O κλάδος του θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα το 2014. Προκλήσεις και προοπτικές για το μέλλον.

Abstract

Η παρούσα εργασία εξετάζει έναν πολύ σημαντικό τομέα με πολλές δυνατότητες και προοπτικές στην χώρα μας, τον τομέα του θαλάσσιου τουρισμού. Ο θαλάσσιος τουρισμός αναγνωρίζεται επίσημα σε νομοθετικό επίπεδο με το σχετικό νόμο του 1993 στη χώρα μας και έκτοτε έχουν γίνει κάποια σημαντικά βήματα για την προώθηση και ανάπτυξή του. Πιο συγκεκριμένα, στο Πρώτο Κεφάλαιο της παρούσας εργασίας εξετάζουμε θεμελιώδεις έννοιες και τεχνική ορολογία, όπως την έννοια του τουρισμού και μελετάμε τις διάφορες διακρίσεις και μορφές του. Εν συνεχεία, μελετήσαμε τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, τον επαγγελματικό, τον θρησκευτικό, τον αγροτουρισμό, τον θεραπευτικό τουρισμό, τον θαλάσσιο τουρισμό (που αποτελεί την «καρδιά» της παρούσας μελέτης), τον ορεινό τουρισμό, τον πολιτιστικό τουρισμό και τον αθλητικό τουρισμό, με ιδιαίτερη έμφαση στην κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. Στο Δεύτερο Κεφάλαιο, μελετάμε τα κυριότερα αποτελέσματα του τουρισμού στην Ελλάδα, θετικά και αρνητικά. Πρωτίστως, γίνεται αναφορά στις συνέπειες του τουρισμού στην οικονομία – θετικές και αρνητικές: την αύξηση της εισροής συναλλάγματος στην χώρα και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον τομέα του τουρισμού. Επιπλέον, συζητάμε τις θετικές επιπτώσεις στην αύξηση του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εχγώριο Προϊόν) και την την γενικότερη ανάπτυξη ως συνέπεια του τομέα του τουρισμού στην χώρα. Ταυτόχρονα, συζητάμε κάποιες αρνητικές συνέπειες του τουρισμού και ειδικότερα τον εποχιακό χαρακτήρα του, που έχει ως συνέπεια, πολλοί εργαζόμενοι στον τομέα του τουρισμού (παροχή υπηρεσιών και προϊόντων) να εργάζονται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν η τουριστική κίνηση βρίσκεται στο απόγειό της, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς μένουν άνεργοι τους χειμερινούς μήνες. Επίσης, αναλύουμε την θετική και αρνητική επίδραση του τουρισμού στη χώρα μας (το πρόβλημα της υπεράντλησης των υδάτων, που έχει ως αποτέλεσμα ελλείψεις σε υδάτινους πόρους, την αύξηση των αποβλήτων/ λυμάτων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων). Συμπληρωματικά σε αυτά, συζητάμε τις αρνητικές επιδράσεις του τουρισμού στο τεχνητό περιβάλλον. Στο Τρίτο Κεφάλαιο, επικεντρωνόμαστε στον θαλάσσιο τουρισμό και την ανάπτυξή του στη χώρα μας. Συζητάμε με λεπτομέρεια το είδος αυτό τουρισμού και τις διάφορες υποκατηγορίες του, με έμφαση στα στατιστικά στοιχεία σχετικά με την ανάπτυξη των μορφών θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα. Στο Τέταρτο Κεφάλαιο, επιχειρούμε τη SWOT ανάλυση του θαλάσσιου τουρισμού, όπου αναλύουμε τα «δυνατά στοιχεία» του, τις «αδυναμίες» του, τις «ευκαιρίες» για περεταίρω ανάπτυξη και τις «απειλές», ώστε να καταλήξουμε στην παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης εικόνας για την θαλάσσια τουριστική βιομηχανία στη χώρα μας, που είναι ένας από τους σημαντικότερους στόχους της διπλωματικής εργασίας. Στο Πέμπτο Κεφάλαιο, η έμφαση είναι στις προκλήσεις που ο ελληνικός θαλάσσιος τουρισμός αντιμετωπίζει στη χώρα μας, με έμφαση στις υποδομές, και κυρίως την κατάσταση των μαρίνων και των λιμανιών. Επίσης, μεγάλη έμφαση δίνεται στην μεγάλη πρόκληση του ανταγωνισμού της Ελλάδας με άλλες Μεσογειακές χώρες, οι οποίες προσφέρουν παρόμοια τουριστικά προϊόντα. Εξέτάζουμε, ακόμη, στατιστικά στοιχεία που αφορούν τους βασικότερους ανταγωνιστές της χώρας μας, την Κροατία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Τουρκία. Τέλος, εξετάζουμε το ρόλο της φορολογικής πολιτικής και νομοθεσίας σχετικά με συγκεκριμένες μορφές της τουριστικής δραστηριότητας και την εισαγωγή νομοθεσίας ευνοικής για την ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού, όπως η άρση του «καμποτάζ». Στο Έκτο Κεφάλαιο, δίνουμε έμφαση στις προοπτικές του τουρισμού στη χώρα μας μέσα από μια σειρά πρωτοβουλιών που η Ελλάδα είναι απαραίτητο να εξετάσει προκριμένου να καταστήσει το θαλάσσιο τουριστικό προιόν της πιο ανταγωνιστικό σε σχέση με τις γειτονικές χώρες. Αυτό θα ήταν εφικτό όχι μόνο με την ανάπτυξη νέων θαλάσσιων σπορ, αλλά, ακόμη, με την υιοθέτηση αποτελεσματικών τακτικών για την προώθηση του ελληνικού τουριστικού προιόντος και την εισαγωγή ακόμη ευνοικότερης νομοθεσίας για την προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα. Η συνεχόμενη εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση των εργαζομένων στον τουριστικό τομέα θα έπρεπε, επίσης, να αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς κάθε πρωτοβουλίας για την βελτίωση του θαλάσσιου ελληνικού προιόντος (παροχή υπηρεσιών και ποιότητα υλικών αγαθών). Τέλος, ακολουθούν τα «Συμπεράσματα» από αυτή τη μελέτη και η «Βιβλιογραφία».

The present study is devoted to the study of the sea tourism in our conuntry. In Chapter 1, we discuss the fundamental technical terminology, such as the notion of ‘tourism’ and we study the various forms of tourism and categories. We then discuss the categories of alternative tourism with special emphasis on the current situation of all these types of tourism in our country. In Chapter 2, we discuss the consequences of tourism in the economy of our country, both the positive and negative impact. We also analyse the positive and negative impact of tourism industry in our country from the environmental point of view. In Chapter 3, we focus on the sea tourism and its development in our country. We discuss in detail this type of tourism and its various types with emphasis on the statistics about its development in Greece. In Chapter 4, we attempt a detailed SWOT analysis where all the four elements, ‘strengths’, ‘weaknesses’, ‘opportunities’ and ‘threats’ are given separate consideration, so that we draw a complete picture about the sea tourism industry of our country, which is one the most crucial aim of the present work. In Chapter 5, we focus specifically on the challenges that tourism is facing in our country, with regards to infrastructure and especially, the condition of ports and marinas. We also emphasise the important challenge of competition of Greece with other Mediterranean countries which offer similar sea tourism products. In Chapter 6, we focus on the prospects of tourism in our country though a variety of initiatives Greece should consider in order to offer a competitive touristic product in comparison with other neighbouting countries. Finally, Chapter 6 is followed by the ‘Conclusions’ section and the ‘Bibliography’.