Εκτίμηση της γνωστικής λειτουργίας και των ψυχοκοινωνικών αναγκών ασθενών με νόσο Alzheimer.

Abstract

Εισαγωγή: Τόσο η Ήπια Νοητική Διαταραχή (ΗΝΔ), όσο και το σύνδρομο της Ευπάθειας (ΣΕ) συναντώνται σημαντικά συχνότερα στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Ωστόσο, ελάχιστα γνωρίζουμε για την εμφάνιση τους στα άτομα με περιορισμένη λειτουργικότητα, συννοσηρότητα και δυσλειτουργίες. Σκοπός: Να διερευνηθεί η συχνότητα εμφάνισης της ΗΝΔ και της ευπάθειας καθώς και να εκτιμήσει πιθανούς παράγοντες κινδύνου ως προς το βαθμό ικανότητας (ability) και λειτουργικότητας- ανεξαρτησίας (independency) σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών που λαμβάνουν κατ΄ οίκον νοσηλευτική φροντίδα. Μεθοδολογία: Διενεργήθηκε έλεγχος διαλογής (screening) σε εγγεγραμμένα μέλη 4 Προγραμμάτων κατ’ οίκον Φροντίδας «Βοήθεια στο Σπίτι» στην ευρύτερη περιοχή του Ηρακλείου Κρήτης. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν κατά τη χρονική περίοδο – Οκτώβριος έως Δεκέμβριο το 2016. Οι συμμετέχοντες ταξινομήθηκαν σε 3 κατηγορίες σύμφωνα με δυνατότητά τους (ability) να «βγουν» ή να «απομακρυνθούν» από το σπίτι ως ακολούθως: κατηγορία «homebound» - με δυνατότητα εξόδου από το σπίτι το πολύ 1 φορά τη βδομάδα κατά τον τελευταίο μήνα, κατηγορία «semi-homebound» - έξοδος περίπου 2 φορές τη βδομάδα αλλά με βοήθεια και τρίτη κατηγορία ως «non-homebound» - έξοδο περίπου 2 φορές τη βδομάδα αλλά χωρίς βοήθεια. Ακόμα, εκτιμήθηκε ο βαθμός λειτουργικότητας (επίπεδο ανεξαρτησίας) των συμμετεχόντων με την κλίμακα (Barthel- Activities of Daily Living). Η ήπια νοητική διαταραχή εκτιμήθηκε με το ερωτηματολόγιο Montreal Cognitive Assessment (MoCA), ενώ το σύνδρομο της Ευπάθειας με την κλίμακα Share-FI. Η συννοσηρότητα (Charlson Comorbidity Index), και η κατάθλιψη (Geriatric Depression Scale) επίσης εκτιμήθηκαν και ελέγχθηκαν για πιθανές συγχυτικές επιδράσεις. Τιμές p-value <0,05 θεωρήθηκαν στατιστικά σημαντικές. Αποτελέσματα. Η μέση ηλικία των 60 συμμετεχόντων (66,7% γυναίκες) ήταν 78,17±9,32 έτη. Ποσοστό 35% ταυτοποιήθηκαν ως homebound άτομα, 30% ως semi-homebound και 35% non-homebound. Το 78,3% (γυναίκες 87,5%, άντρες 60%, p=0,031) των συμμετεχόντων ταυτίστηκε με ευπάθεια και το 95% με ήπια νοητική διαταραχή. Τόσο ο επιπολασμός της ευπάθειας (44,7% έναντι 21,3%, p<0,001), όσο και της ήπιας νοητικής διαταραχής (45,7% έναντι 19,6%, p<0.001) ήταν σημαντικά υψηλότερος στα homebound άτομα έναντι των non-homebound. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές σχέσεις μεταξύ ευπάθειας και ήπιας νοητικής διαταραχής (p=0,270). Ως αναμενόμενο, υψηλά ποσοστά ήπιας νοητικής διαταραχής σχετίσθηκαν με υψηλά ποσοστά κατάθλιψης στη γραμμική τους σχέση (trend linear, p=0,040). Συμπέρασμα: Τα άτομα με περιορισμένη λειτουργικότητα και ικανότητα να βγουν απ’ το σπίτι παρουσιάζουν υψηλή συχνότητα ΗΝΔ και ευπάθειας, υποδηλώνοντας ότι η πρώιμη αναγνώριση και κατ΄ επέκταση η πρόληψη της ΗΝΔ και της ευπάθειας να αναδεικνύονται ως οι κύριες νοσηλευτικές παρεμβάσεις στην κατ’ οίκον φροντίδα.

Introduction: Both Mild Cognitive Impairment (MCI) and Frailty syndrome are more prevalent in older adults compared to the general population. However, the true figures of this relationship are conflicted especially in elderly homebound with comorbidities and disabilities. Aim: This study was aimed to assess the prevalence of MCI and frailty and to determine the factors associated with homebound status (ability) and independency in individuals aged 60 years and over benefiters of homecare program. Methods: A full screening survey was conducted in 60 registered members of 4 home care programs in the wider area of Heraklion, Crete in a 3-month period (October to December, 2016). Participants were categorized according to their ability to “go out” and/or “leaving” the home as follows: “homebound” - ability to leave the home at most once a month; “semi-homebound”- ability to leave the home twice a week with assistance and; “non-homebound” twice a week without assistance. The independency was assessed using the Barthel-Activities of Daily Living. Also, MCI was assessed using the Montreal Cognitive Assessment test (MoCA), while frailty adapting the Share-Index Frailty Instrument. The presence of possible comorbidities (Charlson Comorbidity Index), and depression (Geriatric Depression Scale) were also assessed and controlled for potential confounding. P-value <0.05 were considered statistically significant. Results: The mean age of the 60 participants (66.7% women) was 78.17±9.32 years. Also, 35% of the people were identified as homebound, 30% as semi-homebound and 35% as non-homebound. In addition, 95% of our sample was identified as MCI patients whereas 78.3% as frail (female 87.4% vs. male 60%, p=0.031). Both prevalence of the MCI (45.7% vs. 19.6%, p<0.001) and Frailty (44.7% vs. 21.3%, p<0.001) was significantly more frequent in homebound compared to non-homebound elders, despite the fact that no association was observed between MCI and frailty (p=0.270). As expected, depression is strongly associated with MCI (trend linear, p=0.040), suggesting that as higher rates of depression as greater cognitive decline. Conclusion: Our data suggests that homebound people with restricted independency and ability to leave the home presenting an increased prevalence rates of MCI and frailty. Therefore, the early recognition and thus a prevention of cognitive decline and frailty highlighted as a core nursing intervention in homecare.