Η συμβολή του εσωτερικού ελέγχου στην αποτροπή χειραγώγησης των αποτελεσμάτων των χρηματοοικονομικών καταστάσεων: θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση.

Abstract

Σκοπός: Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τη σχέση ανάμεσα στους μηχανισμούς εταιρικής διακυβέρνησης και στη χειραγώγηση των λογιστικών κερδών. Περισσότερη έμφαση δίνεται στο ρόλο του εσωτερικού ελέγχου και ειδικότερα σε εκείνον της επιτροπής ελέγχου. Μεθοδολογία: Το θεωρητικό πλαίσιο βασίζεται σε ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία. Για την εμπειρική διερεύνηση χρησιμοποιήθηκε τελικό δείγμα 74 εταιρειών, εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Τα δεδομένα για τα λογιστικά τους μεγέθη αντλήθηκαν από την πλατφόρμα της Hellastat, με σκοπό τον υπολογισμό των διαφοροποιημένων δεδουλευμένων εσόδων τους, σύμφωνα με τα υποδείγματα χειραγώγησης Jones (1991), τροποποιημένο Jones (1995) και Kothari, Leone και Wasley (2005). Για τις 74 αυτές εταιρείες συγκεντρώθηκαν τα δεδομένα για την εταιρική τους διακυβέρνηση από τα δημοσιευμένα πληροφοριακά έντυπα και τις ιστοσελίδες τους. Για την εκτίμηση των μοντέλων παλινδρόμησης χρησιμοποιήθηκε η εφικτή μέθοδος των γενικευμένων ελαχίστων τετραγώνων. Το παραπάνω δείγμα αφορά την περίοδο 2012-2016 και ο αριθμός των παρατηρήσεων ανά έτος είναι 370. Ευρήματα: Από την εμπειρική διερεύνηση προέκυψε ότι οι μεταβλητές για τα ανεξάρτητα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, ο αριθμοδείκτης απόδοσης του ενεργητικού και ο δείκτης του κεφαλαίου κίνησης είναι στατιστικά σημαντικές σε επίπεδο σημαντικότητας 5%, όταν τα διαφοροποιημένα δεδουλευμένα έσοδα έχουν υπολογιστεί με τα υποδείγματα Jones (1991) και τροποποιημένο υπόδειγμα Jones (1995). Η πρώτη μεταβλητή είναι στατιστικά σημαντική σε επίπεδο σημαντικότητας 10%, όταν τα διαφοροποιημένα δεδουλευμένα έσοδα υπολογίστηκαν με το υπόδειγμα των Kothari, Leone και Wasley (2005). Αυτό σημαίνει πως οι παραπάνω τρεις μεταβλητές μπορούν να επιδράσουν αρνητικά στη χειραγώγηση των κερδών. Από την άλλη, οι υποθέσεις για την επίδραση των ανεξάρτητων μεταβλητών των συνεδριάσεων των επιτροπών ελέγχου και των ανεξάρτητων μελών της επιτροπής ελέγχου (μόνο όταν τα διαφοροποιημένα δεδουλευμένα έσοδα υπολογίστηκαν σύμφωνα με το τροποποιημένο υπόδειγμα Jones (1995) και εκείνο των Kothari, Leone και Wasley (2005) ενισχύονται σύμφωνα με τη θεωρία λόγω των αρνητικών πρόσημων τους, χωρίς όμως να είναι στατιστικά σημαντικές. Πρωτοτυπία/Αξία: Ήδη Έλληνες και ξένοι ερευνητές, έχουν δείξει ενδιαφέρον για τη σχέση των παραπάνω μεγεθών. Τα ευρήματα της παρούσας διπλωματικής εργασίας έρχονται να προστεθούν στα υπάρχοντα ερευνητικά συμπεράσματα, χωρίς πάντα να τα επιβεβαιώνουν. Περιορισμοί έρευνας: Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην εμπειρική διερεύνηση, κατά τη συγκέντρωση δεδομένων εταιρικής διακυβέρνησης, ιδίως στοιχείων εσωτερικού ελέγχου, καθώς οι εταιρείες δεν δημοσιεύουν ανάλογα δεδομένα. Ακόμα, τα δεδομένα σχετικά με το διοικητικό συμβούλιο και την επιτροπή ελέγχου, αντλήθηκαν από τα πληροφοριακά έντυπα των εταιρειών, γεγονός που περιόρισε αρκετά το τελικό δείγμα, καθώς μεγάλο ποσοστό εταιρειών εμφάνιζε ελλιπείς πληροφορίες.

Purpose: The current dissertation investigates the relationship between corporate governance mechanisms and earnings management. More emphasis is given on the role of internal audit and particularly on the role of the audit committee. Methodology: The theoretical scope is based on greek and foreign literature. For empirical purposes it was used a final sample of 74 companies, listed in Athens Stock Exchange. The data for their accounting figures were drawn on the platform of Hellastat, in order to calculate their discretionary accruals, according to earnings management models Jones (1991), Modified Jones (1995) and Kothari, Leone and Wasley (2005). For these 74 companies the data for their corporate governance were collected from their published informative documents and websites. The FGLS method was used to estimate the regression models. The above sample concerns the period 2012-2016 and the number of observations per year is 370. Findings: Τhe empirical research resulted that the variables for the independent members of board of directors, the return on assets ratio and the current assets ratio are statistically significant in level of significance 5%, when the discretionary accruals were estimated with the Jones (1991) and Modified Jones (1995) models. The first variable is statistically significant in level of significance 10%, when the discretionary accruals were estimated with the Kothari, Leone and Wasley (2005) model. This means that the above three variables can have a negative effect on earnings management. On the other hand, the hypotheses for the effect of the independent variables of the meetings of the audit committee and the independent members of the audit committee (only in case of estimation of the discretionary accruals with the model of Modified Jones (1995) and Kothari, Leone and Wasley (2005)) are strengthened according to theory because of their negative signs, without being statistically significant. Originality/Value: Greek and foreign researchers have already shown interest about the relationship of the above figures. The findings of the current dissertation are added to the existent empirical conclusions, without necessarily confirming them. Research limitations: The biggest problem is found in empirical research, through the collection of corporate governance data, especially data of internal audit, as companies do not publish these data. In addition, data related to the board of directors and the audit committee were drawn manually from the informative documents of the companies, which quite restricted the final sample, while a great number of companies presented insufficient information.