Μετανάστριες θύματα έμφυλης βίας στην Ελλάδα : αντίληψη της ανάγκης και συμπεριφορές αναζήτησης βοήθειας.

Abstract

Σε μια βαθιά συντηρητική και πατριαρχική κοινωνία όπως αυτή της Ελλάδας, κρίθηκε σκόπιμη η διερεύνηση του βιώματος της έμφυλης βίας στις μετανάστριες, όπου αποτελούν αφανείς συντελεστές της καθημερινής μας ζωής και οικονομίας, καθώς και η διαδρομή που ακολουθείται κατά την ανάρρωση τους. Εστιάζει ειδικότερα στο πώς πολιτισμικοί και κοινωνικοί παράγοντες διευκολύνουν ή αποτρέπουν την αντίληψη της ανάγκης και την αναζήτηση βοήθειας. Διερευνά επίσης την ύπαρξη και την αξιοποίηση των διαθέσιμων κοινωνικών δικτύων, καθώς και το κατά πόσο οι παράγοντες του φύλου, της εθνοτικής καταγωγής και του οικονομικού status, επιβαρύνουν τη θέση των γυναικών αυτών. Η μελέτη αυτή είναι αναπόσπαστο κομμάτι ενός ευρύτερου, μη χρηματοδοτούμενου πολυπολιτισμικού έργου με επιστημονικά υπεύθυνη τη Dr. Denise Saint Arnault από το Πανεπιστήμιο του Michigan. Πρόκειται για μια ποιοτική έρευνα, τα δεδομένα της οποίας συλλέχθηκαν μέσω αφηγηματικών συνεντεύξεων και αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης. Η προσέγγιση του θέματος αξιοποιεί την οπτική του διαθεματικού φεμινισμού, ώστε να δώσει το βήμα στις γυναίκες εκείνες που δύσκολα φαίνονται στον κυρίαρχο λόγο, αλλά και προσπαθώντας ταυτόχρονα να διερευνήσει το κατά πόσο οι πολλαπλές ταυτότητες μπορεί να συνεπάγονται και πολλαπλούς αποκλεισμούς. Σημαντικά ευρήματα της έρευνας αποτελούν το πώς τα έμφυλα στερεότυπα και η ανισορροπία των δυνάμεων στα πλαίσια της σχέσης απέτρεψαν τις γυναίκες από το να φύγουν έγκαιρα από την κακοποιητική σχέση. Αναδεικνύεται επίσης το πώς το γεγονός ότι είναι μετανάστριες λειτούργησε επιβαρυντικά στο αίσθημα της μοναξιάς και της κοινωνικής απομόνωσης που βίωναν κατά τη διάρκεια της σχέσης. Ταυτόχρονα, η οικονομική επισφάλεια, οι επαγγελματικές προοπτικές με όρους επισφάλειας και αφάνειας από το επίσημο κοινωνικό κράτος, αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες που παρατείνουν την ευαλωτότητα και θυματοποίησή τους. Τέλος, φαίνεται πως οι μετανάστριες υιοθετούν άτυπες και ατομικές στρατηγικές επιβίωσης και αναζήτησης βοήθειας, κυρίως βασιζόμενες στα άτυπα δίκτυα φροντίδας, δημιουργώντας ένα πλέγμα σχέσεων από τα κάτω βασιζόμενο κυρίως στις κοινά βιωμένες εμπειρίες όπως αυτή της αναζήτησης εργασίας σε έναν ξένο τόπο.

Examining gender-based violence trauma in migrant women and their post-growth journey seemed only appropriate within the context of a deeply conservative and patriarchal society like Greece. Being the silent contributors of our everyday lives and economy, the study examines the cultural and social factors that facilitate or discourage women from acknowledging that they are in need and therefore help-seeking. The existence and utilization of available supportive networks were also researched, while investigating if gender, class and race identities contribute to women’s vulnerability. The research is an integral piece of a wider non-funded multicultural project with the leader coordinator being Dr Denise Saint Arnault from Michigan University. It is a qualitative study, the data of which were gathered through 5 narrative interviews and analyzed with the method of thematic analysis. The subject is approached through an intersectional feminism lens to help those women’s voices that are not usually heard in the dominant narrative while trying at the same time to examine if the multiple identities that they carry imply multiple ways of being excluded. Significant findings of the study are the way gender norms and power relations within intimate relationships discourage women from leaving violent partners in time. It’s also highlighted that being a migrant woman within an abusive relationship can burden the person with feelings of loneliness and social exclusion. At the same time, financial insecurity and job opportunities of low status with the absence of social support networks, contribute to their vulnerability and victimization. It’s also highlighted that migrant women adopt non-typical and individual coping strategies to survive and seek help through informal support networks, thus creating a grid from below that relies on the mutual experience of moving in a foreign country seeking work opportunities.