Συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές κατά την πανδημία covid-19 και ο ρόλος των επαγγελματιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής φροντίδας.

Abstract

Η παγκόσμια υγειονομική κρίση που εμφανίστηκε στις αρχές του 2020 δημιούργησε σημαντικές επιπλοκές και διαφοροποιήσεις στις ζωές των ανθρώπων. Στο πλαίσιο της εξασφάλισης της υγείας τους, εφαρμόστηκαν μέτρα τα οποία ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε ομάδας πληθυσμού επέφεραν διαφορετικό αντίκτυπο. Ένας πληθυσμός που επηρεάστηκε αισθητά είναι τα άτομα που εκτίουν ποινή στερητική της ελευθερίας τους. Στην χώρα μας τα Σωφρονιστικά Καταστήματα Κράτησης ήρθαν αντιμέτωπα με χρόνιες ελλείψεις και ανάγκες που κατά τη περίοδο της πανδημίας μεγιστοποιήθηκαν. Η παρούσα ερευνητική εργασία πραγματεύεται τις συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές κατά την περίοδο της πανδημίας του ιού COVID -19, υπό το πρίσμα των επαγγελματιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής φροντίδας και εστιάζει πρωτίστως στις συνθήκες υπό τις οποίες ζούσαν οι κρατούμενοι, στις συνέπειες τόσο στην καθημερινότητα τους όσο και στην ψυχική τους υγεία, στα μέτρα που εφαρμόστηκαν για τη διασφάλιση της υγείας τους και παρουσιάζει τον ρόλο των επαγγελματιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Η ποιοτική έρευνα επιλέχθηκε με σκοπό την ενίσχυση της πληροφόρησης σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα, καθώς δεν υπήρχαν επαρκή έως τώρα στοιχεία. Δείγμα αποτέλεσαν οι επαγγελματίες του Γενικού Καταστήματος Κράτησης Θεσσαλονίκης, του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Βόλου, του Καταστήματος Κράτησης Γυναικών Ελαιώνα Θήβας και του Καταστήματος Κράτησης Λάρισας. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν τις συνθήκες κράτησης και την επιρροή των μέτρων που λήφθηκαν για την προστασία των κρατουμένων καθώς επίσης και τις αλλαγές των αρμοδιοτήτων της Κοινωνικής Υπηρεσίας και των ψυχολόγων των καταστημάτων κράτησης. Ο υπερπληθυσμός σε συνδυασμό με την έλλειψη χώρου των καταστημάτων επέφερε λήψη αυστηρών μέτρων, όπως ακύρωση των επισκεπτηρίων και των εκδηλώσεων, παύση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και αυστηρή καραντίνα σε περίπτωση μόλυνσης από τον ιό. Επίδραση δέχτηκαν και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας και κοινωνικής φροντίδας καθώς η αύξηση των αναγκών δημιούργησε παράλληλα αύξηση του όγκου εργασίας και αναπροσαρμογή του ρόλου τους. Υπήρξαν υπεύθυνοι για τη σωματική και ψυχική υγεία των κρατουμένων, για τη παροχή των απαραίτητων αγαθών και διευκόλυναν την επικοινωνία με τις οικογένειες τους. Συνολικά, η περίοδος πανδημίας χαρακτηρίστηκε ως ένα αρκετά δύσκολο διάστημα τόσο για τους κρατούμενους όσο και για το επιστημονικό προσωπικό, καταβάλλοντας μεγάλη προσπάθεια για τη διατήρηση της ηρεμίας και ευημερίας εντός των καταστημάτων.

The global health crisis that emerged in early 2020 created significant complications and variations in people's lives. In order to ensure their health, measures were implemented which, depending on the characteristics of each population group, had a different impact. One population that has been significantly affected is people serving custodial sentences. In our country, Penitentiary Detention Facilities are faced with chronic shortages and needs, which during the pandemic were maximized. This research study deals with the conditions of detention in Greek prisons during the COVID-19 pandemic, from the perspective of mental health and social care professionals and primarily highlights the conditions under which prisoners lived, the consequences that occurred, both in their daily lives and in their mental health, the measures implemented to ensure their health and secondarily presents the role of mental health and social care professionals. This qualitative survey was selected in order to enhance information on this topic, as there was insufficient data so far. A sample was the professionals of the General Detention Center of Thessaloniki, the Special Youth Detention Center of Volos, the Detention Center for Women of Eleonas of Thiva and the Detention Center of Larissa. The results of the survey highlighted the conditions of detention and the influence of the measures taken to protect detainees, as well as the changes in the responsibilities of the Social Service and the Psychologist of detention facilities. The overcrowding combined with the lack of space in the detention facilities led to strict measures such as cancellation of visits and events, cessation of educational programs and "hard" quarantine in case of infection with the virus. Mental health and social care professionals were also affected, as the increase in needs created an increase in the volume of work and a readjustment of their role. They were responsible for the physical and mental health of the detainees, for providing the necessary livelihood services as well as being a channel with their families. Overall, the pandemic period was characterized as quite a difficult time for both prisoners and scientific staff, making a great effort to maintain calm and well-being within the facilities.