Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στα παιδιά, έντεκα έως δεκατεσσάρων ετών.

Abstract

Στην παρούσα εργασία γίνεται μια προσέγγιση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στα παιδιά, ηλικίας έντεκα έως δεκατεσσάρων ετών, εστιάζοντας τόσο σε ψυχικές όσο και σε κοινωνικές επιπτώσεις ενός εξωγενούς παράγοντα, όπως είναι η εθνική οικονομική κρίση, σε αυτά τα ίδια και πως τα ίδια τα παιδιά βιώνουν την καινούργια πραγματικότητα. Σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας, είναι να διερευνήσει, πως η σημερινή οικονομική κρίση, επηρεάζει την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, έντεκα έως δεκατεσσάρων ετών, που φοιτούν στα δημοτικά και γυμνάσια σχολεία της χώρας. Για την διεξαγωγή της συγκεκριμένης έρευνας ακολουθήθηκε η μέθοδος της ποσοτικής προσέγγισης, καθώς μας ενδιαφέρει η διερεύνηση απόψεων και όχι τόσο εμπειριών. Το ερευνητικό εργαλείο που επιλέχτηκε είναι το ερωτηματολόγιο. Τον πληθυσμό της έρευνας μας, αποτελούν τα παιδιά ηλικίας έντεκα έως δεκατεσσάρων ετών που φοιτούν στα δημοτικά και γυμνάσια σχολεία της χώρας. Συγκεκριμένα, συμπληρώθηκαν και συλλέχθηκαν 160 ερωτηματολόγια από μαθητές ΣΤ Δημοτικού, Α και Β Γυμνασίου, Δημοτικών και Γυμνασίων, Ηρακλείου και Τρικάλων. Δεν μπορούμε βέβαια να ισχυριστούμε γενίκευση όσον αφορά όλους τους μαθητές της Ελλάδας αλλά μπορούμε να ισχυριστούμε έναν βαθμό γενίκευσης τουλάχιστον σε μαθητές των περιοχών από όπου συλλέχθηκαν τα δεδομένα. Τα βασικά αποτελέσματα που προέκυψαν από την ανάλυση των ερωτηματολογίων ήταν πως η σημερινή οικονομική κρίση έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη ζωή των ερωτώμενων και των οικογενειών τους. Γίνεται δηλαδή αντιληπτό από την έρευνα ότι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης δεν εντοπίζονται μόνο στις οικονομικές δραστηριότητες των παιδιών ή στον περιορισμό των ανέσεων που απολάμβαναν. Αντιθέτως, οι μαθητές σωματοποιούν το άγχος και την ανασφάλεια που δημιουργεί η οικονομική κρίση με αντίκτυπο στην σωματική και ψυχική τους υγεία, τις διαπροσωπικές σχέσεις και την ευρύτερη ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Επίσης δηλώνουν ότι δραστηριότητες που συνήθιζαν να απολαμβάνουν με την οικογένεια τους όπως οι διακοπές είναι ανέφικτες πλέον ενώ παρατηρείται αύξηση στους καυγάδες και τις εντάσεις μέσα στην οικογένεια. Οι μαθητές αναφέρουν ότι οι οικονομικές δυσκολίες έχουν επιδράσει αρνητικά στο βιοτικό επίπεδο της οικογένειας τους, στις σχέσεις μεταξύ των μελών της, καθώς και στο ενδιαφέρον που έχουν ή την ευχαρίστηση που αντλούν πλέον οι ίδιοι από τις σχολικές τους δραστηριότητες. Συμπεραίνοντας, με βάση τα αποτελέσματα της έρευνάς μας, βλέπουμε ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται ως επίπτωση της οικονομικής κρίσης (κυρίως της απώλειας εργασίας) το τρίπτυχο: μείωση της επικοινωνίας με τους γονείς, μείωση του γονεϊκού ελέγχου, και μείωση της συναισθηματικής υποστήριξης από την οικογένεια. Αντιλαμβάνονται ότι τα προβλήματα οικονομικής φύσης που απασχολούν τους γονείς τους περιορίζουν τον χρόνο και το ενδιαφέρον που έδειχναν παλαιότερα για τα ίδια και τις δραστηριότητες τους. Αυτό έχει ως συνέπεια να παύουν τα παιδιά με τη σειρά τους να ασχολούνται με το σχολείο. Με άλλα λόγια, οι σχολικές επιδόσεις έχουν νόημα για τα παιδιά όταν κερδίζουν το ενδιαφέρον των γονέων τους. Εάν οι γονείς τους έχουν να αντιμετωπίσουν άλλα προβλήματα τότε τα παιδιά αισθάνονται το σχολείο και οι επιδόσεις τους σε αυτό είναι δευτερεύουσας σημασίας.

In this project we are attempting to approach the impact of the economic crisis on children aged eleven to fourteen. We are focusing both on mental and on social consequences , that an external factor , such as national recession has caused to them and how the children themselves experience the new reality. The purpose of this research is to explore how the current economic crisis , affects the psychosocial development of children, eleven to fourteen years old (and are) attending elementary and high schools in the country. This research has been carried out by following the method of quantitative approach, as we are interested in exploring mostly views and less experience. The research tool selected is the questionnaire. The population of our research is constituted by children aged eleven to fourteen and are attending primary schools and high schools in the country. Specifically, 160 questionnaires were filled in and completed by students of the Sixth grade of Primary school, the first and second class of high school, by primary schools and secondary schools in Heraklion and Trikala. Of course we cannot claim generalization concerning all students in Greece but we can mention at least a degree of generalization in students of the areas from where the data were compiled. The main results obtained from the analysis of the questionnaires were that the current economic crisis has brought about significant changes in the lies of the respondents and their families. It is therefore understood through the investigation, that the influence of the economic crisis is noticed not only in the economic activities of the children or in the restriction of the comforts enjoyed by them. On the contrary, students embody the feelings of anxiety and insecurity caused by the economic crisis. This influences their physical and mental health, their interpersonal relationships and the broader development of their personality. They also state that the activities they used to enjoy with their families such as holidays are now impossible, whereas there is an increase in quarrels and tensions within the family. [8] Students mention that the economic difficulties have a negative impact on the living standards of their families , on their relationships among the family members and on the interest they show or the pleasure that derives from their school activities. In conclusion, based on the results of our research – survey, we see that children perceive the effect of the economic crisis (mainly that of job loss) as the triptych: reduction of communication with their parents, lessening of parental control and decrease of emotional support by their family. They realize that the financial problems that concern their parents limit the time and the interest (which was) previously shown to them and their activities This fact results in the children’s reaction to neglect school and give up their efforts and interest in it. In other words , school performance is substantial for children when the arouse their parents interest. If the parents have to deal with the problems, then the children feel that the school and their performance in it are less meaningful.