Εφηβική παχυσαρκία.

Abstract

Οι άνθρωποι, εδώ και χιλιάδες χρόνια, είχαν την τάση να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην εξωτερική τους εμφάνιση. Ένα σημείο που έδιναν έμφαση ήταν το βάρος, θεωρώντας την πρόσληψη βάρους και την αποθήκευση σωματικού λίπους ως προτέρημα. Το υπερβάλλον βάρος χαρακτηρίζονταν με διάφορα ονόματα, όπως ευσαρκία, πολυσαρκία και δυσκρασία, ενώ τους τελευταίους αιώνες είναι γνωστό ως παχυσαρκία. Έως και την κλασική περίοδο η παχυσαρκία θεωρούνταν δείγμα υγείας, ομορφιάς, γονιμότητας και ευημερίας, αντίληψη που επικρατεί ακόμα και στις μέρες μας σε τριτοκοσμικές χώρες. Από την κλασική εποχή και μετά, η αντίληψη αυτή αλλάζει ριζικά κατατάσσοντας την παχυσαρκία ως νόσο. Σήμερα, στον 21ο αιώνα, η παχυσαρκία αποτελεί μια από τις πιο επικίνδυνες νόσους που φέρει δυσμενείς επιπτώσεις στους ανθρώπους, αυξάνοντας σε ποσοστό, με το πέρασμα των χρόνων, όλο και περισσότερο το δείκτη νοσηρότητας και θνησιμότητας, όπως μας αποκαλύπτεται μέσα από επιδημιολογικές έρευνες. Αν και από την μια μεριά οι συνθήκες διαβίωσης συνεχώς βελτιώνονται, από την άλλη ο σύγχρονος τρόπος ζωής υιοθετεί συνήθειες που σχετίζονται με πολλούς αιτιολογικούς παράγοντες εμφάνισης της νόσου. Οι αιτιολογικοί παράγοντες της παχυσαρκίας, έχουν πολύπλευρη και πολυσύνθετη μορφή, που παρά τις προόδους της επιστήμης και την προσέγγιση μέσω στρατηγικών πρόληψης και αντιμετώπισης της τείνει να πάρει διαστάσεις παλίρροιας προσβάλλοντας όλες τις ηλικιακές ομάδες. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα που νοσεί κάποιος από παχυσαρκία, τόσο πιο σοβαρές είναι οι επιπτώσεις της και πιο δύσκολη η καταπολέμηση της. Έτσι είναι θετικό να καταπολεμείται η παχυσαρκία στα αρχικά στάδια της ή μέσω της πρόληψης να μην επιτραπεί καν η εμφάνιση της. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να παρέμβουμε και να προστατέψουμε όσο γίνεται, τις μικρές ηλικιακές ομάδες. Κυρίως θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην εφηβική ηλικία που σηματοδοτεί ίσως την πιο κρίσιμη και ευάλωτη περίοδο για την εμφάνιση της νόσου εξαιτίας τον ψυχοσωματικών αλλαγών που υφίστανται οι έφηβοι κατά τη διάρκεια της μεταβίβασης τους από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωση τους. Τα αίτια που ωθούν προς την εφηβική παχυσαρκία προκύπτουν από ένα πλήθος και συνδυασμό αλληλεπιδράσεων που δρουν στη διαιτητική συμπεριφορά του εφήβου, διαταράσσοντας την ενεργειακή ισορροπία και αυξάνοντας την κατανάλωση τροφής για μια σημαντική περίοδο. Οι παράγοντες αυτοί διακρίνονται σε δύο επιμέρους κατηγορίες. Στη πρώτη, η παχυσαρκία οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες που έχουν ως αποτέλεσμα την υπερβολική παροχή θερμίδων, ενώ στη δεύτερη κατηγορία οφείλεται σε ενδογενείς παράγοντες όπου αυξάνουν τη προδιάθεση του οργανισμού να προσλαμβάνει εύκολα βάρος. Το υπερβάλλον βάρος μπορεί να προκαλέσει στους έφηβους ψυχοσωματικές διαταραχές, παθολογικές καταστάσεις και κοινωνικοπολιτικά προβλήματα. Οι επιπτώσεις των διαταραχών αυτών μπορούν να παρουσιαστούν μεσοπρόθεσμα, δηλαδή κατά τη διάρκεια της εφηβικής ηλικία ή μακροπρόθεσμα, μετά την εφηβική ηλικία. Οι παρεμβάσεις που στοχεύουν στην πρόσληψη ή στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την εφηβική ηλικία θα πρέπει να είναι σχεδιασμένες προσεκτικά, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος εμφάνισης διατροφικών διαταραχών ή άλλων προβλημάτων που σχετίζονται με τη σωματική και πνευματική ανάπτυξη των εφήβων. Για το λόγο αυτό απαιτείται η συνεργασία όλων των υπεύθυνων φορέων που μπορούν να συμβάλουν θετικά στην επίλυση της εφηβικής παχυσαρκίας. Έτσι απαιτούνται περιβαλλοντικές, εκπαιδευτικές, οικονομικές και νομοθετικές ρυθμίσεις σε συνδυασμό με το σύστημα υγείας για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της εφηβικής παχυσαρκίας. Στην παρούσα πτυχιακή γίνεται λόγος για όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για την εφηβική παχυσαρκία, έχοντας ως στόχο να προσφέρει μια επισκόπηση των σύγχρονων δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα αναφέρονται οι ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν την εφηβική ηλικία και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο οργανισμός ως προς την πρόσληψη τροφής. Γίνεται αναφορά για την κατάσταση που επικρατεί στην εφηβική παχυσαρκία τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, μέσω επιδημιολογικών ερευνών. Επίσης, για την κατανόηση του προβλήματος, αναφέρονται οι αιτιολογικοί παράγοντες και οι ψυχοπαθολογικές επιπτώσεις της εφηβικής παχυσαρκίας. Τέλος, για την επίλυση του προβλήματος, γίνεται λόγος για τις στρατηγικές που ακολουθούν οι ειδικοί για τη προσέγγιση, τη πρόληψη και την αντιμετώπιση της εφηβικής παχυσαρκίας. Η παχυσαρκία είναι ένα πρόβλημα που αφορά όλους, είτε πάσχουμε είτε όχι. Όλοι μαζί μπορούμε να συμβάλουμε συνειδητά στην επίλυση του προβλήματος, να βοηθήσουμε τα άτομα που πάσχουν και να υιοθετήσουμε συμπεριφορές που δεν θα επιτρέπουν την εμφάνιση της.

