Μεγαλώνοντας στα Παιδικά Χωριά SOS Ελλάδας. Η επίδραση της εμπειρίας στην ενήλικη ζωή.

Abstract

Η παιδική προστασία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες υποχρεώσεις της κοινωνίας και του κράτους πρόνοιας, και η παρούσα εργασία εξετάζει έναν τέτοιο τομέα. Τα παιδικά χωριά SOS ως διεθνής οργανισμός ασχολείται με τον τομέα της παιδικής προστασίας. Η παρούσα εργασία, λοιπόν, εξετάζει την σύνδεση και την αποτελεσματικότητα αυτών. Ο σκοπός της είναι η καταγραφή των βιωμάτων και των εμπειριών ατόμων που μεγάλωσαν σε ένα Παιδικό Χωριό SOS Ελλάδας, ο αναστοχασμός αυτής της εμπειρίας, η επαναξιολόγησή της και η σύνδεση της με το σήμερα. Είναι η πρώτη μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα και δείχνει να έχει ενδιαφέρον καθώς η φροντίδα στα παιδικά χωρία SOS δείχνει να διαφέρει από την παραδοσιακή παιδική ιδρυματική/κλειστή φροντίδα. Πρόκειται για μία ποιοτική έρευνα. Τα στοιχεία συλλέχθηκαν με ημιδομημένες συνεντεύξεις, χωρίς προκαθορισμένες ερωτήσεις αλλά με συγκεκριμένους θεματικούς άξονες. Οι άξονες αυτοί αναπτύχθηκαν σε έξι θεματικά πεδία που αφορούσαν: α) τη ζωή πριν την μετάβαση στο Παιδικό Χωριό β) την περίοδο προσαρμογής στο φορέα παιδική προστασίας γ) τη ζωή στο Παιδικό Χωριό δ) τη μετάβαση από το Παιδικό Χωριό στην ενήλικη ζωή ε) την επαναξιολόγηση της εμπειρίας ζωής στο Παιδικό Χωριό ζ) τις προσδοκίες των συμμετεχόντων για το μέλλον. Η ανάλυση των στοιχείων έγινε με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης. Κατά την επεξεργασία, έγινε κωδικοποίηση και κατηγοριοποίηση των σύνθετων στοιχείων που προέκυψαν από τις συνεντεύξεις. Το κριτήριο της επιλογής του δείγματος ήταν οι συμμετέχοντες να έχουν βιώσει την εμπειρία της ζωής ενός Παιδικού Χωριού SOS της Επικράτειας Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι η βιολογική οικογένεια και το Παιδικό Χωριό SOS Ελλάδας αποτέλεσαν τους σημαντικότερους πόλους που επηρέασαν και σημάδευσαν, με διαφορετικό τρόπο, τις ζωές των μετεχόντων. Η οικογενειακή εστία, για την πλειοψηφία των μετεχόντων, συνδέεται μάλλον με δυσάρεστα παρά με ευχάριστα συναισθήματα και μνήμες, όπως την στέρηση βασικών αγαθών, λόγω μεγάλης οικονομικής δυσπραγίας, αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις με την συναισθηματική και σωματική παραμέληση και κακοποίηση. Η απομάκρυνση από την οικογένεια, σε κάθε περίπτωση δημιούργησε συναισθήματα λύπης, οργής, θυμού, ματαίωσης και απογοήτευσης. Η έλλειψη των προσώπων αυτών και ο πόθος της επιστροφής στην οικογενειακή εστία ήταν σημαντική, καθ’ όλη την διάρκεια της παραμονής τους στο παιδικό χωριό. Το παιδικό χωριό SOS σηματοδότησε μια νέα ευχάριστη για τους περισσότερους αρχή, χωρίς να απουσιάζουν και οι περιπτώσεις που ο χώρος δεν εξασφάλισε στα παιδιά τη φροντίδα και ασφάλεια που χρειάζονταν. Για την πλειοψηφία πάντως των μετεχόντων αποτέλεσε σημαντικό σημείο αναφοράς πάνω στο οποίο ανέπτυξαν αφενός την προσωπικότητα τους και αφετέρου εκείνες τις ικανότητες και δεξιότητες ώστε να εισέλθουν στην ενήλικη ζωή, όντας ανεξάρτητοι. Η μητέρα SOS και ο Παιδαγωγός αποτέλεσαν τα σημαντικότερα πρόσωπα αναφοράς τόσο κατά την παιδική τους ηλικία όσο και στη μετέπειτα ζωή τους, με τα οποία συνδέθηκαν συναισθηματικά και αποτέλεσαν πηγή εμπειριών και αναμνήσεων, στους περισσότερους μετέχοντες, θετικές και ευχάριστες και σε ορισμένους αρνητικές και δυσάρεστες. Εν κατακλείδι, το παιδικό χωριό έδωσε στους μετέχοντες ηθικά και υλικά εφόδια για την ζωή που δεν θα μπορούσαν να έχουν αν παρέμεναν στη βιολογική τους οικογένεια.

The child protection is one of the most important obligations of the society and the welfare state; this present survey is searching this field. SOS Children’s Villages, as a national organization, work on the field of child protection. Therefore, the present study is examining the connection between these villages and the institution of the child protection and the effectiveness of them. The purpose of this survey is the account of the people’ s experiences who were raised in SOS Children’s Villages of Greece, it is about the self- reflection of this experience, the reassessment of it and its connection to today’s life. It is the first study which has been conducted in Greece so it is very interesting, as care in SOS Children’s Villages seems to be different from institutional child care. It is about a quality research. Even though the information was collected by semi- structured interviews without any predetermined questions there were still specific subjects to discuss. These subjects were developed in six thematic fields which were about a) the life before going to live in SOS Children’s Villages, b) the adjustment period to the organization of the child protection, c) the life in SOS Children’s Villages, d) the transition from SOS Children’s Villages to adulthood, e) the re- evaluation of experiential life in SOS Children’s Villages, f) the participants’ expectations about their future. The analysis of the information was carried out with a method of the thematic analysis. During the process the complex elements which were arisen from the interviews were coded and categorized. The criterion of choosing the specific participants was to have experience of living in a SOS Children’s Villages of Greece. The survey findings showed that the biological family and the SOS Children’s Villages of Greece were the most important reasons which influenced and defined, in a different way, the lives of the participants. For the majority of the participants, family is connected to more unpleasant feelings and memories than pleasant ones, for example the lack of basic commodities because of terrible financial difficulties and at some specific cases there was emotional and physical neglect and abuse. In every case, moving away from the family created feelings of sadness, anger, frustration and disappointment. The feeling of missing their families and their desire to return back home was noticeable during their staying in SOS Children’s Villages of Greece. The SOS Children’s Villages marked, for most of them, a new pleasant beginning even though there were some cases in which the children were not provided with the safety and care they needed. Moreover, this organization was the most important thing for the majority of the participants because they had the chance to develop their personality and because it became the springboard to develop their skills and abilities in order to become independent adults. The mother SOS and the pedagogue were the most important persons during their childhood and in their adulthood life. These two persons were connected emotionally with the participants and became a source of experiences and memories for most of the participants. Some of these experiences and memories were pleasant and positive but some were unpleasant and negative. To sum up the SOS Children’s Villages provided the participants with all the necessary skills for a life which they would no be able to have if they had stayed with their biological family.