Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης στο πλαίσιο των μνημονίων: προτάσεις, υλοποίηση και αξιολόγηση.

Abstract

Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης έχει αναδειχθεί σε διαδικασία ύψιστης σημασίας για τα κράτη τα οποία επιθυμούν να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τις δυνατότητες των δημοσίων οργανισμών τους και των πόρων που αφιερώνονται προς όφελος της οικονομίας αλλά και της κοινωνίας. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ (UNPD, 2004) η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται μέσα από τη δρομολόγηση αλλαγών στις δομές της δημόσιας διοίκησης μιας χώρας, την εξέλιξη των συστημάτων διοίκησης, την αποκέντρωση, τη βέλτιστη διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων αλλά και των δημόσιων οικονομικών και τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις. Η παρούσα πτυχιακή εργασία εξετάζει τις μεταρρυθμιστικές δράσεις που αναλήφθησαν στην ελληνική δημόσια διοίκηση και οι οποίες εντάσσονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής. Αρχικά, θα επιχειρηθεί ο εντοπισμός των αιτιών που οδήγησαν στην ανάγκη μεταρρύθμισης της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Στη συνέχεια θα αναλυθούν οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις που εντάσσονται σε κάθε ένα από τα τρία Μνημόνια συνεννόησης και οι διαφορές που εντοπίζονται μεταξύ τους. Ακόμη θα μελετηθούν οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες υλοποιήθηκαν στην πράξη, ώστε να διαπιστωθεί ο βαθμός εφαρμογής των προτεινόμενων δράσεων, αλλά και τα αποτελέσματα που αυτές επέφεραν. Εκτός από τη βιβλιογραφική επισκόπηση πραγματοποιήθηκε και πρωτογενής έρευνα στα Υπουργεία Οικονομίας και Ανάπτυξης, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Οικονομικών, αλλά και σε ΔΟΥ της περιφέρειας Αττικής, ώστε να εντοπιστούν οι μεταρρυθμίσεις που υλοποιήθηκαν σε συγκεκριμένους τομείς της δημόσιας διοίκησης και οι επιπτώσεις από την εφαρμογή τους. Τέλος, με βάση τα αποτελέσματα της πρωτογενούς έρευνας, αλλά και μετά από μελέτη των δεδομένων που συλλέχθηκαν από τις βιβλιογραφικές πηγές, επιχειρήθηκε η ανάπτυξη ορισμένων προτάσεων για μελλοντικές δράσεις που αφορούν τομείς της δημόσιας διοίκησης στους οποίους θα μπορούσε να δοθεί περισσότερη μέριμνα (ή δεν υλοποιήθηκαν οι προβλεπόμενες από τα προγράμματα μεταρρυθμίσεις εν τέλει) κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών. Οι προτάσεις αυτές αφορούν τον ανασχεδιασμό του κυβερνητικού σχήματος, την εισαγωγή της ΔΟΠ στη δημόσια διοίκηση, την επέκταση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, την επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης, την κανονιστική μεταρρύθμιση και την απλούστευση των διαδικασιών, αλλά και την πλήρη εφαρμογή των χαρτών των δικαιωμάτων των πολιτών σε όλο το φάσμα του δημοσίου τομέα.

The reform and modernization of public administration nowadays has become an area of utmost importance for countries wishing to take full advantage of the capacity of both their public institutions and the resources they use. If such a process is carried out successfully, both the economy and the society of the country that has implemented it can be benefited. According to the United Nations (UNPD, 2004), the aforementioned process is accomplished through the implementation of changes in the structure of a country’s public administration, the development and renewal of management systems in its public institutions, the optimal management of human resources and public finances, legislative reforms and decentralization. This thesis examines the reform actions concerning the Greek public administration, which were proposed and implemented in the context of the economic adjustment programs for Greece – also known as “Memoranda of Understanding”. Initially, an identification of the reasons that led to the weakening of the Greek public administration and the inevitable reforms will be attempted. Thereafter follows an analysis of the proposals that were included in each of the three Memoranda and the differences found among them. In addition, the reforms that have been successfully implemented will be examined, in order to ascertain the rate of the implementation of the proposed actions as well as the outcomes they resulted to. In addition to the bibliographic research, primary research was carried out as well in order to identify the reforms implemented in specific areas of the public administration. The research was conducted by the method of the interview and the primary focus group were executives of ministries and other public institutions. In conclusion, the results of both the researches – bibliographic and primary – were combined in order to determine areas of the Greek public administration which were not reformed as envisaged by the Memoranda. Based on these facts the development of certain proposals for future reform actions concerning the Greek public administration was attempted.