Οικονομικοί και θεσμικοί παράγοντες κερδοσκοπίας τραπεζών.

Abstract

Το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα έχει δεχθεί σημαντικές αλλαγές από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 έως και σήμερα εξαιτίας καταστάσεων και γεγονότων που έπαιζαν καθριστικό ρόλο στην πορεία του. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η περιγραφή και η ανάλυση των οικονομικών και θεσμικών παραγόντων που επηρεάζουν την κερδοφορία των τραπεζών και κατ΄επέκταση ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος τόσο σε θεωρητικό όσο και σε εμπειρικό επίπεδο. Η μεθοδολογία στηρίζεται στη θεωρητική επισκόπηση των σημαντικότερων οικονομικών και θεσμικών παραγόντων κερδοφορίας των τραπεζών σύμφωνα με την αρθρογραφία. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας ακολουθεί εμπειρική διερεύνηση των σημαντικότερων οικονομικών παραγόντων που επηρεάζουν την τραπεζική κερδοφορία και η ανάλυση των πρόσφατων αλλαγών στο ελληνικό τραπεζικόσύστημα. Αρχικά,περιγράφεται η οικονομική κατάσταση των διαφόρων χωρών από το κράχ του 1929 μέχρι τη σημερινή παγκόσμια κρίση που ξέσπασε το 2007. Αναλύονται τα βασικότερα αίτια που οδήγησαν στις δυο κρίσεις και τυχόν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ τους. Στην πρώτη περίπτωση, η μείωση του ΑΕΠ, η ανυπαρξία συστήματος εγγύησης καταθέσεων, η περιοριστική νομισματική και δημοσιονομική πολιτική και το ανεπαρκές κανινιστικό πλαίσιο ήταν μερικά από τα σημαντικότερα αίτια. Τα κυριότερα αίτια της πρόσφατης κρίσης είναι οι τεχνολογικές εξελίξεις, η παγκοσμιοποίηση και η επεκτατική πιστωτική πολιτή των τραπεζικών ιδρυμάτων. Σύμφωνα με τις διάφορες θεωρίες, η κερδοφορία των τραπεζών καθορίζεται από εσωτερικούς οικονομικούς παράγοντες. Το μέγεθος, οι δείκτες κεφαλαίων και ρευστότητας και το ιδιοκτησιακό καθεστώς αποτελούν παράγοντες τους οποίους καθορίζει η πολιτική της κάθε τράπεζας και εξαρτώνται από την ίδια. Από την άλλη πλευρά, οι μακροοικονομικές συνθήκες και η πολιτική μιας χώρας επηρεάζουν εξίσου σημαντικά την κερδοφορία του τραπεζικού συστήματος. Επίσης,αναλύονται οι θεσμικοί παράγοντες και τα πλαίσια της επιτροπής της Βασιλείας. Η άσκηση της νομισμτικής και της δημοσιονομικής πολιτικής καθορίζουν την πορεία και τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος μιας χώρας καθώς μέσω των οποίων προσδιορίζονται τα επιτόκια της αγοράς, ο πληθωρισμός,η ανταγωνιστηκότητα και ο βαθμός συγκέντρωση του τραπεζικού συστήματος. Η σημερινή χρηματοπιστωτική κρίση ανέδειξε τις ατέλειεςτων οικονομικών πολιτικών και του θεσμικού πλαισίου τα οποία καθορίζουν τη λειτουργία ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος. Οι παραλείψεις και η χαλαρή εποπτεία αποτέλεσαν μερικά από τα σημαντικότερα αίτιατης πρόσφατης κρίσης. όσον αφοράτην Ελλάδα,η δημοσιονομική κρίση μετατράπηκε σε χρηματοοικονομική. Το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων δημιούργησε ανάγκες για ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες οι οποίες οδηγήθηκαν σε ανακεφαλαιοποίηση στην προσπάθειά τους για επιβίωση.

The global banking system has received significant changes since the late 1920s until today due to situations and events that played a decisive role in its path. The purpose of this paper is to describe and analyze the economic and institutional factors, affecting the profitability of banks and by extension the entire financial system at both theoretical and empirical level. The methodology is based on a theoretical overview of the major economic and institutional factors, which affect the profitability of banks. In the second part of this paper there is an empirical investigation of major economic factors affecting the banking profitability, asa well as an analysis of recent changes in the Greek banking system. Initially, the economic situation of the various countries since the crash of 1929 until the current global crisis that erupted in 2007 is being described. The main causes that led to the two crises and any similarities and differences between them are being analyzed. In the first case, the decline in GDP, the absence of the deposit guarantee scheme, restrictive monetary and fiscal policies and weak regulatory framework were some of the major causes. The main causes of the recent crisis are technological developments, globalization and the expansionary credit policy of banks. According to various theories, the profitability of banks is determined by internal and external economic factors. The size, capital and liquidity ratios and ownership are factors which determine the policy of each bank and depend on the same. On the other hand, macroeconomic and political conditions of a country also affect the profitability of the banking system. Furthermore, the institutional factors and the context of the Basel Committee are being analyzed in this paper. The conduct of monetary and fiscal policy determine the fate and function of the financial system as a country, since due to them market interest rates, inflation, competitiveness and the degree of concentration of the banking system are being identified. The current financial crisis has highlighted the shortcomings of economic policies and institutional framework which determine the operation of the entire banking system. Omissions and lax supervision were some of the major causes of the recent crisis. Regarding Greece, the financial crisis turned into a financial one. The haircut of Greek bonds created needs for liquidity to Greek banks, which led to the recapitalization effort for survival.