Las redes sociales como un medio de promoción en el contexto de la industria de la música. El caso de la música independiente (indie).

Abstract

H κατάρρευση της μουσικής βιομηχανίας (στην καθεστηκυία της μορφή) και η ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογιών ψηφιοποίησης και διακίνησης του μουσικού προϊόντος κυρίως μέσω του Διαδικτύου, δημιουργούν ένα ευδιάκριτο κενό στην αγορά. Από την άλλη μεριά οι καλλιτέχνες αρνούνται να υποβαθμίζονται σε προϊόντα της οποιασδήποτε εταιρείας και να προσαρμόζουν το έργο τους στις απαιτήσεις της αγοράς. Διαπιστώνεται έντονη ανάγκη για ανεξαρτητοποίηση, ελεύθερη καλλιτεχνική δημιουργία, πλήρη έλεγχο σε όλα τα στάδια παραγωγής και προώθησης και αμεσότερη σχέση με τους υπάρχοντες και δυνητικούς fans. Οι καταναλωτές από την πλευρά τους εμφανίζονται απρόθυμοι να συμμορφωθούν με το νομικό πλαίσιο που προσπαθούν να επιβάλουν οι δισκογραφικές εταιρείες και οι καλλιτέχνες. Εξίσου ισχυρή εμφανίζεται και η διάθεση των καταναλωτών να αποκτούν μουσικά κομμάτια ή ολόκληρα άλμπουμ μέσω Διαδικτύου καταβάλλοντας κάποιο αντίτιμο ή όχι. Συμφώνα με τα παραπάνω στα πλαίσια της παρούσας πτυχιακής εργασίας διερευνάται η δυναμική των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων ως μέσα προώθησης του έργου της ανεξάρτητης (indie) μουσικής σκηνής. Το πρώτο κεφάλαιο αποτελεί εισαγωγή στην μουσική και ψηφιακή κουλτούρα στην Ευρώπη αλλά και πιο συγκεκριμένα σε Ελλάδα και Ισπανία. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφονται αρχικά η μουσική στη σύγχρονη εποχή και στη συνέχεια οι τρόποι εμπορευματοποίησης και η προώθησης της. Στο ίδιο κεφάλαιο εξετάζονται η ανεξάρτητη μουσική και τα κοινωνικά δίκτυα, καθώς και ο ρόλος των τελευταίων στην προώθηση των ανεξάρτητων καλλιτεχνών. Το τρίτο κεφάλαιο αποτελεί την περιγραφή της μεθοδολογίας της έρευνας που ακολουθήθηκε. Δηλαδή γίνεται αναφορά στο αντικείμενο της, τις πηγές πληροφόρησης, τον πληθυσμό και το δείγμα, τη διαδικασία δημιουργίας των ερωτηματολογίων, τους περιορισμούς και στον τρόπο ανάλυσης των αποτελεσμάτων πρωτογενούς έρευνας. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται τα αποτελέσματα της έρευνας με τη χρήση του προγράμματος SPSS, απαντώντας στα ερευνητικά ερωτήματα. Εν κατακλείδι, στο πέμπτο κεφάλαιο καταγράφονται τα γενικά συμπεράσματα και συγκρίνονται τα αποτελέσματα της πρωτογενούς και δευτερογενούς έρευνας. Σε γενικές γραμμές η έρευνα παρουσιάζει μια αλληλεξάρτηση στην προώθηση και την διακίνηση του μουσικού προϊόντος μέσω του Διαδικτύου και πιο συγκεκριμένα μέσω των κοινωνικών δικτύων. Τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν ένα μέσο προώθησης για τους ανεξάρτητους καλλιτέχνες γενικώς, καθώς εμπεριέχουν όλο το χρήσιμο υλικό για να πληροφορήσουν και να προσελκύσουν τον κόσμο. ‘Όμως, σε συνδυασμό με την ψηφιακή διακίνηση του μουσικού προϊόντος , αποτελούν δυο τομείς ανακύπτοντες που πρέπει να μελετηθούν εκτενέστερα μαζί με τις αλλαγές και τις τεχνολογικές εξελίξεις που επηρεάζουν όλο και περισσότερο τη συμπεριφορά στην κατανάλωση του μουσικού προϊόντος.

El colapso de la industria de la música (en su forma corriente) y el desarrollo rápido de las tecnologías de la digitalización y del movimiento del producto musical especialmente a través del Internet, crean un vacío notable en el mercado. Por una parte, las ventas de los CDs se han reducido drásticamente, lo cual no permite la disminución de los costes de producción y de promoción para los grupos musicales o/y los artistas, y por lo tanto no se obtienen beneficios enormes como los de las épocas anteriores. Además, la posibilidad de digitalizar, de crear propios CDs y de intercambiar fragmentos musicales a través del protocolo Bittorrent (u otros parecidos), marcaron el principio del fin para la supremacía de las empresas discográficas. Las compañías discográficas parecen torpes, ineficientes y difíciles de afrontar ese fenómeno. Niegan su adaptación a los nuevos datos y su estrategia está enfocada principalmente en el uso de herramientas legales, para acabar con la piratería de la música y para que se ajusten los usuarios “ilegales”. Los cambios en el comportamiento de las compañías discográficas se deben también a la negación por parte de los artistas de conformar su trabajo según las demandas del mercado. Hay una necesidad intensa de independencia, creación artística libre, control completo en todas las etapas de producción y de promoción. Los artistas prefieren tener contacto con los fans a través de de las apariciones en directo y a través de las redes sociales, ya que así pueden controlar completamente su imagen y su trabajo sin la necesidad de la mediación de los sellos discográficos. Además, las apariciones en directo es una fuente de gastos directos y controlados, lo que no ocurre en el caso de las ventas de los CDs. Cierto es también, el resentimiento de los artistas frente a los acuerdos comerciales vigentes con las compañías discográficas, las cuales reciben la mayor parte de los beneficios. Por último, los usuarios/consumidores empiezan a reaccionar a la hora de cumplir con el marco jurídico que las empresas discográficas y los artistas intentan aplicar. Sin embargo, en una época de crisis económica, como ésta, esta actitud se refuerza y es proporcional con el aumento del precio de los CDs. Además, hay una fuerte tendencia entre los usuarios a querer crear sus propios CDs personales y multicolectados, y su negación de pagar el precio de un CD entero cuando ellos desean solamente una o dos canciones. En conclusión, en el contexto de este proyecto de investigación se explorará la dinámica de las redes sociales (MySpace, Facebook etc.) como medios de promoción (Marketing) de la música independiente (indie), y su éxito según el comportamiento de los usuarios de estas redes. La investigación primaria se llevará a cabo a través de cuestionarios electrónicos a diferentes usuarios griegos de estas redes, y con cuestionarios impresos a diferentes usuarios a la población española, para determinar y perfilar sus actitudes y el grado de su receptividad hacía esta práctica.