όλων τα 41,0 χρόνια (±10,8) ενώ σημαντικά περισσότεροι από τους μισούς αιμοδότες ήταν από αστικές περιοχές. Από άποψη συχνότητας σημαντικά περισσότεροι είχαν ομάδα αίματος Α+ (39,0%) και Ο+ (36,1%) σε σχέση με τις υπόλοιπες (p<0,05). Στους τέσσερις μήνες της έρευνας, πριν δηλαδή και κατά τη περίοδο του lockdown λόγω Covid-19, η μικρότερη συχνότητα αιμοδοτών βρέθηκε τον Απρίλιο του 2019 (ν=850, 22,9%) και η υψηλότερη τον Νοέμβριο του ίδιου έτους (ν=1052, 28,4%). Μικρή μη σημαντική μείωση ή -5,3% διαπιστώθηκε μεταξύ των ετών 2019 και 2020 (p>0,05). Στους μήνες όμως και συγκριτικά με τον Απρίλιο του 2019, διαπιστώθηκε αύξηση των αιμοδοτών/τριών με μεγαλύτερη τον Νοέμβριο του 2019 (+23,8%) και μικρότερη τον Νοέμβριο του 2020 (+1,8%) όπου ήταν και η 2ηεποχή περιορισμού (lockdown). Μεταξύ των δυο ακραίων μηνών, από τον Απρίλιο του 2019 στον Νοέμβριο του 2020, εντοπίζεται σημαντική μείωση της αιμοδοσίας στους άνδρες (από 83,2% σε 76,6%) και σημαντική αύξηση στις γυναίκες (από 16,8% σε 23,4%) (p<0,05). Επιπλέον, ως προς τον τόπο διαμονής τους, μεταξύ των δυο ακραίων μηνών της έρευνας η κατανομή των αιμοδοτών/τριων μειώνεται σημαντικά στις αστικές περιοχές και αυξάνεται αντίστοιχα στις αγροτικές (p<0,05). Στους πολλαπλούς λόγους, αιτίες ή τρόπους για τους οποίους προσήλθαν να δώσουν αίμα, διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ Απριλίου 2019 και Νοεμβρίου 2020 καθώς: αυξάνεται η συχνότητα αιμοδοσίας ως Εθελοντές& εκείνων που δίνουν αίμα σε Εξωτερική δομή ενώ μειώνεται εκείνων που δίνουν μέσω Συλλόγου, για ασθενή ή γενικά για Αιμοδοσία(p<0,001). Συμπεράσματα: Τα μέτρα περιορισμού μετακινήσεων & συγχρωτισμού υπό το φόβο της υπερμετάδοσης του ιού στην περίοδο του αποκλεισμού, δεν μετέβαλαν τη αιμοδοσία μέσω του εθελοντισμού καθώς παρέμεινε στα ίδια περίπου επίπεδα με την πριν lockdown εποχή. Απαιτείται ωστόσο διαρκής επιστράτευση όλων των παραγόντων στη χάραξη στρατηγικής ώστε η συλλογή και τα αποθέματα αίματος να καλύπτουν τις ανάγκες του Νοσοκομείου.

Introduction: Maintaining an adequate and safe blood supply is a primary goal of Blood Centers or Hospital Blood Donation Services. The transmission of the SARSCoV-2 virus (COVID-19) and its pandemic nature, has had and continues to cause major disruptions at all levels of health care and a clearly negative effect on blood collection. As Blood Donation Centers and Services have to maintain the balance between blood supply and demand, there is an urgent need to take action during the lockdown of pandemic period and of course, the frequency of participation of voluntary blood donors should be evaluated. Aim: The purpose of this research was to investigate the frequency of participation of volunteer blood donors during the lockdown period. Its objectives included the investigation of the frequency of participation in voluntary blood donations, the characteristics of voluntary blood donors in the specific period but also the inductive evaluation of the possible effect of informative contacts in blood donation associations. Material & methods: A retrospective observation research was prepared in the Spring of 2021, at the Blood Donation Department and the Outpatient Units of the Venizelio-Pananio General Hospital of Heraklion, Crete. It included file data from time intervals compared to before and during pandemic lockdown times. The selected sample concerned specific time periods set in April & November 2019 and respectively April & November 2020. The final sample included 3704 volunteer blood donors, their data were collected through an electronic search of the Blood Donation Department archive file and related to their basic demographics and certain clinical or epidemiological characteristics such as blood type, Blood Donation Centers where they came or blood availability the relevant months. Descriptive characterization distributions of male blood donors and female blood donors were made, taking into account 95% confidence intervals (95%CI) and in the parameter correlations theχ2 test was used with emphasis on the linear change in the comparisons between the four months of the study or between years. Results: 79.0% of the 3704 blood donors were men, the average age of all was 41.0 years (± 10.8) and significantly more than half were from urban areas. In frequency, significantly more had blood group A + (39.0%) and O + (36.1%) than the rest (p <0.05). In the four months of the research, ie before and during the lockdown due to Covid-19, the lowest blood donor frequency was found in April 2019 (n = 850, 22.9%) and the highest in November of the same year (n = 1052, 28 , 4%). A small non-significant decrease or -5.3% was observed between the years 2019 and 2020 (p> 0.05). However, in the months and compared to April 2019, there was an increase in blood donors / three with a larger one in November 2019 (+ 23.8%) and a smaller one in November 2020 (+ 1.8%) where the 2nd period of restriction was (lockdown). Between the two extreme months, from April 2019 to November 2020, there is a significant reduction in blood donation in men (from 83.2% to 76.6%) and a significant increase in women (from 16.8% to 23.4 %) (p <0.05). In addition, in terms of their place of residence, between the two extreme months of the survey the distribution of blood donors male and female decreases significantly in urban areas and increases accordingly in rural areas(p <0.05). In the multiple reasons, causes or ways for which they came to donate blood, significant differences were found between April 2019 and November 2020 as: increases the frequency of blood donation as Volunteers & those who donate blood in External structure while decreases for those who donate through the Association, for a patient or in general for Blood Donation (p <0.001). Conclusions: The measures of restriction of movement & synchronization due to the fear of over-transmission of the virus during the exclusion period, did not change the blood donation through volunteering as it remained at approximately the same levels as before the lockdown period. However, continuous involvement of all actors in the formulation of strategy is required so that the collection and stocks of blood meet the needs of the Hospital.