Η ετοιμότητα των κοινωνικών λειτουργών και των νοσηλευτών που εργάζονται στα προγράμματα «Βοήθεια στο σπίτι» του νομού Ηρακλείου, να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις κακοποίησης ηλικιωμένων.

Abstract

Η κακοποίηση των ηλικιωμένων είναι η μεμονωμένη ή επαναλαμβανόμενη πράξη ή η έλλειψη κατάλληλης δράσης, η οποία προκαλεί βλάβη ή άγχος σε ένα ηλικιωμένο άτομο και λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο μιας σχέσης όπου υπάρχει προσδοκία εμπιστοσύνης (Cooper, Selwood and Livingston, 2008). Οι επαγγελματίες υγείας που στελεχώνουν τα προγράμματα «Βοήθεια στο Σπίτι» επισκέπτονται τους ηλικιωμένους στα σπίτια τους και έχουν την δυνατότητα να ανιχνεύσουν την κακοποίηση, να την προλάβουν ή να εμποδίσουν την εξέλιξή της. Η διερεύνηση της ετοιμότητας των κοινωνικών λειτουργών και των νοσηλευτών που εργάζονται στα προγράμματα «Βοήθεια στο σπίτι» του Νομού Ηρακλείου, να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις κακοποίησης ηλικιωμένων Το δείγμα στην παρούσα μελέτη αποτέλεσαν όλοι οι κοινωνικοί λειτουργοί και νοσηλευτές που εργάζονται στα 28 προγράμματα «Βοήθεια στο σπίτι» του Νομού Ηρακλείου (25 κοινωνικοί λειτουργοί και 26 νοσηλευτές). Για τους σκοπούς της παρούσας μελέτης χρησιμοποιήθηκε το αυτοσυμπληρούμενο ερωτηματολόγιο των Paul Krueger & Christopher Patterson (1998), έπειτα από εξασφάλιση άδειας χρήσης από τους συντάκτες και έπειτα από τη μετάφρασή της στην ελληνική γλώσσα με χρήση διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων (forward-backward translation). Οι συμμετέχοντες, αν και έντονα προβληματισμένοι με το φαινόμενο της κακοποίησης, φαίνεται να μην έχουν τις γνώσεις να αντιμετωπίσουν τέτοιες περιπτώσεις αφού 1 στους 2 δεν διέθετε επαρκή προπτυχιακή εκπαίδευση σε θέματα κακοποίησης και σχεδόν κανένας δεν διέθετε σχετική μεταπτυχιακή εκπαίδευση. Επιπλέον, 1 στους 2 συμμετέχοντες δήλωσαν ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στις γνώσεις τους για τις διαθέσιμες υπηρεσίες στις οποίες θα μπορούσαν να παραπέμψουν τις περιπτώσεις κακοποίησης. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ανέφερε ως κυριότερο εμπόδιο την αντίσταση της οικογένειας ή του ηλικιωμένου στην παρέμβαση (n=50, 98.1%) ενώ μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων ανέφερε τη μη αποδοχή της κακοποίησης από την οικογένεια ή τον ηλικιωμένο (n=48, 94.1%). Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ανέφερε ως πιο πιθανή στρατηγική την ύπαρξη μιας υπηρεσίας που να απευθύνεται κάποιος σε περιπτώσεις κακοποίησης (n=47, 90.1%) ενώ μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων ανέφερε επίσης την ύπαρξη ενός πακέτου υποστηρικτικών πληροφοριών σχετικά με την κακοποίηση ηλικιωμένων διαθέσιμο στο πλαίσιο εργασίας (n=43, 84.3%). Από τη σύγκριση ανάμεσα στους κοινωνικούς λειτουργούς και τους νοσηλευτές, περισσότεροι νοσηλευτές σε σχέση με τους κοινωνικούς λειτουργούς αναγνώρισαν την προσωπική τους ανεπάρκεια να ανταποκριθούν σε περιπτώσεις κακοποίησης ηλικιωμένων. Αντίθετα, περισσότεροι κοινωνικοί λειτουργοί υπογράμμισαν τις ελλείψεις σε επίπεδο οργάνωσης. Σημαντικές επίσης διαφορές εντοπίστηκαν ως προς τις υποστηρικτικές υπηρεσίες που χρησιμοποιούν οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι νοσηλευτές καθώς ως προς τις πηγές από τις οποίες ενημερώνονται. Κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία υποστηρικτικών δομών στην κοινότητα που να μπορούν να παρέχουν εξειδικευμένη φροντίδα στα ηλικιωμένα άτομα που έχουν υποστεί κακοποίηση.