Σύγκριση κατάστασης θρέψης ατόμων με κίρρωση ήπατος διαφορετικών αιτιών, NASH – HCV.

Abstract

Tο ήπαρ είναι το κύριο όργανο για τον μεταβολισμό τριών κύριων θρεπτικών συστατικών: της πρωτεΐνης, του λίπους και των υδατανθράκων. Η λοίμωξη από ηπατίτιδα C ή από μη αλκοολική λιπώδη νόσος του ήπατος είναι από τις κύριες αιτίες της χρόνιας ηπατικής νόσου που μπορεί σταδιακά να οδηγήσουν σε κίρρωση του ήπατος. Συνήθως οι κιρρωτικοί ασθενείς παρουσιάζουν κακή κατάσταση θρέψης. Η σύγκριση της διατροφικής κατάστασης ατόμων με κίρρωση ήπατος και συγκεκριμένα ηπατίτιδος C (HCV) και ατόμων με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NASH), καθώς και με μία ομάδα υγειών ατόμων (μαρτύρων). Σε αυτή τη μελέτη συμμετείχαν 49 ασθενείς με κίρρωση ήπατος, 27 HCV αιτιολογίας και 22 NASH, και 25 υγιείς (μάρτυρες) με ηλικία 55 έως 88 ετών. Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου (Πα.Γ.Ν.Η) από τον Οκτώβριο του 2014 έως τον Οκτώβριο του 2015. Σ’ αυτούς τους ασθενείς αξιολογήθηκε η κατάσταση θρέψης με ανθρωπομετρήσεις, ανάλυση σύστασης σώματος μέσω βιοηλεκτρικής εμπέδισης, δυναμομετρία χειρός και με διατροφικά εργαλεία διαλογής SGA, MNA. Ο μέσος όρος ηλικίας των εξεταζομένων ήταν, στους μάρτυρες, τα 69±2 έτη, στους ασθενείς με HCV, τα 70±11 έτη και, στους ασθενείς με NASH, τα 68±10 έτη. Από τα 74 άτομα που εξετάστηκαν τα 29 ήταν υπέρβαρα, εκ των οποίων οι 12 ανήκαν στους μάρτυρες, 12 στους ασθενείς με HCV και 5 στους ασθενείς με NASH. Επίσης από τα 74 άτομα που εξετάστηκαν τα 33 ήταν παχύσαρκα με δείκτη μάζα σώματος BMI≥30kg/m2 , εκ των οποίων 10 ανήκαν στην ομάδα των μαρτύρων, 8 στην ομάδα με HCV και 15 στην ομάδα με NASH. O μέσος όρος της περιφέρειας του μυός στο μέσο του βραχίονα, MAMC, ήταν στους μάρτυρες 23±3cm, στους ασθενείς με HCV 22±3cm και στους ασθενείς με NASH 23±4cm. Συγκρίνοντας ένα από τα εργαλεία εκτίμησης θρέψης, τη δυναμομετρία, με τον μέσο όρο ηλικίας κάθε ομάδας ξεχωριστά διαπιστώθηκε πως δεν υπάρχει στατιστική διαφορά μεταξύ τους με p=0,4. Συγκεκριμένα η ομάδα των μαρτύρων με μέσο όρο ηλικίας 69±2έτη και μέσο όρο δυναμομετρίας 28±8kg παρουσιάζει μεγαλύτερο αποτέλεσμα από την τιμή του 85% της φυσιολογικής τιμής. Η ομάδα των ασθενών με κίρρωση ήπατος λόγω NASH, με μέσο όρο ηλικίας 68±10έτη και μέσο όρο δυναμομετρίας 24±10kg, παρουσιάζει χαμηλότερα από το 85% των φυσιολογικών, τιμών όπως και η ομάδα των ασθενών με κίρρωση ήπατος λόγω HCV, με μέσο όρο ηλικίας 70±11έτη και μέσο όρο δυναμομετρίας 26±12kg. Οι δείκτες ηλικίας, BMI και δυναμομετρίας αφού ελέγχθηκαν, ο καθένας ξεχωριστά, στις τρεις ομάδες ατόμων που μελετήθηκαν δεν προέκυψε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ τους. Βρέθηκε, όμως, στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στην ομάδα των μαρτύρων και στις δυο ομάδες ασθενών σε σχέση με το MAMC με p=0,02. Ακόμα