Καταγραφή και αξιολόγηση της παροχής διαιτητικής υποστήριξης-θεραπείας στα ελληνικά νοσοκομεία.

Abstract

Το συμβούλιο της Ευρώπης την περίοδο 1999-2002, συντόνισε μέσω έρευνας μία πλήρη καταγραφή των υπηρεσιών διατροφής και διαιτητικής των νοσοκομείων σε 12 ευρωπαϊκές χώρες, στην οποία η Ελλάδα δεν συμμετείχε. Με αφορμή το γεγονός αυτό πήραμε την πρωτοβουλία να υλοποιήσουμε μία παρόμοια καταγραφή στα ελληνικά νοσοκομεία. Πρόθεση μας είναι να συμβάλλουμε στην κάλυψη του κενού πληροφόρησης που υπάρχει σχετικά με το θέμα αυτό στην Ελλάδα. Επίσης να καταδείξουμε τον ουσιαστικό και πολύπλευρο ρόλο του διαιτολόγου, με την ελπίδα ότι θα συμβάλλουμε στην αναβάθμιση της θέσης του στα ελληνικά νοσοκομεία και τις υπηρεσίες της διαιτητικής που παρέχονται σε αυτά. Η έρευνά μας, ακολουθώντας το ευρωπαϊκό μοντέλο, έγινε μέσω ενός ερωτηματολογίου που στάλθηκε στην πλειοψηφία των δημόσιων κλινικών της χώρας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με την χρήση ερωτηματολογίου. Το ερωτηματολόγιο αυτό σχεδιάστηκε με βάση το πορτογαλικό, το γερμανικό και το γαλλικό μοντέλο και αποτελείται από 15 ερωτήσεις, οι οποίες είναι προσαρμοσμένες στα ελληνικά δεδομένα. Στάλθηκε μέσω ταχυδρομείου, σε φακέλους, στα τμήματα διατροφής των νοσοκομείων, μαζί με μία ενημερωτική επιστολή, η οποία εξηγούσε τους στόχους της έρευνας. Η συμπλήρωσή του έγινε από τους υπεύθυνους ιατρούς και διαιτολόγους με επίβλεψη-ευθύνη του διοικητικού διευθυντή κάθε νοσοκομείου. Στην έρευνα απάντησαν 70 νοσοκομεία από τα 125 που στάλθηκε το ερωτηματολόγιο, τα οποία αντιστοιχούν στο 60% των διαθέσιμων νοσοκομειακών κλινών της χώρας. Σε 21.600 κλίνες αντιστοιχούν 84 διαιτολόγοι (δηλ. ένας διαιτολόγος ανά περίπου 300 κλίνες). Σε 23 νοσοκομεία δεν υπάρχει διαιτολόγος. Τα περισσότερα από τα νοσοκομεία αυτά αναθέτουν την κάλυψη της διατροφικής υποστήριξης των ασθενών τους σε τεχνολόγους τροφίμων, προϊστάμενους κλινικών ή σε διοικητικούς υπαλλήλους. Τα 26 νοσοκομεία διαθέτουν μόνο ένα διαιτολόγο. Χρήση λογισμικού (software) διαιτητικής γίνεται από 13 νοσοκομεία. Παρατηρήθηκε έλλειψη συγκρότησης Ομάδας Διαιτολογικής-Διατροφικής Υποστήριξης στην πλειοψηφία των νοσοκομείων (9 νοσοκομεία διαθέτουν Ομάδα). Από τα 70 νοσοκομεία στα 14 εμφανίζεται συνεργασία του υπεύθυνου ιατρού με τον διαιτολόγο, όσον αφορά την διαδικασία επιλογής εντερικών και παρεντερικών διατροφικών σχημάτων, ενώ σε 34 νοσοκομεία την διαδικασία επιλογής την διεκπεραιώνει μόνο ο υπεύθυνος Ιατρός. Τα κυριότερα προβλήματα που προκύπτουν από τις απαντήσεις των νοσοκομείων είναι η έλλειψη διαιτολόγων και προσωπικού (π.χ. τεχνολόγος τροφίμων, προσωπικό σίτισης, κτλ.). Συμπεράσματα: Παρατηρήθηκε απουσία διαιτολόγου στα ψυχιατρικά νοσοκομεία. Η ύπαρξη του οποίου είναι αναγκαία ώστε να αντιμετωπίζεται ο κάθε ασθενής, διατροφικά, σε συνδυασμό με την ψυχική του και σωματική του ( παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, υπερλιπιδαιμία κλπ.) ασθένεια. Διαπιστώθηκε έλλειψη καθορισμού και διαχωρισμού αρμοδιοτήτων των διαιτολόγων σε κλινικά και διοικητικά θέματα. Στην χωρά μας παρατηρείται απουσία διοικητικού διαιτολόγου (εξειδικευμένος μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών.) Τα μοναδικά νοσοκομεία που δήλωσαν επάρκεια διαιτολόγων και παροχή διαιτητικών υπηρεσιών, ήταν τα δύο μεγαλύτερα παιδιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας σε δυναμικότητα κλινών. Από τα παραπάνω συμπεράσματα παρατηρούμε ότι οι διαιτητικές υπηρεσίες στα Ελληνικά νοσοκομεία είναι ανεπαρκείς. Πρωταρχική σημασία για την βελτίωση της κατάστασης αυτής έχει η ομοιόμορφη κατανομή του αριθμού των διαιτολόγων ανά νοσοκομειακές κλίνες, έτσι ώστε να είναι επαρκείς οι διαιτητικές υπηρεσίες. Ένας άλλος λόγος για τον οποίο θα έπρεπε να βελτιωθεί η παροχή διαιτητικών υπηρεσιών είναι η μείωση του κόστους υπηρεσιών διατροφής. Αυτό επιτυγχάνεται είτε μέσω της γρήγορης ανάρρωσης των ασθενών (προσλαμβάνουν καλύτερη ποιότητα και κατάλληλη ποσότητα τροφής), είτε με την ελάττωση των χαμένων γευμάτων. Θα πρέπει επίσης να αναβαθμιστεί η εκπαίδευση σε μεταπτυχιακό επίπεδο, έτσι ώστε να δίνετε η δυνατότητα παροχής τίτλου (διοικητικού διαιτολόγου και εξειδικευμένου διαιτολόγου σε θέματα εντερικής και παρεντερικής διατροφής). Ευελπιστούμε την βελτίωση των διαιτητικών υπηρεσιών στα ελληνικά νοσοκομεία στο άμεσο μέλλον

