Παρακολούθηση πληθυσμών επιζήμιων καρποφάγων διπτέρων της οικογένειας tephritidae στην περιοχή Λιβάδι Κρουσώνα.

Abstract

Η παρούσα διατριβή έγινε στο Λιβάδι του Κρουσώνα σε διάστημα επτά μηνών. Η περιοχή βρίσκεται σε οροπέδιο, με υψόμετρο 920 μέτρα και έχει έκταση 1.300 στρέμματα. Καλλιεργούνται περίπου 35.000 οπωροφόρα δέντρα, κυρίως μηλιές και αχλαδιές που καταλαμβάνουν και το μεγαλύτερο ποσοστό της καλλιέργειας στο Λιβάδι. Επίσης καλλιεργούνται δαμασκηνιές (10%), καρυδιές (10%) και κερασιές (1%). Η παρούσα πτυχιακή εργασία είχε ως σκοπό να μελετήσει την πληθυσμιακή διακύμανση των καρποφάγων Δίπτερων της οικογένειας Tephritidae με δίκτυο γυάλινων παγίδων McPhail και υγρό ελκυστικό. Τα στοιχεία αυτά θα μπορέσουν να βοηθήσουν στον σχεδιασμό στρατηγικής αντιμετώπισής τους σε μία περιοχή όπου δεν υπάρχουν δεδομένα για τους εν λόγω εχθρούς. Αναρτήθηκαν συνολικά δέκα παγίδες σε δέκα χωράφια με οπωροφόρα δέντρα. Σε κάθε χωράφι τοποθετήθηκε παγίδα με υγρό ελκυστικό (1% βόρακα και 2% μελάσα). Κάθε δύο βδομάδες γινόταν η συλλογή των εντόμων, αδειάζοντας το περιεχόμενο της κάθε παγίδας σε ένα ουροσυλλέκτη. Τα έντομα της κάθε παγίδας τοποθετήθηκαν σε ξεχωριστό ουροσυλλέκτη με ετικέτα που αναγράφει τον αριθμό της παγίδας και την ημερομηνία, για να γίνει μετά η μέτρηση. Στην συνέχεια γινόταν πολύ καλός καθαρισμός της παγίδας, ανανέωση του ελκυστικού και τοποθέτηση της παγίδας στο δέντρο και μετά από δύο βδομάδες η διαδικασία επαναλαμβανότανε. Οι μετρήσεις γίνονταν στο στερεοσκόπιο, αφού πρώτα τα έντομα τοποθετούνταν σε τρυβλία Petri. Τα καρποφάγα δίπτερα που παγιδεύτηκαν ήταν τα Ceratitis capitata, Rhagoletis cerasi, Bactrocera oleae και το Euleia fratria. Οι πληθυσμοί της Μεσογειακής μύγας τους πρώτους μήνες ήταν μηδενικοί. Το έντομο συλλέχτηκε για πρώτη φορά το μήνα Ιούνιο, ενώ το μήνα Σεπτέμβριο καταγράφτηκε η υψηλότερη παρουσία του εντόμου όπου ο μέσος όρος ήταν 5,18 έντομα ανά παγίδα και ημέρα. Αντίθετα από τη μύγα του κερασιού κατά την διάρκεια των δεκατεσσάρων εβδομάδων που διήρκησε το πείραμα παγιδεύτηκαν μόνο δύο έντομα, παρόλο που στην περιοχή τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν σοβαρές προσβολές, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των καλλιεργητών. Εάν και στην περιοχή δεν υπάρχουν ελαιώνες, η παρουσία του δάκου ήταν αρκετά υψηλή καθ’ όλη την διάρκεια του πειράματος, με την υψηλότερη παρουσία του εντόμου να έχει καταγραφεί τον μήνα Αύγουστο, όπου ο μέσος όρος ήταν 3,04 έντομα ανά παγίδα και ημέρα. Τέλος το Euleia fratria συλλέχτηκε σε μεμονωμένες δειγματοληψίες, καταγράφτηκαν μόνο δύο έντομα στο διάστημα των επτά μηνών. Επιπρόσθετα, έγινε αναγνώριση και σε άλλα έντομα, όπως τα αρπακτικά της οικογένειας Syrphidae, φυλλορύκτες των Δίπτερων, φυλλορύκτες των Λεπιδόπτερων, φυλλοδέτες των Λεπιδόπτερων, υμενόπτερα της οικογένειας Ichneumonidae και σφήκες. Το αφιδοφάγο έντομο Eupeodes corollae συλλέχτηκε σε μεμονωμένες δειγματοληψίες, με την υψηλότερη πληθυσμιακή διακύμανση να καταγράφεται το μήνα Ιούνιο (24/6/2012) όπου ο μέσος όρος ήταν 0,2 έντομα ανά παγίδα και ημέρα. Η πληθυσμιακή διακύμανση της Liriomyza trifolii ήταν αρκετά υψηλή καθόλη την διάρκεια του πειράματος με την μεγαλύτερη παρουσία του εντόμου να καταγράφεται στην δωδέκατη δειγματοληψία (21/10/2012), όπου ο μέσος όρος ήταν 2,75 έντομα ανά παγίδα και ημέρα. Σε πολύ μικρότερους αριθμούς συλλέχθηκαν Λεπιδόπτερα έντομα. Οι φυλλορύκτες των λεπιδοπτέρων συλλέχτηκαν μόνο σε δύο δειγματοληψίες, ενώ οι φυλλοδέτες των λεπιδοπτέρων μόνο σε τρείς. Ακόμα και η παρουσία της καρπόκαψας ήταν περιορισμένη, παρόλο που στην περιοχή το έντομο προκαλεί σημαντικές ζημιές. Είναι λογικό να βρίσκονται τα έντομα αυτά σε χαμηλούς πληθυσμούς, καθώς η επιλογή των παγίδων έγινε με στόχο τα καρποφάγα Δίπτερα. Επίσης έχουν συλλεχτεί και ορισμένα έντομα της οικογένειας Ichneumonidae με το μεγαλύτερο μέσο όρο ανά παγίδα και ημέρα να είναι 0,07 και να καταγράφεται στην 11η δειγματοληψία. Τέλος η παρουσία των σφηκών ήταν περιορισμένη, με το μεγαλύτερο μέσο όρο ανά παγίδα και ημέρα να είναι 0,32 το μήνα Αύγουστο (7/8/2012).