παρατηρήθηκε, σύμφωνα με την αξιολόγηση του MAMC σε εκατοστιαίες θέσεις, ότι οι άνδρες που έπασχαν από HCV είχαν μια ήπια ένδειξη διατροφικών ελλείψεων. Ωστόσο αυτή η μέθοδος αξιολόγησης θρέψης δεν μπορεί να υποδείξει ότι οι ασθενείς με HCV είχαν κακή κατάσταση θρέψης. Ο μέσος όρος της γωνίας Φ στους μάρτυρες ήταν 5±1, στους ασθενείς με HCV ήταν 5±1 και με NASH 5±2 (p=0,3). Ο μέσος όρος σε εξωκυττάριο υγρό, ECW%, βρέθηκε στους μάρτυρες 22±22, στους ασθενείς με HCV 37±20 και με NASH 42±20 (p=0,005). Ο μέσος όρος σε μυϊκή μάζα, muscle mass%, στους μάρτυρες βρέθηκε 39±7, στους ασθενείς με HCV 34±15 και με NASH 34±17 (p=0,2). Τα p που αναφέρονται παραπάνω προέκυψαν όταν συγκρίθηκαν οι τρεις ομάδες μεταξύ τους. Με βάση την ταξινόμηση του ερωτηματολογίου εκτίμησης θρέψης MNA από τις δυο ομάδες ασθενών, οι 23, από το σύνολο των 49, βρίσκονταν σε επίφοβη διατροφική κατάσταση, ενώ από την ομάδα των μαρτύρων, οι 20, από τους 25, βρίσκονται σε καλή θρέψη. Από την ταξινόμηση του ερωτηματολογίου εκτίμησης θρέψης SGA βρέθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό εμφανίζει ικανοποιητική θρέψη Α στις ομάδες των ασθενών, αλλά και στους μάρτυρες. Μετά από στατιστική ανάλυση ανάμεσα στα ερωτηματολόγια MNA-SGA βρέθηκε να υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά σε κάθε ομάδα του δείγματος, με p=0,23 για τους μάρτυρες, με p=0,011 στους ασθενείς με HCV και p=0,019 στους ασθενείς με NASH. Οι μάρτυρες είχαν καλύτερη κατάσταση θρέψης σε σχέση με τις δύο ομάδες ασθενών HCV-NASH, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τις μεθόδους εκτίμησης θρέψης που χρησιμοποιήθηκαν. Δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες ασθενών και στα εργαλεία εκτίμησης θρέψης που χρησιμοποιήθηκαν. Μια ήπια υποθρεψία παρουσιάστηκε όταν χρησιμοποιήθηκαν συγκεκριμένα εργαλεία εκτίμησης θρέψης ανάμεσα στις ομάδες των ασθενών που πάσχουν από κίρρωση ήπατος HCV-NASH και των μαρτύρων, όπως το MAMC, η δυναμομετρία, η γωνία φ, η μυϊκή μάζα, ECW και το ΜΝΑ. Σε αντίθεση άλλα εργαλεία εκτίμησης θρέψης, όπως BMI, FFM και SGA, δεν ανίχνευσαν κάποιου είδους υποθρεψία των ασθενών σε σχέση με τους μάρτυρες. Πιο συγκεκριμένα μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η κατάσταση θρέψης των κιρρωτικών ασθενών είναι ανεξάρτητη από την αιτία πρόκλησης της κίρρωσης όσον αφορά στις δυο αιτίες κίρρωσης που μελετήσαμε, HCV και NASH. Και οι δυο ομάδες ασθενών βρίσκονταν σε κατάσταση υποθρεψίας. Υπήρξε μικρή διαφορά στις τιμές που προέκυψαν από τους περισσότερους δείκτες θρέψης, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν, που έδειξαν ότι οι ασθενείς βρίσκονταν στην παραπάνω κατάσταση. Επίσης, το γεγονός ότι και οι δυο ομάδες κιρρωτικών ήταν σε κατάσταση υποθρεψίας είναι σύμφωνο με τη σύγχρονη βιβλιογραφία και έρευνα η οποία καταλήγει στο ότι οι κιρρωτικοί ασθενείς είναι υποθρεμένοι.

