Οι επιπτώσεις της χρηματοοικονομικής κρίσης στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Abstract

Η οικονομική κρίση και η παρατεταμένη ύφεση που ακολούθησε, μετά το 2008, έχει επιφέρει σημαντικές δυσκολίες και επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά της χώρας. Ένας σημαντικός τομέας όπου αναπόφευκτα επηρεάστηκε η χρηματοδότησή του, λόγω των γενικότερων περιστολών στις κυβερνητικές δαπάνες οι οποίες εφαρμόστηκαν προκειμένου να επιτευχθεί εξυγίανση στα δημοσιονομικά της χώρας, είναι το εθνικό σύστημα υγείας (Ε.Σ.Υ.). Η υγεία όντας ένα φυσικό αγαθό τυγχάνει συνταγματικής προστασίας. Στη χώρα μας το σύστημα υγείας χρηματοδοτείται από τη γενική κυβέρνηση, την κοινωνική ασφάλιση και την ιδιωτική δαπάνη, χαρακτηρίζοντας το ως μεικτού τύπου, καθώς συνυπάρχουν σχεδόν επί ίσους όρους η χρηματοδότηση του δημόσιου τομέα και του ιδιωτικού τομέα στη παροχή υπηρεσιών υγείας. Η επένδυση στην υγεία θεωρείται ως ένας από τους βασικότερους μοχλούς ανάπτυξης, σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι ανάγκες χρηματοδότησης πολλαπλασιάζονται αφενός λόγω του αυξανόμενου κόστους θεραπείας πολλών ασθενειών και αφετέρου της βελτίωσης του επιπέδου υγείας του γενικότερου πληθυσμού. Πριν από την κρίση, το επίπεδο των δαπανών υγείας στη χώρα μας, μπορούσε να καλύψει τις χρόνιες στρεβλώσεις στη παροχή υγειονομικής περίθαλψης. Από τότε όμως που η κρίση έπληξε την Ελλάδα, δεν ήταν πλέον εφικτό και τα διαρθρωτικά προβλήματα του τομέα έγιναν ορατά σε όλους. Έπειτα από τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που διήρκεσαν μέχρι το 2007, η ελληνική οικονομία παρουσίασε σημάδια ύφεσης το 2008, στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Εν συνεχεία, το 2009 και μετά η ύφεση αυτή επιταχύνθηκε με ραγδαίους ρυθμούς εξαιτίας των δημοσιονομικών ανισορροπιών. Η ανάγκη για δημοσιονομική εξυγίανση οδήγησε στην προσχώρηση της Ελλάδας σε έναν τριμερή μηχανισμό οικονομικής ενίσχυσης με αποτέλεσμα την αυστηρή εισοδηματική πολιτική και τις δραστικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες με τη συρρίκνωση του Α.Ε.Π. ολοένα να μεγαλώνει. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθούν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και κατά πόσο έχουν επηρεάσει τη χρηματοδότηση του συστήματος υγείας στην Ελλάδα. Αρχικά, στο πρώτο κεφάλαιο, θα παρουσιαστούν μία σύντομη επισκόπηση και ιστορική αναδρομή του Ε.Σ.Υ., τα κύρια χαρακτηριστικά της οργανωτικής δομής του καθώς και οι χρόνιες παθογένειες του. Στο δεύτερο κεφάλαιο, παρουσιάζεται η χρηματοδότηση του συστήματος υγείας στην Ελλάδα, η οποία στηρίζεται κατά κύριο λόγο στη γενικότερη φορολογία και στη κοινωνική ασφάλιση υγείας, αντιπροσωπεύοντας τη κρατική/δημόσια χρηματοδότηση, καθώς και στην ιδιωτική χρηματοδότηση μέσω του σημαντικού ποσοστού των απευθείας άμεσων πληρωμών των νοικοκυριών και του χαμηλού, σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε), μεριδίου της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας. Στο τρίτο κεφάλαιο, επισημαίνονται οι επιπτώσεις της πρόσφατης χρηματοοικονομικής κρίσης στο Ε.Σ.Υ. της Ελλάδας και παραθέτονται επίσης στοιχεία, για τη συνεχή μείωση των κρατικών δαπανών για υγειονομική περίθαλψη από το 2008 έως και σήμερα. Εν κατακλείδι, στο τέλος της παρούσας πτυχιακής εργασίας παρουσιάζονται τα συμπεράσματα αυτής καθώς και προτάσεις για την βελτίωση της κατάστασης του Ε.Σ.Υ., αλλά και ορισμένοι τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν στην αναβάθμιση του επιπέδου παροχής υπηρεσιών του στους πολίτες.

The economic crisis and the extended recession post to 2008, has induced considerable difficulties and impacts on the country’s public finances. An important area, which its funding was inevitably affected by the applied general government expenditure cuts due to fiscal consolidation pursuit, is the national healthcare system (NHS). Being a natural good, health is subject to constitutional protection. In our country the health system is financed by the general government, the social health insurance and private health insurance funding, characterizing it thus, as a mixed healthcare system scheme, as public and private funding channels for the provision of health services almost coexist in equal terms. Investing in health is considered to be one of the key drivers for growth at global level. Funding needs are multiplied by the increasing costs of curing many diseases and by improving the health level of the general population. Before the 2008 crisis, the level of healthcare expenditure in our country could cover the chronic distortions in healthcare provision, nevertheless post to the crisis this was no longer achievable and the structural problems of the sector have become generally visible. After the high growth rates that lasted until 2007, the Greek economy showed signs of recession post to 2008, as part of the global economic crisis. Consequently, in 2009 this recession was rapidly accelerated due to financial imbalances. The need for fiscal consolidation has led to Greece’s accession to a tripartite financial aid mechanism, resulting in rigorous income fiscal policies and drastic cuts in public expenditure, with the GDP contraction continuously increasing. The aim of this undergraduate thesis is to analyze the effects of economic crisis on the funding of the Greek health system. A brief overview and a historical review of the national healthcare system in Greece, alongside with the main characteristics of its organizational structure and its chronic pathogenicity are presented in the first chapter. In the second chapter, the financing of the healthcare system in Greece is discussed. It is mainly based on general taxation and social health insurance, representing government/public funding, as well as, on the private funding through the significant proportion of direct household payments and the low enough share of private health insurance funding, relatively with the other European Union settings. In the third chapter, the implications of the recent financial economic crisis on the national healthcare system are indicated and figures for continuous healthcare expenditure cuts are quoted, from 2008 until today. Finally, at the end of this dissertation, the conclusions, as well suggestions for improving the national healthcare system are presented, along with implications that could help the upgrade of Greek NHS services provision.