Κοινωνική λογιστική και ασφαλιστικά ταμεία.

Abstract

Η παρούσα εργασία διερευνά τη σημασία της κοινωνικής λειτουργίας της δημοκρατίας, των κοινωνικών υπηρεσιών, παροχών και δικαιωμάτων. Η προσέγγιση του στόχου της εργασίας πραγματοποιήθηκε αφενός μέσα από την ανασκόπηση της υφιστάμενης βιβλιογραφίας αναφορικά με τα θέματα της Κοινωνικής Εταιρικής Ευθύνης καθώς και της Κοινωνικής Λογιστικής παραθέτοντας τα οφέλη των κοινωνικά υπεύθυνων οργανισμών, τη σπουδαιότητα της κοινωνικής ασφάλισης ως μέσο ικανοποίησης των κοινωνικών αναγκών των δράσεων και αφετέρου με ανάλυση των δράσεων και οικονομικών καταστάσεων του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα της πατρίδας μας ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που λειτουργεί παρέχοντας υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας, που εναρμονίζονται τόσο με τις πολιτικές της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης όσο και με τις θεωρία της Κοινωνικής Λογιστικής. Στο πρώτο μέρος της εργασίας πραγματοποιήθηκε μια ανασκόπηση της υφιστάμενης βιβλιογραφίας για την έννοια της Κοινωνικής Λογιστικής ταξινομημένη ανά υποκατηγορίες. Επιπρόσθετα, επιχειρήθηκε η προσέγγιση της Κοινωνικής Λογιστικής και η σχέση της με τη Θετική Λογιστική Θεωρία, τη Θεωρία της Νομιμότητας, των Ενδιαφερόμενων μερών, τις θεωρίες της Χρηματοοικονομικής Λογιστικής που εφαρμόζονται στην Κοινωνική Λογιστική μέσω της παράθεσης μιας σειράς ερευνών και μελετών που πραγματοποιήθηκαν σε διεθνές επίπεδο. Η Κοινωνική Λογιστική εξετάζει την κοινωνική επίπτωση των επιχειρήσεων, δηλαδή αξιολογεί τα κοινωνικά αποτελέσματα –κόστη/οφέλη- που προκύπτουν από τη λειτουργία της επιχείρησης τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό περιβάλλον της, που είναι εξίσου σημαντικά με αυτά που καταγράφονται με τους χρηματοοικονομικούς όρους. Η συλλογή, ανάλυση, ερμηνεία των ποσοτικών και ποιοτικών πληροφοριών με στόχο τον έλεγχο και την αξιολόγηση των κοινωνικών εταιρειών και οργανισμών κοινωνικού χαρακτήρα είναι έργο της Κοινωνικής Λογιστικής. Η συνειδητοποίηση από την πλευρά των εταιρειών σε σχέση με τον κοινωνικό τους ρόλο, την κοινωνική τους ευθύνη, τα οφέλη τους από την υιοθέτηση πρακτικών κοινωνικής λογιστικής καθώς και η εκπόνηση ερευνητικών δοκιμίων σχετικών με τις κοινωνικές δράσεις των επιχειρήσεων είναι ολοένα αυξανόμενα. Πέρα όμως από την κοινωνική πολιτική των επιχειρήσεων ο ρόλος του κράτους για την πρόνοια και την ασφάλεια των πολιτών του πρέπει είναι αποτέλεσμα συγκροτημένης πολιτικής και όχι να έχει τη μορφή «περιστασιακής φιλανθρωπίας». Στο δεύτερο μέρος επιχειρείται η σύνδεση της Κοινωνικής Λογιστικής με την Κοινωνική Ασφάλιση. Ειδικότερα, καταγράφεται η ιστορική αναδρομή της κοινωνικής ασφάλισης, αναφέρονται οι λόγοι που οδήγησαν στη δημιουργία της, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της. Ακολούθως, πραγματοποιείται μια παρουσίαση του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα της πατρίδας μας, του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Ειδικότερα, παρουσιάζεται συνοπτικά ο σκοπός της δημιουργίας και η δομή του και μελετώνται οι οικονομικές καταστάσεις του οργανισμού με σκοπό την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων. Διαπιστώνεται ότι η οικονομική κρίση, η ύφεση της ελληνικής οικονομίας, τα προγράμματα στήριξης από το ΔΝΤ και τα μνημόνια που εισήλθαν στη χώρα μας, οδήγησαν την οικονομική και την κοινωνική πολιτική σε αδιέξοδο. Επιτακτική κρίνεται η ανάγκη μεταρρυθμίσεων τόσο για την αναβάθμιση, σε μίκρο και μάκρο επίπεδο, των οικονομικών επιδιώξεων όσο και για την περιφρούρηση της βιωσιμότητας των κοινωνικών στόχων, προκειμένου να ανταποκρίνονται στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες της κοινωνίας.

The present paper explores the importance of the social function of democracy, of the social services and the benefits and rights that derive from them. The paper was written after taking into consideration the existing literature on the issues of Corporate Social Responsibility and Social Accounting. We also cited the benefits of the socially responsible organizations and the importance of social security as a means of meeting the social needs of their actions while analyzing the operations and financial statements of the largest insurance agency in our country, the Social Insurance Institute (IKA), which operates by providing social security and welfare services consistent with the policy of Corporate Social Responsibility as well as the theory of Social Accounting. In the first part of the paper we held a review of the existing literature on the theory of Social Accounting, sorted by subcategories. Additionally, we attempted a research into the Social Accounting approach and its relation to the Positive Accounting, Legitimacy, the stakeholder and Financial Accounting theories, by citing a series of investigations and studies carried out at an international level. The Social Accounting theory examines the social impact of businesses; that is, it assesses the social outcomes (costs vs. benefits) that result from the operation of the business both internally and externally, which are just as important as those recorded when using financial covenants. The collection, analysis, interpretation of qualitative and quantitative data with the aim of auditing and evaluating the social enterprises and the social organizations, is the subject of Social Accounting. The understanding on the part of the companies of their social role, their social responsibility and the benefits of applying the outcomes of Social Accounting theory together with the preparation of research essays on the social effects of business, is an ever increasing necessity. Apart from the social enterprise policy, the role of the State on the welfare and security of its citizens should be the result of coherent policies and not a form of “occasional charity”. The second part of the paper attempts an association between the Social Accounting and Social Security theories. In particular, a retrospective of social security is recorded and the reasons that lead to the advantages and disadvantages of the system are stated. Next, a presentation of the largest insurance agency in our country, the Social Insurance Institute (IKA) is made. In particular, the paper summarizes its purpose and structure and studies the financial statements of the organization in order to extract useful conclusions. It is concluded that the economic crisis, the recession of the Greek economy, the support programs of the IMF and the memorandum of financial policies that entered our country, led to an economic and social policy deadlock. It is imperative that reforms are made in order for the country to upgrade both at micro and macro levels and reach economic goals by safeguarding the sustainability of social objectives in order to meet the increasing needs of society.