Ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στον χώρο εργασίας-Απόψεις των εργαζομένων στις επιχειρήσεις.

Abstract

Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι, όπως το άγχος και η εξουθένωση που σχετίζονται με την εργασία, είναι από τα πιο δύσκολα ζητήματα στον τομέα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας. Επηρεάζουν σημαντικά την υγεία των ατόμων, των οργανισμών και των εθνικών οικονομιών γενικότερα. Περίπου οι μισοί Ευρωπαίοι εργαζόμενοι θεωρούν ότι το άγχος είναι σύνηθες στο χώρο εργασίας τους και συμβάλλει περίπου στο ήμισυ όλων των χαμένων ημερών εργασίας. Όπως και πολλά άλλα ζητήματα που αφορούν την ψυχική υγεία, το άγχος συχνά παρεξηγείται ή στιγματίζεται. Ωστόσο, όταν αντιμετωπίζεται ως οργανωτικό ζήτημα και όχι ως ατομικό σφάλμα, οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι μπορούν να είναι εξίσου διαχειρίσιμοι με οποιονδήποτε άλλο κίνδυνο ασφάλειας και υγείας στον χώρο εργασίας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξετάσει τον βαθμό που το εργασιακό άγχος και η εργασιακή εξουθένωση ως ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι επηρεάζουν τους εργαζομένους, τους παράγοντες που αποτελούν κινδύνους για την ψυχική και σωματική υγεία αυτών και τις επιπτώσεις τους. Τέλος, μελετάται το μέγεθος του αντικτύπου που έχουν οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στην εργασιακή ικανοποίηση και κατ’ επέκταση στην εργασιακή δέσμευση. Για να πραγματοποιηθεί αυτό, μετά την βιβλιογραφική εξέταση του θέματος πραγματοποιήθηκε μία πρωτογενής ποσοτική έρευνα, με την χρήση δομημένου ερωτηματολογίου και μέσω δειγματοληψίας ευκολίας. Αρχικά, το δείγμα που εξετάστηκε αποτελούνταν από εργαζόμενους σε επιχειρήσεις στον τομέα της παροχής υπηρεσιών και συγκεκριμένα στους τομείς εμπορίου, τουρισμού και εκπαίδευσης. Το προφίλ της πλειοψηφίας ήταν γυναίκες, κάτω των 30 ετών, εργαζόμενες ως υπάλληλοι και κάτοχοι τουλάχιστον ενός προπτυχιακού τίτλου σπουδών. Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι από τους οποίους ταλαιπωρούνται περισσότερο οι εργαζόμενοι, σύμφωνα με την στατιστική ανάλυση της έρευνας είναι η εργασιακή εξουθένωση, σε σωματικό και πνευματικό/συναισθηματικό επίπεδο, και το εργασιακό άγχος. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας αποφάνθηκαν ότι οι πιο αξιοσημείωτοι παράγοντες που δημιουργούν τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στην εργασία είναι η πίεση χρόνου και η άνιση κατανομή εργασίας, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει σημαντική έλλειψη δυνατότητας λήψης απόφασης και επηρεασμού του όγκου εργασίας. Ακόμα, οι ελλείψεις στην εμπιστοσύνη προς την διοίκηση από τους εργαζομένους, στην αναγνώριση της εργασίας των εργαζομένων, και σε προοπτικές, όπως επίσης και η μη επαρκής αμοιβή παίζουν καθοριστικό ρόλο στην μείωση της ψυχικής υγείας. Η παρενόχληση και η βία, ως παράγοντες ψυχοκοινωνικών κινδύνων, αν και μικρότερης V εμβέλειας, σύμφωνα με την ανάλυση των δεδομένων, παραμένουν στο προσκήνιο εν έτη 2023 με το 29% των συμμετεχόντων να αναφέρουν ότι έχουν υπάρξει θύματα λεκτικής βίας, κυρίως από ανώτερα στελέχη και πελάτες, ενώ 1 στους 5 έχουν βιώσει εκφοβισμό (bullying) και σεξουαλική παρενόχληση, ως επί το πλείστον από πελάτες. Τα αποτελέσματα των παραγόντων αυτών είναι η εμφάνιση επεισοδίων κατάθλιψης, όπως η εναλλαγές στη διάθεση, και τα μυοσκελετικά προβλήματα. Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα το αρνητικό αντίκτυπο στην εργασιακή ικανοποίηση και δέσμευση, με το 40% να συνιστά σε τρίτους να μην υποβάλλουν αίτηση στην εταιρεία τους, ενώ σχεδόν το 50% των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι σκέφτονται να αναζητήσουν εργασία σε διαφορετικό φορέα.

Psychosocial risks, such as work-related stress and burnout are among the most challenging issues in the field of occupational safety and health. They have a major impact on the health of individuals, organizations and national economies in general. Around half of European workers consider stress to be common in their workplace and contributes to around half of all lost working days. Like many other mental health issues, work-related stress is often misunderstood or stigmatized. However, when addressed as an organizational issue rather than an individual fault, psychosocial risks can be just as manageable as any other workplace safety and health risk. The aim of this paper was to examine the extent to which occupational stress and occupational burnout, as psychosocial risks, affect employees, to identify the factors that constitute risks for their mental and physical health and their effects. Finally, the magnitude of the impact that psychosocial risks have on job satisfaction and, by extension, on work commitment was studied In order to do this, a primary quantitative survey was conducted after a literature review of the topic, using a structured questionnaire and through convenience sampling. Firstly, the sample examined consisted of employees in companies in the service sector, specifically in the trade, tourism and education sector. The majority profile was female, under the age of 30, working as assistants and holding at least an undergraduate degree. The psychosocial risks from which employees suffer the most, according to the statistical analysis of this research, are work-related burnout, on a physical and mental/emotional level, and work-related stress. In addition, the results of this research determined that the most notable factors that create psychosocial risks at work are time pressure and unequal work distribution, while at the same time there is a significant lack of decision- making ability and influence over the workload. Furthermore, the lack of trust in management by employees, of recognition of the work done by employees, and of prospects, as well as the insufficient remuneration packages play a decisive role in reducing employees’ mental health. Harassment and bullying, as factors of psychosocial risks, although smaller in scope, according to the data analysis, remain in the foreground in 2023 with 29% of participants reporting that they have been victims of verbal violence, mainly from superiors and customers, while 1 in 5 employees have experienced bullying and sexual harassment, mostly from customers. The results of these risks are the occurrence of depressive episodes, such as mood swings, and musculoskeletal problems. All of the above results in a negative impact on job satisfaction and engagement, with 40% of the participants recommending third parties not to apply to VII their company, while nearly 50% of them said they are considering searching for a job opportunity at a different organization.