Φορολογία και αναδιανομή εισοδήματος στην ευρωζώνη.

Abstract

Ο κύριος στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να αναλύσει και να συγκρίνει τη φορολογική δομή των 17 κρατών μελών της Ευρωζώνης, καθώς και να μελετήσει τη σχέση της φορολογίας με την αναδιανομή εισοδήματος, περιγράφοντας παράλληλα τις κυριότερες τάσεις της φορολογίας στη ζώνη του ευρώ. Τα στοιχεία καλύπτουν την περίοδο 2000-2011 και παρουσιάζονται τόσο ως ποσοστό του ΑΕΠ αλλά και ως ποσοστό επί του συνόλου της φορολόγησης. Τα δεδομένα προέρχονται από τη βάση δεδομένων της Eurostat, καθώς και από την έκθεση «Taxation Trends in the European Union” που δημοσιεύτηκε το 2013 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα εργασία βασίστηκε αφενός στη βιβλιογραφική επισκόπηση, όπου αναπτύξαμε τις έννοιες της φορολογίας, της αναδιανομής εισοδήματος και της «κοινωνικής δικαιοσύνης», καθώς και τις σχέσεις μεταξύ τους και αφετέρου στη λεπτομερή στατιστική και οικονομική ανάλυση, όπου στηρίξαμε την περιγραφή του φορολογικού συστήματος, των τάσεων κατανομής των φορολογικών εσόδων και των κυριότερων πρόσφατων πολιτικών αλλαγών κάθε κράτους μέλους της Ευρωζώνης ξεχωριστά. Ταυτόχρονα εστιάσαμε στην συνολική σύγκριση μεταξύ των χωρών με τη χρήση πινάκων και διαγραμμάτων. Τέλος, εξετάσαμε τη σχέση μεταξύ της κοινωνικής δικαιοσύνης και των φόρων. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας, οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν ως κυριότερη πηγή εσόδων την φορολόγηση της εργασίας. Αντιμέτωπες με την πρόσφατη κρίση, αλλάζουν συνεχώς τις φορολογικές πολιτικές τους, βασίζοντας τα νέα φορολογικά τους μέτρα κατά κύριο λόγο στους έμμεσους φόρους, δηλαδή, στους πιο «άδικους», πλήττοντας τις μεσαίες τάξεις. Αξιοπρόσεκτο είναι ότι οι χώρες με τα μεγαλύτερα φορολογικά έσοδα στην Ευρωζώνη είναι οι χώρες με τα λιγότερα προβλήματα στην οικονομία τους, ενώ οι χώρες με σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα και έχοντας εφαρμόσει υψηλή φορολογική επιβάρυνση, παρουσιάζουν τα πιο χαμηλά φορολογικά έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τέλος, ασκώντας κριτική στην έννοια της δίκαιης φορολογίας, καταλήγουμε πως η φορολογία θα είχε αποτέλεσμα εάν εφαρμοζόταν σε ένα κοινωνιοκεντρικό και όχι στον ατομοκεντρικό πολιτισμό που ζούμε σήμερα.

The main objective of this thesis is to analyze and compare the tax structure of the 17 Member States of the Eurozone and to study the relationship of taxation to redistribution of income, while describing the main trends of taxation in the euro area. The data cover the period 2000-2011 and are presented both as a percentage of GDP and as a percentage of total taxation. The data come from the database of Eurostat, and the report «Taxation Trends in the European Union" published in 2013 by the European Commission. The methodology used in this study was based both on literature review, where we developed the concepts of taxation, income redistribution and "social justice" and the relations between themselves and the detailed statistical and economic analysis, which supported the description of tax system, trends allocation of tax revenue and the main recent policy changes in each Member State of the Eurozone. At the same time we focused on overall comparison among the countries with the use of tables and diagrams. Finally, we examined the relationship between social justice and taxation. According to the findings, the main source of the tax revenues of the Eurozone countries is the income taxation on labor. Faced with the recent crisis, are constantly changing their tax policies, basing any new tax measures primarily in indirect taxes, i.e., the most "unfair", affecting the middle classes. It is noteworthy that the countries with the highest tax revenues in the Eurozone are the countries with the fewest problems in their economy, while countries with serious financial problems and having applied a high tax burden, have the lowest tax revenues as a percentage of GDP. Finally, criticizing the concept of fair taxation, we conclude that the taxation would have better results if applied to a “sociocentric” and not to an “individualistic” culture in which we live today.