Thousands years ago people tended to pay particular attention to their physical appearance. A feature on which special emphasis was put was their weight because they regarded the gain of weight and the storage of body fat as being an advantage. Several words have been used to refer to excessive weight, such as eusarkia, polysarkia and dyscrasia while during the last centuries the word commonly used is obesity. Throughout the classical period, obesity was regarded as a signoff health, beauty, fertility and welfare which is an attitude still prevalent in some third world countries. After the classical period this attitude has changed drammatically classifying obesity as a disease. Today, in the 20th century, obesity is one of the most dangerous diseases with adverse effects on people, spreading out more and more as time goes. Obesity is conceived as the indicator of unhealthiness, death-rate and mortality as it is shown in epidemiological research. Although on the one hand living conditions are constantly improving, on the other hand modern way of life adopts habits which are related to many factors that cause this disease. The factors that cause obesity have a versatile and complicated form, which, in spite of the advance of science and the strategies that are used for prevention and treatment, tends to expand beyond limits afflicting all age groups. The longer the period in which somebody suffers from obesity, the more serious its effects and the more difficult its treatment. Thus, it is only reasonable that obesity should be treated at its initial stages or though its prevention so that the appearance of the disease could be warded off. In order to do this, we should interfere and protect as much as it is possible younger age groups. Special attention should be paid to adolescence which seems to be the most crucial and vulnerable period for the appearance of the disease because of the psycho physiological changes which adolescents go through during their transition from childhood to adulthood. The causes that lead to juvenile obesity are derived from a combination of factors which affect the dietary behavior of adolescents, disrupting the energy balance with the increase of food consumption for a considerable amount of time. These factors are divided into two subcategories. In the first one, obesity is due to external factors that causes the excessive intake of calories, while in the second category obesity is caused by internal factors which enhance the disposition of the organism to gain weight easily. Excessive weight can cause adolescents psycho physiological disorders, pathological and sociopolitical problems. The effects of these disorders can be shown in the short run, i.e. during adolescence or in the long run after adolescence. Interventions that aim at the gain of weight or the treatment of obesity during adolescence should be planned carefully so that the danger of the appearance of eating disorders or other problems that are related to the proper physical and mental growth of adolescents could be avoided. For this reason the cooperation of all concerned agents that can contribute positively to the solution of the problem is required. Thus, environmental, educational financial and legislative adjustments are required and should be combined with the health system for the immediate diagnosis and treatment of juvenile obesity. This paper deals with all the aforementioned about juvenile obesity aiming at offering a review of modern data. More specifically, if refers to the particularities that characterize adolescence about the way in which the organism operates regarding food intake. There is a reference to juvenile obesity in Greece and all over the world as it has has been observed during the past years though epidemiological research. Also, the factors that cause juvenile obesity and its psycho physiological effects are mentioned in order for the problem to be understood finally. As far as the solution of the problem is concerned, there are references to the strategies which experts adopt aiming at the approach, prevention and treatment of juvenile obesity. Obesity is a problem which concerns all of us whether we suffer from it or not. We can all contribute consciously to the solution to the problem, help people who suffer from it and adopt attitudes which won't trigger the appearance of the disease.