Liver is the main organ for the metabolism of three basic nutrients: protein, fat and carbohydrate. Infection by Hepatitis C or Non-Alcoholic Liver Steatohepatitis is one of the primary causes of chronic liver disease that can gradually lead to liver cirrhosis. Cirrhotic patients commonly exhibit poor nutritional status. To compare the nutritional status of a group patients suffering from liver cirrhosis and more specifically Hepatitis C (HCV) with a group suffering from Non-Alcoholic Liver Steatohepatitis (NASH) as well as with a group of healthy individuals (control group). A group of 49 patients in this study, 27 of which suffered from HCV and 22 suffered from NASH while the healthy group consisted of 25 individuals. The age of all the participants was from 55 to 88 years old. The measurements took place at the General University Hospital of Heraclion from October 2014 until October 2015. The nutritional status of the participants was evaluated using nutritional assessment tool SGA and MNA, as well as a general nutritional status questionnaire which included indicators like: sex, age, weight, height, the result from the bioelectrical impedance analysis and some measurements. The average age of the participants was 69±2 years for the control group, 70±11 for the HCV group and 68±10 for the NASH group of patients. Out of the 74 participants that were tested, 29 were overweight, out of which 12 belonged to the control group, 12 belonged to the HCV group and 5 belonged to the NASH group. 33 out of the 74 participants that were tested were obese with body mass index BMI≥30kg/m2. Out of these 33 participants, 10 belonged to the control group, 8 belonged to the HCV group and 15 belonged to the NASH group. The average of the Mid Arm Muscle Circumference (MAMC) was 23±3cm for the control group, 22±3cm for the HCV group and 23±4cm for the NASH group. By comparing one of the nutritional assessment tools, hand grip, to the average age of each group separately, it was ascertained that there was no statistically significant difference between them, with a p value of p=0,4. More specifically, the control group with an age average of 69±2 years old and a hand grip average of 28±8kg displayed higher results than the 85% of the normal rates. The group of NASH patients, with an average of 68±10 years old and a hand grip average of 24±10kg, displayed lower results than the 85% of the normal rates. The group of HCV patients, with an average of 70±11 years old and a hand grip average of 26±12kg, also displayed lower results than the 85% of the normal rates. The indexes age, BMI and hand grip, after being checked each one separately with the three groups of participants that were examined, displayed no statistically significant difference with each other. There was, however, statistically significant difference between the control group and the two other groups of patients regarding MAMC with a p value of p=0.02. It was also observed that, according to the evaluation of MAMC in hundredth placement, males who suffered from HCV displayed a mild nutritional deficiency. Yet, this method of evaluating nutritional status cannot indicate that patients suffering from HCV had poor nutritional status. The average of the phase angle φ, was 5±1 for the control group, 5±1 for the HCV group and 5±2 for the NASH group (p=0,3). The average of extracellular water (ECW%) was found 22±22 for the control group, 37±20 for the HCV group and 42±20 for the NASH group (p=0,005). The average of muscle mass (muscle mass%) was found 39±7 for the control group, 34±15 for the HCV group and 34±17 for the NASH group (p=0,2). The average of Total Body Water (TBW%) was found 51±6 for the control group, 43±22 for the HCV group and 44±17 for the NASH group (p=0,1). Finally, the average of Fat Muscle (FM%), was found 37±7 for the control group, 30±14 for the HCV group and 35±15 for the NASH group (p=0,2). The p values mentioned above emerged after the three groups of participants were compared to each other. According to the classification of the MNA nutritional evaluation questionnaire in the two patient groups, 23 out of 49 patients were at a risky nutritional status, while in the control group, 20 out of 25 participants were at a good nutritional status. According to the classification of the SGA nutritional evaluation questionnaire, the higher percentage of the participants in the patients groups as well as those in the control group were at satisfactory nutritional status A. After a statistical analysis on MNA-SGA questionnaire results, a statistically significant difference was observed with p values of p=0,23 for the control group, p=0,011 for the HCV group and p=0,019 for the NASH group. The participants in the control group were at a better nutritional status than the patients suffering from HCV or NASH, according to the results from the methods of evaluating nutritional status that were used. There was no statistically significant difference between the two patient groups and the nutritional assessment tools that were used. A mild nutritional deficiency was observed when specific nutritional assessment tools, such as MAMC, hand grip, phase angle φ, muscle mass, ECW and ΜΝΑ, were used between the groups of patients suffering from liver cirrhosis HCV/NASH and the control group. In contrast, other nutritional assessment tools, such as BMI, FFM and SGA, didn’t detect any kind of deficiency in the nutrition of the patients compared to the control group. More specifically, we can conclude that the nutritional status of cirrhotic patients is independent from the cause of cirrhosis regarding the two forms of cirrhosis we studied, HCV and NASH. Both groups of patients were at a malnutrition status. There was a small difference in the values that came up from the nutrition indexes that were used, which indicates that the patients were at this status. What is more, the fact that both the patient groups were at a malnutrition status is consistent with the relevant contemporary bibliography and research, which concludes that cirrhotic patients suffer from malnutrition.