Η διαδοχή στις ιδιωτικές επιχειρήσεις του Ηρακλείου και η εξέλιξή τους με βάση τις νέες τεχνολογίες και την επιχειρηματική καινοτομία.

Abstract

Oι οικογενειακές επιχειρήσεις που βρίσκονται σε κατάσταση διαδοχής και η εξέλιξή τους με βάση την καινοτομία είναι το κύριο θέμα ενασχόλησης της παρούσας εργασίας. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) αποτελούν την βάση της ευρωπαϊκής οικονομίας και έχουν ως στόχο τη συνέχιση της επιτυχούς πορείας τους και την εξέλιξή τους, είτε μέσω της διαδοχής, είτε μέσω των τεχνολογικών και καινοτομικών εξελίξεων. Η εν λόγω έρευνα διενεργήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης και το δείγμα απαρτίζεται από 60 οικογενειακές επιχειρήσεις που έχουν προχωρήσει σε διαδοχή ή βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιό της. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων ασχολείται με το εμπόριο και η διάρκεια λειτουργίας τους είναι πάνω από τα 25 έτη, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι επιχειρήσεις είναι τουλάχιστον δεύτερης γενιάς. Αυτό μπορούμε να το συμπεράνουμε από το γεγονός ότι οι γονείς είναι 50 χρονών και πάνω (αν θεωρήσουμε πως ανέλαβαν τις επιχειρήσεις από την ενηλικίωσή τους κι έπειτα) και παραχωρούν τις επιχειρήσεις τους στα παιδιά τους, που είναι η επόμενη γενιά. Τα στοιχεία συλλέχθηκαν με την μέθοδο του ερωτηματολογίου και οι απαντήσεις δόθηκαν από άνδρες και γυναίκες, διαδόχους ή ιδρυτές. Αναλυτικότερα, η δομή της εργασίας αρχικά περιλαμβάνει ορισμούς και έννοιες της επιχειρηματικότητας, των μικρομεσαίων και των οικογενειακών επιχειρήσεων. Γίνεται αναφορά στην καινοτομία, όπου ορίζεται και αναλύεται με ειδική αναφορά η καινοτομία στην Ελλάδα. Ακόμα, εστιάζουμε στα οφέλη της καινοτομίας και στην ενίσχυσή που μπορεί να επιφέρει στις επιχειρήσεις. Επιπλέον, αναλύονται τα ερευνητικά ερωτήματα που αφορούν αρχικά στο αν είναι πιθανότερο μια επιχείρηση να ενσωματώσει καινοτομίες πριν ή μετά την διαδοχή, όπως επίσης και υπό ποιές προϋποθέσεις μια τοπική επιχείρηση μπορεί να ενισχύσει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα εισάγοντας νέα προϊόντα – υπηρεσίες και να θέσει ως στρατηγικό της στόχο την καινοτομία. Ακόμα γίνεται λόγος για την εισαγωγή καινοτόμων προϊόντων από τις επιχειρήσεις και πόσο αυτά είναι ικανά να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, ώστε να τις καταστήσουν δυνατές να ανακάμψουν. Εν συνεχεία, γίνεται αναφορά στην οικογενειακή διαδοχή που έχουν οι επιχειρήσεις, την διαδικασία της διαδοχής καθώς και τα προβλήματα που δημιουργούνται κατά την διαδοχή. Επιπρόσθετα, αναλύονται οι πολιτικές για την μεταβίβαση και ποιοι παράγοντες επηρεάζουν, ώστε να υπάρξει επιτυχημένη διαδοχή. Μετέπειτα, δίνεται η ανάλυση των ερωτηματολογίων και παρατίθενται τα ερευνητικά ερωτήματα, ο σκοπός και ο στόχος της εργασίας, από πού προκύπτει το δείγμα, ο τρόπος ανάλυσής του, καθώς και η ερευνητική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε. Για να γίνουν πιο κατανοητά η ανάλυση και τα συμπεράσματα παρουσιάζονται αναλυτικά τα γραφήματα. Ακόμα, γίνεται μια swot ανάλυση των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων των επιχειρήσεων με διαδοχή και αναπτύσσονται τα συμπεράσματα, τα οποία καταδεικνύουν πως κατά τη διαδοχή οι επιχειρήσεις εξελίσσονται κάνοντας περισσότερες προσπάθειες να εντάξουν τις διαδικασίες της καινοτομίας και της τεχνολογίας, να δημιουργήσουν νέα προϊόντα και καινοτόμες υπηρεσίες από ότι πριν την διαδοχή. Επίσης, παρατηρείται οτι οι επιχειρήσεις παρότι μεταβιβάζονται, παραμένουν στην οικογένεια, καθώς ο κύριος λόγος μεταβίβασης είναι η συνταξιοδότηση. Η διαδικασία της μεταβίβασης αποτελεί δύσκολο έργο για τις επιχειρήσεις, καθώς η γραφειοκρατία και οι οικονομοτεχνικοί παράγοντες δυσχεραίνουν την ολοκλήρωση του έργου. Τέλος, η εργασία ολοκληρώνεται με προτάσεις για περαιτέρω έρευνα δίνοντας το έναυσμα για βαθύτερη μελέτη πάνω στην καινοτομία και με την προσθήκη του ερωτηματολογίου και της ελληνικής και ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας.

Family firms and its effects in business succession are the main subject of our research. Small and medium family businesses are the base of European economy and their main goal is their advance with technological innovation and their transition to the next generation with even better conditions, which constitute a successful succession. In the delivered questionnaire participated businesses from Heraklion and the sample contained 60 family firms that have already succeeded or they are in the succession’s process. The most of the firms are included in the general section of commerce and they are in operation more than 25 years, that means that those firms belong to the second generation. The data received in questionnaire and most of the answers came from men and women successors or instituters. Analytically, the structure of this project includes definitions of entrepreneurship, family firms and innovation. Furthermore, it contains analyses of the innovation’s benefits and how they help firms to outgrowth. Also, we made an especially reference in Greek innovation firms. Moreover, we deal with the sector of innovation products and how family firms can overcome financial crisis. Therefore, we made a report about family succession and the problems which occurred in the procedure of succession. We analyzed the question forms, the graphics and the charts and made a swot analysis with advantages and disadvantages in family firms with succession. In the end, firstly we conclude that family businesses with succession are more efficient and try more easily to produce new innovative products, than the firms with no succession, and secondly the main reason for succession is the founder’s age (age of retirement). Nonetheless, the succession’s procedure is a difficult path, because of the bureaucracy and financial or technical factors. In conclusion, our paper brings to completion with suggestions to prospective research and the addition of the questionnaire in Greek and English language.