The European council, investigated the dietetic support and dietetic services, which was provided in European hospitals within the period of 1999-2002. In this survey hospitals of 12 European countries were interviwed about structural characteristics, and administration of clinical nutrition. Greece did not participate in this investigation and that is the reason for the conduction of this current survey. The ιntention of this survey is to inform about the dietetic care and the quality of nutrition services in Greek hospitals. It is of great importance to excel the essential and multifaceted role of dietician and nutrition support teams in Greek hospitals. It is hoped to contribute to the improvement of the efficacy of clinical nutrition. The research was realised with the use of a standardised questionnaire, in the base of Portuguese, German and French model. This questionnaire is constituted by 15 questions, which were adapted in the Greek data and were sent via post, to every Greek hospital. After explaining the objectives of research, the questionnaire was answered from the responsible doctors and dieticians with supervision of the administrative director. From the 125 hospitals that were sent the questionnaire, the 70 participated. This correspond in the 60% of available hospital beds of country. In 21.600 beds correspond 84 dieticians (that is to say a dietician per roughly 300 beds). In 23 hospitals does not exist dietician. Most of this hospitals assign the cover of patient alimentary support in food tehnologists, clinical or administrative employees. In 26 hospitals exist only one dietician. 13 hospitals only use appropriate dietetic software. The majority of hospitals lack of nutrition support team (9 hospitals allocate team). From the 70 hospitals in the 14 is presented collaboration of responsible doctor with the dietician, to the process of enteral and parenteral nutrition, while in 34 hospitals this process is fulfiled only from the responsible Doctor. It was observed absence of dietician in psychiatric hospitals. It was realised lack of determinated dietetic competences in clinical and administrative subjects and more specifically, it is not exist specialised postgraduate title of administrative dietitician. The unique hospitals that declared sufficiency of dieticians and benefit of dietetic services, were only the two pediatric hospitals of Athens with the higher capacity of beds. It is obvious that the dietetic services in the Greek hospitals are insufficient. The rise of number of dieticians, proportionally with hospital beds, is of fundamental importance not only for the improvement of clinical nutrition, but also for the reduction of cost of nutrition services in Greek hospitals. This could be achieved by the increased use of quality enteral and parenteral nutrition and the introduction of special diets. More efforts should be aimed at education of dietitians by means of postgraduated programs in administrative and clinical level. Further aim is the improvement of dietetic services in the Greek hospitals.