Η δικαιοχρησία (Franchising) στην Ελλάδα και διεθνώς.

Abstract

Η απόφαση για τη συγγραφή αυτής της εργασίας έγκειται σε δύο παράγοντες: ο χώρος της δικαιόχρησης ο οποίος τείνει να αποτελέσει τον πλέον αναπτυσσόμενο κλάδο παγκοσμίως καθώς επίσης και οι εξελίξεις στην Ελλάδα οι οποίες παρουσιάζουν εξίσου εντυπωσιακή εικόνα. Η δικαιόχρηση αποτελεί μια δυναμική μορφή προσέγγισης της αγοράς και έχει υιοθετηθεί από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα τομέων δραστηριοτήτων, από χρηματοοικονομικές υπηρεσίες μέχρι εστιατόρια και είδη ένδυσης. Η σύναψη συμβάσεων δικαιόχρησης αποτελεί μια ευρέως αποδεκτή μέθοδο διανομής προϊόντων και υπηρεσιών καθώς βοηθά τις εταιρείες να επεκταθούν γρηγορότερα, από ότι εάν επέλεγαν να επεκταθούν με ιδιόκτητα καταστήματα και να καλύψουν σε σύντομο χρονικό διάστημα μεγάλο αριθμό σημείων πώλησης και διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών. Στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχει πλήθος ορισμών καθώς ένας μεγάλος αριθμός ακαδημαϊκών και ερευνητών, προέρχονται από διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους και έχουν προσπαθήσει να προσεγγίσουν την έννοια της δικαιόχρησης. Έτσι επιχειρώντας μια πρώτη προσέγγιση του όρου, η «Δικαιόχρηση, νοείται ως μια μορφή οργάνωσης, κατά την οποία μια επιχείρηση (δικαιοπάροχος ή franchisor) επιτρέπει σε μία δεύτερη επιχείρηση (δικαιοδόχο ή franchisee) να εμπορεύεται υπό το εμπορικό σήμα του δικαιοπάροχου, καθώς και να χρησιμοποιεί τις επιχειρησιακές πρακτικές του». Τα κυριότερα στοιχεία τα οποία χαρακτηρίζουν αυτήν τη μέθοδο είναι τα εξής: i. Η ιδιοκτησία ενός ατόμου πάνω σε μια ιδέα, σήμα είτε εμπορικό (trademark), είτε υπηρεσιών (service mark), ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, έναν συγκεκριμένο ή μυστικό τρόπο παραγωγής ενός προϊόντος, μια τεχνογνωσία (know-how), κλπ ii. Η παροχή αδείας (grand of license) που παρέχει ο ιδιοκτήτης αυτός (δικαιοπάροχος) σε κάποιον άλλο (δικαιοδόχο) μέσω της οποίας δίνεται η δυνατότητα εκμετάλλευσης της ιδέας, του εμπορικού σήματος, διπλώματος ευρεσιτεχνίας, τρόπου παραγωγής ενός προϊόντος, τεχνογνωσίας, κτλ. iii. Η σύναψη συμφωνίας ή σύμβασης για την παροχή αδείας στην οποία περιλαμβάνονται αναλυτικά οι κανονισμοί και τρόποι ελέγχου, σε σχέση με την λειτουργία της επιχείρησης που εκμεταλλεύεται τα δικαιώματα που παρέχονται με την άδεια. iv. Η πληρωμή από τον δικαιοδόχο στον δικαιοπάροχο ενός δικαιώματος ή άλλου οικονομικού ανταλλάγματος ή μίας διαρκούς αμοιβής σε αντάλλαγμα για τα δικαιώματα των παρεχόμενων αδειών. (Mendelssohn 1994). Συμπερασματικά, μπορεί να υποστηριχτεί ότι η δικαιόχρηση είναι ένα σύστημα που βασίζεται στην ανταλλαγή εμπορικών, οικονομικών και ανθρωπίνων σχέσεων μέσα από τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζει η σύμβαση δικαιοχρησίας και που βασίζει την επιτυχία του σε τρία μέρη: τον δικαιοπάροχο, τον δικαιοδόχο και το δίκτυο ως σύνολο.