Η αυτοφυής χλωρίδα της νήσου Κω και η χρήση της από τους κατοίκους.

Abstract

Η Κως είναι ελληνικό νησί του Αιγαίου, ανήκει στα Δωδεκάνησα και είναι το τρίτο μεγαλύτερο του συμπλέγματος μετά από τη Ρόδο και την Κάρπαθο. Είναι γνωστό ως «το νησί του Ιπποκράτη» επειδή εκεί γεννήθηκε ο « Πατέρας της Ιατρικής» ο Ιπποκράτης. Η Κως έχει πλούσια χλωρίδα και άφθονα νερά. Τα αυτοφυή φυτά της Κω ξεπερνούν τα 1000. Τοπικό ενδημικό, δηλαδή ενδημικό της Κω, δεν έχει βρεθεί, και ακολουθώντας τον γενικότερο κανόνα των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου τα ενδημικά της Ελλάδας στο νησί δεν είναι πολλά. Για παράδειγμα υπάρχουν τα: Filago aegaea subsp. aegaea, Filago cretensis ή το Onopordum majoris που είναι ενδημικό νησιών του ανατολικού και νοτίου Αιγαίου (Σάμος, Ικαρία, Φούρνοι, Κως, Κάρπαθος, Κρήτη). Λόγω των ανθρωπογενών επιδράσεων, η χλωρίδα του νησιού έχει εμπλουτιστεί και με επιγενή είδη, είδη δηλαδή που δεν είναι ιθαγενή, κατάγονται από μακρινές φυτογεωγραφικές περιοχές, αλλά αυτοφύονται πλέον στην Κω. Τρανταχτό παράδειγμα η ρετσινολαδιά (Ricinus communis), η οποία αυτοφύεται παντού στο νησί.. Λόγω της επίδρασης του ανθρώπου η Κως έχει μια ποικίλη και πλούσια βλάστηση, που αποτελείται από μακί, φρύγανα, δάση πεύκου (όπου φύονται πολλά βολβώδη, ετήσια ποώδη φυτά), καθώς και πλούσιους ελαιώνες και αμπελώνες. Η πλούσια χλωρίδα του νησιού είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους κατοίκους καθώς χρησιμοποιούν πολλά από αυτά τα φυτά στη καθημερινότητα τους, άμεσα και έμμεσα. Εννοείται πως όλα τα φυτά είναι σημαντικά για το νησί καθώς υπάρχει σημαντική κτηνοτροφία και μελισσοκομία. Τα φυτά που θεωρούνται Αρωματικά-Φαρμακευτικά περιέχουν διάφορες δραστικές ουσίες (αλκαλοειδή, αιθέρια έλαια, φαινόλες, οργανικά οξέα κ.ά.) με διαφορετική περιεκτικότητα σε αυτές. Έτσι κάθε φυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διαφορετικούς τρόπους και να έχει διαφορετικά αποτελέσματα. Οι κάτοικοι του νησιού επηρεασμένοι από τον Ιπποκράτη συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα φυτά τα οποία χρησιμοποιούσε ο «Πατέρας της Ιατρικής» με παρόμοιο τρόπο. Στην παρούσα εργασία θα αναφέρουμε τα σημαντικότερα αυτοφυή φυτά για τους κατοίκους και τον τρόπο με τον οποίο τα χρησιμοποιούν καθώς επίσης και τον τρόπο που τα χρησιμοποιούσε ο Ιπποκράτης. Τα περισσότερα φυτά που θα αναφέρουμε είναι αρωματικά και εδώδιμα καθώς αυτά χρησιμοποιούν και γνωρίζουν καλύτερα οι ντόπιοι χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα υπόλοιπα φυτά δεν είναι σημαντικά. Στην εργασία καταγράφονται τα πιο γνωστά αυτοφυή φυτά με την επιστημονική τους ονομασία, την κοινή και τοπική ονομασία (όπου υπάρχει), καθώς και φωτογραφικό υλικό από το φυσικό τους περιβάλλον ώστε να είναι ακριβέστερες οι πληροφορίες και να αποφεύγονται πιθανά λάθη (ταυτοποίησης-αναγνώρισης) των περιγραφόμενων φυτικών ειδών.

Kos is a Greek island of the Aegean, belongs to the Dodecanese and is the third largest of the cluster after Rhodes and Karpathos. It is known as "the island of Hippocrates" because Hippocrates was born there. Kos has rich flora and abundant water. The native plants of Kos exceed 1000. Local endemic, i.e. endemic of Kos, has not been found, and following the general rule of the islands of the eastern Aegean the endemic of Greece on the island is not much. For example, there are: Filago aegaea subsp. aegaea, Filago cretensis or Onopordum Majoris which is endemic islands of eastern and southern Aegean (Samos, Ikaria, Fournoi, Kos, Karpathos, Crete). Due to the anthropogenic influences, the flora of the island has been enriched with epigenic species, i.e. species that are not native, originate from distant phytogeographical areas, but they now grow on Kos. The Retsinoladia (Ricinus communis), which grows everywhere on the island, is a rough example. Due to the influence of man Kos has a varied and lush vegetation, consisting of maquis, brushwood, pine forests (where many bulbous, annual herbaceous plants are planted), as well as rich olive groves and vineyards. The rich flora of the island is particularly important for the residents as they use many of these plants in their everyday life, directly and indirectly. It is understood that all plants are important for the island as there is significant livestock and beekeeping. Plants that are considered aromatic-medicinal contain various active substances (alkaloids, essential oils, phenols, organic acids, etc.) with different content. So each plant can be used in different ways and has different effects. The inhabitants of the island, influenced by Hippocrates, continue to use the plants used by the "Father of medicine" in a similar way. In this paper we will mention the most important native plants for the inhabitants and the way they use them as well as the way Hippocrates used them. Most of the plants we mention are aromatic and edible as they use and know the locals better without this meaning that the other plants are not important. The most famous native plants are recorded in the work with their scientific name, the common and local name (where available), as well as photographic material from their natural environment to make the information more accurate and to avoid possible Errors (identification-identification) of the described plant species.