Δονητική - ακουστική επικοινωνία των μελιτοφόρων μελισσών.

Abstract

Οι μελιτοφόρες μέλισσες θεωρούνται ως ένας από τους πιο σημαντικούς οργανισμούς παγκοσμίως. Η σημασία τους έγκειται στο ρόλο τους ως έντομα επικονιαστές για τον πολλαπλασιασμό και τη διατήρηση αυτοφυών και πολλών καλλιεργούμενων φυτών. H ζωή τους, στο μεγαλύτερο ποσοστό της, διαδραματίζεται στο εσωτερικό της κυψέλης. Δεδομένης της έλλειψης φωτός που επικρατεί εκεί, η επικοινωνία για το συντονισμό των μελών της και την κατανομή των εργασιών ανάμεσά τους, συνίσταται στη μεταβίβαση πληροφοριών κωδικοποιημένων σε χημικά, απτικά και μηχανικά σήματα. Τα μηχανικά σήματα περιλαμβάνουν δονήσεις υποστρωμάτων καθώς και αερομεταφερόμενα στοιχεία, που προκαλούνται αντιστοίχως, από τις ρυθμικές ταλαντώσεις του θώρακα λόγω συστολής των έμμεσων πτητικών μυών και από τις αδρές κινήσεις ολόκληρου του σώματος τους. Η δονητική-ακουστική επικοινωνία των μελιτοφόρων μελισσών μεταβιβάζει πληροφορίες με κύριους σκοπούς τη ρύθμιση και συντονισμό της τροφοσυλλογής και της σμηνουργίας της αποικίας. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω των σημάτων δόνησης, παύσης, των διαδρομών «buzz», των σαλπισμάτων των εργατριών και βασιλισσών καθώς και μέσω των χορών των μελισσών. Δεδομένης της περιορισμένης δράσης των μελιτοφόρων μελισσών τα τελευταία χρόνια, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τη βιοποικιλότητα και προκαλεί διαταραχές στην αγροτική παραγωγή και στο οικοσύστημα, κρίνεται αναγκαία η συνεχής και εντατική παρακολούθηση των κυψελών. Η πρόληψη και αποφυγή των ενδεχόμενων κινδύνων, επιτυγχάνεται με τη χρήση τεχνολογικών εφαρμογών ηχητικής παρακολούθησης των κυψελών, διότι η καλύτερη αξιοποίηση των συλλεγόμενων πληροφοριών για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την κατάσταση τους, διασφαλίζει τη διατήρηση της καλής υγείας της αποικίας και βελτιστοποιεί τη διαχείρισή της στα πλαίσια της μελισσοκομίας.

Honeybees are considered one of the most important organisms on earth. In an ecological context, their significance relies fundamentally upon their contribution, as plant pollinators, to the propagation and preservation of many agricultural plants of commercial importance as well as many wild plant species. Most of the social interactions of these eusocial bees are taking place inside the hive. Considering the absence of light there, the communication associated with the division of labour and the coordination of individual bees, relies primarily on conveying information encoded in chemical, tactile as well as mechanical signals. The latter, consists of substrate vibrations and airborne components, which are collectively called vibroacoustic signals and they are generated by high frequency, rhythmic thoracic oscillations of the indirect flight muscles and by gross motor, body movements, respectively. Communication based on vibroacoustic signals, consists of encoding and transmitting information for the regulation and coordination of foraging and colony reproduction through fission. This is achieved through the utilization of signals such as the queen and worker piping signals, the stop signal, the shaking signal and the buzz run signal as well as the dances of honeybees. The limited action of honeybees in recent years as a result of their reduced populations, negatively affects biodiversity and brings about disturbances to the ecosystem as well as disruptions in agricultural production, therefore constant and intensive monitoring of beehives becomes essential. Prevention and avoidance of potential dangers can be achieved with the use of technological applications of hive sound monitoring, because understanding how to make better use of the acquired information, allow us to draw conclusions about the condition of the hives. Consequently, sound monitoring contributes significantly to the viability, preservation and good health of the colony as well as to the optimization of its management in the context of beekeeping.