Παραδοσιακά προϊόντα και ελληνική μεσογειακή διατροφή. Θεσμικό πλαίσιο ενωσιακών σημάτων ποιότητας και προοπτικές ανάπτυξης.

Abstract

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η απαιτητική καθημερινότητα έχουν απομακρύνει τον Έλληνα από την παραδοσιακή διατροφή και τα οφέλη που αυτή προσφέρει. Τα τελευταία χρόνια, όμως, έχει παρατηρηθεί μία τάση στροφής προς την παραδοσιακή κουζίνα λόγω του κορεσμού από τα τυποποιημένα τρόφιμα που στην πλειοψηφία τους στερούνται θρεπτικά συστατικά και την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ο όρος παραδοσιακά προϊόντα διατροφής παραπέμπει στη διατροφική κουλτούρα ενός τόπου, καθώς περιλαμβάνει έθιμα, παραδόσεις και τεχνογνωσία μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής. Η αναγνωρισμένη διατροφική αξία των παραδοσιακών προϊόντων και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου παράλληλα με την αύξηση των απαιτήσεων του καταναλωτή, έκανε επιτακτική την ανάγκη πιστοποίησης των διατροφικών προϊόντων. Ιδιαίτερα για την κατοχύρωση των παραδοσιακών προϊόντων διατροφής των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ισχύον κοινοτικό δίκαιο έχει καθιερώσει σήματα ποιότητας. Ωστόσο, παρά την αναγνωρισμένη διατροφική τους αξία, διαπιστώνεται μια προοδευτική αλλαγή των διατροφικών συνηθειών ενός μεγάλου και συνεχώς αυξανόμενου τμήματος του πληθυσμού, το οποίο απομακρύνεται από την παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή υιοθετώντας δυτικές διατροφικές συνήθειες και τρόπο ζωής. Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι αρχικά ο προσδιορισμός των παραδοσιακών προϊόντων διατροφής και η παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου για την καταχώρησή τους στα ευρωπαϊκά συστήματα ποιότητας . Επίσης, θα αναφερθεί η θέση της Ελλάδας συγκριτικά με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη ως προς την πιστοποίηση παραδοσιακών προϊόντων διατροφής. Στη συνέχεια, θα παρουσιαστεί η διατροφική αξία των ελληνικών παραδοσιακών προϊόντων σε συσχετισμό με τη Μεσογειακή Διατροφή και θα αιτιολογηθεί ο χαρακτηρισμός της Κρητικής Παραδοσιακής Διατροφής ως κορωνίδας της Μεσογειακής Διατροφής. Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία προσπάθεια ανάδειξης των προϊόντων τα οποία φέρουν το Ευρωπαϊκό Σήμα Ποιότητας και κατάδειξης της ανάγκης της μελέτης και πιστοποίησης των ελληνικών παραδοσιακών τροφίμων, προκειμένου να συντηρηθούν στοιχεία λαογραφίας και πολιτισμού, να αναπτυχθεί ο πρωτογενής τομέας παραγωγής αλλά και να αυξηθεί η κατανάλωσή τους. Περαιτέρω θα προταθούν τρόποι προβολής και εξωστρέφειας των ελληνικών παραδοσιακών προϊόντων και εν γένει της Ελληνικής Μεσογειακής Διατροφής. Μελλοντικές μελέτες μπορούν να ασχοληθούν με στρατηγικές προώθησης της παραδοσιακής Μεσογειακής Διατροφής για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας.

Modern lifestyle along with demanding everyday life, have forced the Greeks to break with the past and not to follow the traditional Mediterranean Diet, which benefits people’s health. Nowadays, more and more people show a preference for traditional cuisine and healthy lifestyle, due to saturation of standard food products. With the term traditional food products, we refer to food culture of every country, including customs, traditions as well as know-how of a specific geographic region. The regognized value of traditional food products, the high living standard and the customers’ increased demands, underline the imperative need of food product verification. Specifically, as far as registration of traditional food products is concerned, implementation of European Community law has established product quality mark for all countries belonging to the European Union. Nevertheless, despite the recognized nutritional value of these products, one realises progressive changes in the eating habits of a big and progressively increasing amount of people who do not follow traditional Mediterranean Diet, adopting western nutritional habits. This thesis aims not only to define traditional food products, but also to present the institutional framework for their registration in the European quality system. The position of Greece, compared to other European countries concerning traditional value of Greek traditional products in association with Mediterranean Diet, will be presented in order to justify the denomination of Cretan traditional cuisine, top of Mediterranean Diet. This thesis promotes the products which bear European quality mark and demonstrates the need for study and authentincation of Greek traditional food products, with a view to maintaining folklore and cultural elements, to increase the primary sectore and to promote the consumption of these products. In addition, ways of promotion and extroversion of Greed traditional food products and Greek Mediterranean Diet in general, will be proposed. Future studies can deal with promotion strategies as far as Mediterranean Diet is concerned, in order to improve public health.