Επίδραση επιβραδυντών ανάπτυξης (ancymidol and paclobutrazol) στην in vitro παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού μπανάνας (musa spp. cv. grande naine).

Abstract

Στη χώρα μας η καλλιέργεια της μπανάνας περιορίζεται στην Κρήτη, καλύπτει περίπου 1000 στρέμματα (90% σε πλαστικά θερμοκήπια) και αποτελεί μια πλεονεκτική δραστηριότητα με πολλαπλά οφέλη για την τοπική οικονομία. Για την αποφυγή ποικίλων προβλημάτων που σχετίζονται με τον παραδοσιακό τρόπο πολλαπλασιασμού (ριζώματα), έχει καθιερωθεί πλέον η αξιοποίηση της ιστοκαλλιέργειας. Για τη βελτίωση της οικονομικότητας της in vitro παραγωγής φυτών μπανάνας, ενδιαφέρον εμφανίζει η αύξηση του “συντελεστή πολλαπλασιασμού” με την πρόκληση μεριστωματικών βλαστικών συστάδων. Στα πλαίσια σχετικής μελέτης αξιολογήθηκε η επίδραση δυο επιβραδυντών αύξησης, ancymidol και paclobutrazol, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάζονται. Χρησιμοποιήθηκαν ριζώματα της ποικιλίας “Grande Naine, τα οποία ελέγχθηκαν μακροσκοπικά και εργαστηριακά για ενδεχόμενη παρουσία παθογόνων που μεταφέρονται με το αγενές πολλαπλασιαστικό υλικό. Δημιουργήθηκαν μικρο-έκφυτα, τα οποία καλλιεργήθηκαν σε τροποποιημένο υπόστρωμα Murashige και Skoog (1962) σε θάλαμο ελεγχόμενων συνθηκών ανάπτυξης. Οι δυο επιβραδυντές, ancymidol & paclobutrazol, ενσωματώθηκαν σε εμπλουτισμένο υπόστρωμα Murashige and Skoog (1962) με διαφορετική συγκέντρωση (1, 2.5, 5 και 10 mg/l). Για κάθε συγκέντρωση αξιοποιήθηκαν 5 φιάλες Erlenmeyer των 250 ml με 20 ml θρεπτικού και εμφύτευση 10 εκφύτων ανά φιάλη, ενώ για το μάρτυρα δέκα φιάλες. Τα 500 έκφυτα επωάστηκαν σε περιστροφικό αναδευτήρα συνεχούς ανάδευσης και αξιολογήθηκαν μετά την πάροδο 30 ημερών (2 υποκαλλιέργειες των 15 ημερών), καταγράφοντας τον αριθμό και το μήκος των φύλλων, τον αριθμό των βλαστών/έκφυτο, το μήκος των βλαστών, καθώς και το χλωρό και ξηρό βάρος των εκφύτων (συστάδα βλαστών και φύλλων). Η στατιστική δοκιμασία έγινε συγκρίνοντας τις μέσες τιμές αξιοποιώντας τη δοκιμή Duncan. Στο υπόστρωμα καλλιέργειας, το οποίο περιείχε 1, 2.5 και 5 mg/l ancymidol καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός βλαστών, ενώ μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός φύλλων - στη συγκέντρωση 10 mg/l η φυλλογένεση ήταν μηδενική. Τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά δεν ευνοήθηκαν από την παρουσία του ancymidol, ενώ στην υψηλότερη συγκέντρωση σχεδόν μηδενίστηκαν. Ο επιβραδυντής ανάπτυξης paclobutrazol ευνόησε τη δημιουργία βλαστών σε σχεδόν όλες τις συγκεντρώσεις, με μεγαλύτερη τιμή να καταγράφεται στη συγκέντρωση 2,5 mg/l, ενώ η μικρότερη στην υψηλότερη συγκέντρωση (10 mg/l). Η παρουσία του paclobutrazol επηρέασε αρνητικά, παρόμοια με εκείνη του ancymidol, τα άλλα καταμετρηθέντα χαρακτηριστικά. Τα αποτελέσματα της μελέτης αναδεικνύουν το σημαντικό ρόλο των δύο επιβραδυντών ανάπτυξης στην πρόκληση βλαστικών ή μεριστωματικών συστάδων στην in vitro παραγωγή μπανανόφυτων της ποικιλίας “Grande Naine”. Ιδιαίτερα ο paclobutrazol στη δόση των 2,5 mg/l έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματα – 163% αύξηση του αριθμού βλαστών σε σχέση με το μάρτυρα -, ένα δεδομένο που θα πρέπει να αξιοποιηθεί άμεσα στον in vitro πολλαπλασιασμό της μπανάνας.