Τροφικές αλλεργίες ένα πρόβλημα μέλλοντος: ο ρόλος του διαιτολόγου.

Abstract

Η τροφική αλλεργία ορίζεται σαν μία μη φυσιολογική ανοσολογική απάντηση στην τροφή. Αποτελεί σύνθετη κατάσταση που επηρεάζεται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Έτσι, υπάρχει μεγάλη ποικιλία τροφίμων που μπορεί να προκαλέσει αλλεργία. Ποικίλες επίσης είναι και οι αντιδράσεις του οργανισμού στα αλλεργιογόνα: δερματικά, αναπνευστικά, καρδιαγγειακά και γαστρεντερικά προβλήματα. Οι επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν αύξηση των κρουσμάτων στις τροφικές αλλεργίες παγκοσμίως. Επίσης σε πειράματα έχει παρατηρηθεί ότι σε διαφορετικές χώρες είναι διαφορετικές οι τροφές που προκαλούν δυσανεξία, κάτι που μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικά διατροφικά πρότυπα, σε περιβαλλοντικές επιδράσεις και γενετικούς παράγοντες. Παρ' όλα αυτά σε κάποιες μελέτες που γίνονται είτε σε ενήλικες είτε σε βρέφη, παρατηρήθηκε ότι οι ενήλικες πίστευαν σε μεγαλύτερο ποσοστό από το πραγματικό, ότι τα βρέφη τους είχαν κάποια τροφική αλλεργία. Κάποιες άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι σε αντίθεση με τις τροφικές αλλεργίες, που αποτελούν σημαντικό πρόβλημα, οι αντιδράσεις σε πρόσθετα τροφίμων, όπως συντηρητικά, αγγίζουν μόλις το ποσοστό του 0,23% ενός πληθυσμού. Η αλλεργία προέρχεται από την φυσιολογική ανοσολογική αντίδραση στη τροφή. Φυσιολογικά πρέπει το υγιές πεπτικό σύστημα να αναγνωρίζει και να αγνοεί ακίνδυνα αντιγόνα τροφής και βακτήρια και ταυτόχρονα να αναγνωρίζει και να προστατεύει από επιβλαβή παθογόνα. Η διαδικασία στην οποία το πεπτικό αποφεύγει να επιτεθεί σε ακίνδυνα παθογόνα ονομάζεται "πεπτική αντοχή". Αυτοί οι μηχανισμοί έχουν εξεταστεί κυρίως σε μοντέλα ζώων. Στους μηχανισμούς αυτούς θεωρείται ότι εμπλέκεται η επαγωγή. Η αναγνώριση των ύποπτων τροφίμων είναι δύσκολη διότι οι τροφές πέπτονται καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας και τα συμπτώματα που εμφανίζονται αμέσως μετά την πέψη μπορούν να αποδοθούν λανθασμένα σε κάποια τρόφιμα ή να μην οφείλονται καν σε αλλεργική αντίδραση. Σε οξείες αντιδράσεις πιθανότατα υπεύθυνη είναι μια τροφή που oι θεραπευτικές μέθοδοι εφαρμόζονται είτε τοπικά σε μικρή περιοχή του δέρματος είτε είναι πιο περίπλοκες όπως στην περίπτωση της ραδιο-αλλεργο-προσροφητικής δοκιμής (radioallergosorbent test ή RAST). Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων όπως τα εξανθήματα και η φαγούρα γίνεται ορισμένες φορές μόνο με τη χρήση αντιισταμινικών. Όμως σε βαριές περιπτώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κορτικοστεροειδή, βρογχοδιαστολικές ουσίες, επινεφρίνη και αγγειοτασικά φάρμακα. Υπάρχει η αντίληψη ότι θα έπρεπε οι ασθενείς να μπορούν να έχουν ατομικά ενέσιμα διαλύματα επινεφρίνης για χρήση όταν είναι απαραίτητο. Ο θηλασμός για 6-12 μήνες και η καθυστέρηση λήψης στερεών τροφών είναι οι κυριότερες προτεινόμενες μέθοδοι για την πρόληψη τροφικών αλλεργιών στα βρέφη. Αμερικάνικες συστάσεις αναφέρουν ότι οι γονείς που είναι ήδη αλλεργικοί θα πρέπει να αφαιρέσουν τελείως από το διαιτολόγιο των οικογενειών τους τις ύποπτες τροφές. Ο διαιτολόγος, σε συνεργασία με τον αλλεργιολόγο, είναι αρμόδιος για την διαχείριση του φαινομένου της τροφικής δυσανεξίας, σε μαζικό και σε ατομικό επίπεδο. Η έρευνα και η καθημερινή πρακτική μπορούν να αποτελέσουν όπλα στην αντιμετώπιση τόσο του ίδιου του φαινομένου όσο και των παραγόντων που το προκαλούν.