Η διερεύνηση των στάσεων και αντιλήψεων των επαγγελματιών στις υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας του προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι».

Abstract

Εισαγωγή: Στην Ελλάδα απουσιάζουν συστηματικές προσπάθειες αξιολόγησης των υπηρεσιών υγείας και διασφάλισης της ποιότητας της φροντίδας υγείας, οι οποίες θα συνέβαλαν καθοριστικά στη θέσπιση προτεραιοτήτων και στην ορθολογική λήψη αποφάσεων. Ένα επιπλέον μειονέκτημα στην ελληνική πραγματικότητα αποτελεί η απουσία μηχανισμών αξιολόγησης της ποιότητας φροντίδας υγείας, δηλαδή τα εργαλεία της (Μουστάκα, 2008). Σκοπός: Η διερεύνηση της στάσης και αντίληψης των επαγγελματιών κοινωνικής φροντίδας σχετικά με την αξιολόγηση των υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας στο Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» στους Δήμους Αθηναίων, Αμυνταίου και Χανίων. Μεθοδολογία: Η παρούσα εργασία αποτελεί μία διερευνητική μελέτη ποιοτικού τύπου. Η ποιοτική μεθοδολογία έρευνας θεωρείται η καταλληλότερη προσέγγιση για την διερεύνηση των στάσεων και αντιλήψεων των επαγγελματιών στις υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας (Πανεπιστημιακό Κέντρο Ερευνών Πεδίου, χ.χ.). Η φιλοσοφία της συγκεκριμένης μεθοδολογίας υιοθετήθηκε από την μελέτη (2008-2010) του Προγράμματος EURHOMAP (Mapping professional home care in Europe), και ειδικότερα από την μελέτη του Προγράμματος με θέμα «Φροντίδα κατ’ οίκον στην Ευρώπη. Τρέχουσα δομή και μελλοντικές προκλήσεις» (“Home Care across Europe. Current structure and future challenges”). Τον πληθυσμό της μελέτης αποτέλεσαν οι κοινωνικοί λειτουργοί (ή κοινωνιολόγοι ή ψυχολόγοι) του Προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» στους Δήμους Αθηναίων, Αμυνταίου και Χανίων. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος βινιέτα (Case Vignette), η οποία αντλήθηκε από την παραπάνω ευρωπαϊκή μελέτη. Η ανάλυση δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της περιγραφικής ανάλυσης περιεχομένου (content analysis). Συμπεράσματα: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, φαίνεται πως, συνολικά, οι επαγγελματίες κοινωνικής φροντίδας κατέχουν μία κοινή αντίληψη στον τρόπο αντιμετώπισης των περιστατικών τους και ειδικότερα στη διαδικασία παροχής φροντίδας. Επίσης, με βάση τους τρεις δείκτες (δομή, διαδικασία, αποτέλεσμα), αναδείχθηκαν αρκετά χαρακτηριστικά ποιοτικά τόσο με την ευκολία πρόσβασης τους όσο και με τη συμβολή του στην ενδυνάμωση των άτυπων δικτύων φροντίδας, τα οποία αναδεικνύουν τη σημαντικότητα της ύπαρξης ενός τέτοιου είδους Προγράμματος, όπως είναι το «Βοήθεια στο Σπίτι». Παρόλα αυτά, από την έμμεση αξιολόγησή τους φάνηκε πως το Πρόγραμμα κάνει προσπάθειες για απόδοση ικανοποιητικών υπηρεσιών που, όμως δεν έχουν το ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Φάνηκε επίσης, πως έχει την τάση μη βιωσιμότητας και πως δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις ανάγκες των ηλικιωμένων, του προσωπικού και των φροντιστών. Είναι σημαντική η ύπαρξή του, αλλά πρέπει να αλλάξει όλη η λειτουργία του και να στοχεύει περισσότερο στην εκπαίδευση των ηλικιωμένων και των φροντιστών. Πιο συγκεκριμένα, είναι σημαντικό να μπορούν οι εξυπηρετούμενοι να φροντίζουν την υγεία μόνοι τους και να έχουν ποιοτικότερη ζωή με τις υπηρεσίες πρόληψης που πρέπει να προσφέρει σε μεγαλύτερο βαθμό το Πρόγραμμα.

Introduction: In Greece, systematic efforts of evaluation of health services and quality assurance of health care are missing, which decisively would contribute to establishing priorities and rational decision making. An additional drawback in Greek reality is the lack of evaluation mechanisms in quality of health care, namely its tools (Moustaka, 2008). Aim: Investigation of the social care professionals’ attitude and perception regarding to the evaluation of social care's services at “Help at Home” Programme at municipalities of Athens, Amynteo and Chania. Methodology: The present study is an exploratory study of qualitative type. The qualitative research methodology is considered to be the most appropriate approach for the investigation of the attitudes and perceptions of professionals in social care services (University of Cyprus Centre for Field Studies, no date). The philosophy of that specific methodology was adopted by the study (2008-2010) of EURHOMAP Programme (Mapping professional home care in Europe), and more specifically by the study of the Programme about “Home Care across Europe. Current structure and future challenges”. The population of the study was constituted by the social workers (or sociologists or psychologists) of the “Help at Home” Programme in municipalities of Athens, Amyntaio and Chania. For the data collection the vignette method (Case Vignette) was used, which was drawn by the above European study. Data analysis was performed with the use of the method of content analysis. Conclusions: According to the study results, it appears that, overall, the social care professionals possess a common perception on how to deal with their cases and in particular with the care process. Moreover, based on the three indicators (structure, process, outcome), several features of quality emerged, both in ease of access and the contribution to the empowerment of the informal care networks, which highlight the importance of the existence of such a Programme, such as “Help at Home”. However, through their indirect assessment it seemed that the Program makes efforts to give satisfactory services, but they don’t have the satisfactory result. It also appeared that it has a tendency of unsustainability and that does not respond sufficiently to the needs of the elderly, staff and carers. It’s important its existence, but it has to change its entire function and it is important to aim more to train older people and carers. Specifically, it is important that the receivers take care of their health by themselves and have a better quality of life with the preventive services that the Program should provide to a greater extent.