Μελέτη εικονικών συνεργασιών στα πλαίσια ολιγομελών δραστηριοτήτων υπό τη σκοπιά της διαλογικής διαχείρισης γνώσης.

Abstract

Η παρούσα διατριβή επικεντρώνεται σε μια σχετικά πρόσφατη προσέγγιση για τη διαχείριση γνώσης και μάθησης, δηλαδή τη διαλογική Διαχείριση Γνώση(ΣΔΓ). Με τον όρο αυτόν περιγράφουμε τη μεταβαση από τις πιο παραδοσιακές μορφές γνώσης, την τυπική γνώση, στην γνώση η οποία άτυπη, συχνά έμμεσες και πιο συχνά ενσωματώνονται σε άτυπα επικοινωνιακά μοτίβα των συνεργαζόμενων ομότιμων σε ολιγομελείς δραστηριότητες. Με άλλα λόγια, η ΣΔΓ δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε δραστηριότητες όπου η γνώση κυριαρχεί (σε διαφορετικές μορφές). Η παρούσα εργασία εξετάζει και μελετά τεχνολογίες που υποστηρίζουν διαλογική διαχείριση γνώσης, προσεγγίζοντας τον στόχο αυτό μέσα από τους τομείς των Πληροφοριακών Συστημάτων, Επιστήμης Υπολογιστών και ιδιαίτερα στον τομέα της συνεργασίας μέσω υπολογιστή. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας εμπειρικά δεδομένα από μια μελέτη περίπτωσης χρήσης, αξιολογήσαμε τις τρέχουσες τεχνολογίες για διαλογική διαχείριση γνώσης και εντοπίσαμε ομιλητικά πρότυπα όπως είναι αφήγηση ή επιχειρηματολογία κτλ. Στη συνέχεια πλαισιώσαμε τα παραπάνω πρότυπα σαν ένα διάλογο μέσω διαγραμμάτων καταστάσεων. Με βάση αυτά τα ευρήματα, σχεδιάσαμ ένα πρωτότυπο στην πλατφόρμα Liferay. Έτσι λοιπόν, στα πλαίσια της εργασίας αυτής μοντελοποιήσαμε έναν διάλογο μέσω υπολογιστή σαν ένα συνδυασμό από ανταλλαγές μηνυμάτων, κοινωνικώ δομών και επικοινωνιακών μοντέλων για εξωτερίκευση γνώσης. Στη συνέχεια αναπτύξαμε ένα πρωτότυπο για να αποτυπώσουμε την παραπάνω ιδέα.

During the last two decades, Knowledge Management (KM) has emerged as a truly interdisciplinary and actively research field building on scholarships from social sciences (i.e., sociology, organization and management) as well as engineering (i.e., information science, Human-Computer Interactions and Computer-supported cooperative work). Indeed, it is widely acknowledged that effective Knowledge Management is critical for business success and prosperity. This has sparked substantial investments on Information Technologies (IT) to create solutions favorable to making knowledge an evolving organizational asset sharable among employees and accountable for. To this effect, various conceptual frames of reference have been proposed to address key research questions such as the type of knowledge needed and the processes through which it is captured, codified and appropriated by end users. Consequently, since the importance of utilizing knowledge resources is ever increasing as well as most modern organizations demand the right knowledge at the right time, two issues have become imperative – the quality of information and the information processing capacity of knowledge management technologies. This present thesis focuses on a relatively recent approach to knowledge management and collaborative learning, namely Conversational Knowledge Management (CKM). The term coins the shift in perspective from explicitly codified forms of knowledge to knowledge that is tacit, frequently circumstantial and most often embedded in informal dialoguing patterns of collaborating peers in the course of small group settings. Phrased differently, CKM emphasizes the local and situated activities in which knowledge proliferates (in a myriad of forms) rather than the general and global contexts that characterize its appropriation. Consistent with such a commitment to the local and situated, the present work examines technologies that may be conductive to successful CKM practices. The lens through which we approach this target is informed by scholarships mainly in the fields of Information Systems, Computer Science and especially in the area of Computer Supported Collaboration Work. Specifically, using empirical data from a case study, we identify prominent conversational patterns and assess intrinsic properties of the media types through which they are articulated. This helps anchor these patterns as ‗Dialogue for Action‘ in the tradition of the Language-Action perspective and consolidate their scope in relation to certain pre-conditions and outcomes. Based on these findings, we then consider suitable design tactics that inject conversational capabilities into portlets of the Liferay portal so as to foster collaborative exchanges amongst peers engaged in constructive argumentation to negotiate details and establish common ground in a knowledge-intensive task, namely qualitative data analysis. In light of the above, the main contributions of the present research are two-fold. On the one hand, it frames computer-mediated conversational discourse as a mix of peer dialogue exchanges (i.e., questions and answers, comments and structured argumentation), social constructs (i.e., invitations and role taking) and certain linguistic patterns for externalizing intentions (i.e., rating, voting and tagging). Then, online discourse becomes an enacted social accomplishment of peer groups capable of appropriating certain technologies. On the other hand, it demonstrates the application of this concept in a concrete case study where small groups exploit dedicated tools (i.e., portlets of the Liferay portal) explicitly designed to foster conversational knowledge management in the course of analyzing qualitative data samples - a task widely acknowledged as demanding and knowledge-intensive.