Ωφέλιμα έντομα στους ελαιώνες της Κρήτης.

Abstract

Τα παρασιτοειδή είναι μία σημαντική ομάδα ωφέλιμων εντόμων που αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται σε βάρος των ξενιστών τους, οδηγώντας τους στο θάνατο. Μέσα από τη σχέση αυτή επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ των ειδών και βιολογική καταπολέμηση των βλαβερών για τη γεωργία εντόμων. Έχουν καταγραφεί εξειδικευμένα είδη παρασιτοειδών που μπορούν να ελέγξουν αποτελεσματικά πολλούς από τους εχθρούς της ελιάς. Στην παρούσα εργασία έγινε μια αρχική προσπάθεια ταυτοποίησης ειδών παρασιτοειδών που συλλέχθηκαν στους ελαιώνες της Κρήτης. Στόχος ήταν η ταυτοποίηση της εντομοπανίδας των παρασιτοειδών στις περιοχές που μελετήθηκαν και η χρονική κατανομή τους στο διάστημα των δειγματοληψιών. Τα έντομα συλλέχθηκαν με παγίδες McPhail που περιείχαν τροφικό ελκυστικό (μελάσα 2%), κατά τους μήνες Ιούνιο έως Νοέμβριο του 2016. Η συλλογή έγινε από ελαιώνες πέντε διαφορετικών περιοχών των νομών Ηρακλείου και Ρεθύμνου. Σε πρώτη φάση έγινε ταξινόμηση των εντόμων με βάση την ημερομηνία και τον τόπο συλλογής. Η αποθήκευσή τους έγινε με χρήση συντηρητικού διαλύματος προπυλενογλυκόλης. Στη συνέχεια έγινε σχολαστική παρατήρηση με χρήση στερεοσκοπίου και κατάταξη όλων των συλλεχθέντων παρασιτοειδών σε οικογένειες, με τη βοήθεια κλειδών ταυτοποίησης που μεταφράστηκαν. Σε επόμενη φάση η ταυτοποίηση συνεχίστηκε σε επίπεδο υποοικογενειών, γενών και ειδών μέχρι το σημείο που ήταν εφικτή και έγκυρη η αναγνώριση. Από τα 415 έντομα που συλλέχθηκαν τα περισσότερα βρέθηκαν να ανήκουν στις οικογένειες Eupelmidae (165), Ichneumonidae (74), Pteromalidae (71) και Braconidae (46). Ο πληθυσμός του δείγματος ταξινομήθηκε σε 9 οικογένειες και 68 διαφορετικά είδη από τα οποία ταυτοποιήθηκαν πλήρως τα 23. Από τη μελέτη προέκυψε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το είδος Brahymeria podagrica (Hymenoptera: Chalcididae) που παρασιτεί Δίπτερα. Η χρονική κατανομή των ειδών παρουσιάζεται να είναι σχετικά ομοιόμορφη κατά τη διάρκεια των δειγματοληψιών. Εξαίρεση αποτελούν τα είδη της οικογένειας Ichneumonidae, τα οποία εμφανίζονται σε μεγαλύτερους πληθυσμούς τους μήνες Ιούνιο και Οκτώβριο, ακολουθώντας τις γενιές του πυρηνοτρήτη που αποτελεί βασικό ξενιστή τους. Στην περιοχή των Αρχανών παρουσιάζονται μεγαλύτεροι πληθυσμοί παρασιτοειδών και περισσότερα είδη. Το γεγονός αυτό μαρτυρά το πλούσιο γεωγραφικό ανάγλυφο και την ποικιλομορφία της χλωρίδας που ευνοεί την εξάπλωση των εντόμων στη συγκεκριμένη περιοχή. Η παρούσα διατριβή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κομμάτι της μελέτης της ωφέλιμης εντομοπανίδας της Κρήτης ως απαρχή για τη σχεδίαση ολιστικών μεθόδων καταπολέμησης των επιβλαβών εντόμων. Αποτελεί μια αρχική προσπάθεια που θα πρέπει να συνεχιστεί, ώστε να τελεσφορήσει η ταυτοποίηση των ειδών που βρέθηκαν και να μελετηθεί η βιολογία των σημαντικότερων παρασιτοειδών των κύριων εχθρών της ελιάς.

Parasitoids are an important group of beneficial insects growing and proliferating at the expense of their hosts, leading them to death. This relationship achieves a balance between species and biological control of insect pests for agriculture. Certain species of parasitoids have been recorded that can effectively control many of the olive insect pests. In the present study an initial attempt was made to identify parasitoid species collected in the olive groves of Crete. The aim was to identify parasitoid species in the studied areas and their distribution over time. The insects were harvested with McPhail traps containing a food attractant (molasses 2%), during the months of June to November of 2016. The collection was made from five different regions located in the prefectures of Heraklion and Rethymnon. The first step was to classify insects based on the date and place of collection. Their storage was made using a preservative solution of propylene glycol. Then a thorough observation was made using a stereoscope and a classification of all the collected parasitoids in families, with the help of appropriate keys. In the next step the identification continued at the level of subfamilies, genera and species to the extent that recognition was possible and valid. Of the 415 specimens collected, the most abundant families were Eupelmidae (165), Ichneumonidae (74), Pteromalidae (71) και Braconidae (46). The population of the sample was ranked in 9 families and 68 different species of which 23 were fully identified. The study revealed Brahymeria podagrica (Hymenoptera: Chalcididae) to be reported for the first time in Greece. The time distribution of the species appears to be relatively uniform during sampling. Exceptions are the species of the Ichneumonidae family, which occur in increased populations in June and October, following the anthophagus and carpophagus generations of the Prays oleae respectively. The most specimens, as well as species were found in the region of Archanes, as a result of the rich geographical relief and the diversity of flora that favors the spread of insects in the area. This dissertation can be an important part of the study of the beneficial infestation of Crete as a starting point for the design of holistic pest control methods. It is an initial effort that should be continued in order to achieve the identification of the species found and to study the biology of the most important parasites of the main enemies of the olive tree.