Διοίκηση έργου και διαχείριση κινδύνου στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Η περίπτωση των φωτοβολταϊκών πάρκων στην Κρήτη.

Abstract

Οι σύγχρονες περιφερειακές οικονομίες καλούνται να απαντήσουν σε ένα ευρύ φάσμα προκλήσεων που σχετίζονται με την αειφόρο (ή βιώσιμη) ανάπτυξη, δηλαδή με την ανάπτυξη η οποία ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ανταποκρίνονται στις δικές τους ανάγκες. Ο περιφερειακός ενεργειακός σχεδιασμός, έχοντας ως βασικό στόχο τη διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή, αναδεικνύεται ως κρίσιμο στοιχείο για την επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης. Στην περιφέρεια Κρήτης, τα τελευταία έτη οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καλύπτουν περίπου το 22% της ετήσιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας ενώ η εγκατεστημένη ισχύς τους φτάνει τα 96 MW. Η Κρήτη έχει τον υψηλότερο μέσο ετήσιο αριθμό ωρών ηλιοφάνειας στην Ελλάδα, ο οποίος κυμαίνεται από περίπου 2700 στο βορά ως περίπου 3000 στο νότο του νησιού, ενώ το ηλιακό δυναμικό της περιφέρειας φτάνει τις 1800 kWh/m2/y, κατατάσσοντάς την στις πρώτες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, ο ενεργειακός σχεδιασμός της περιφέρειας Κρήτης περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου εγκατάστασης φωτοβολταϊκών με στόχο την προώθηση της καθαρής ενέργειας, την μείωση των αέριων ρύπων και την άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για έναν πολύπλοκο περιφερειακό σχεδιασμό δεδομένου ότι τα συγκεκριμένα έργα αναμένεται να έχουν μεγάλη χωρική εξάπλωση και στην κατασκευή τους πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλοί τεχνικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί και περιβαλλοντικοί στόχοι, καθώς και οι αντίστοιχοι περιορισμοί. Η αποτελεσματικότητα του ενεργειακού σχεδιασμού για την περιφέρεια σχετίζεται με την υλοποίηση αυτών των έργων χωρίς καθυστερήσεις στο χρονοπρογραμματισμό και χωρίς υπερβάσεις στο κόστος. Ως αποτέλεσμα, δημιουργείται η αναγκαιότητα παρακολούθησης των πιθανών κινδύνων που μπορούν να εμφανιστούν στη φάση της κατασκευής φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων. Παράλληλα, δεδομένης της πολυδιάστατης φύσης του εξεταζόμενου θέματος, η δημιουργία ενός μοντέλου πολυκριτήριας ανάλυσης για την αξιολόγηση του κινδύνου ενός έργου μπορεί να δώσει κατευθυντήριες γραμμές για την επιλογή της θέσης εγκατάστασης των φωτοβολταϊκών. Στην παρούσα μελέτη προτείνεται μια μεθοδολογία αξιολόγησης κινδύνων που μπορεί να εμφανιστούν κατά την κατασκευή φωτοβολταϊκών έργων στην Περιφέρεια Κρήτης. Η μελέτη διαρθρώνεται σε τέσσερεις φάσεις. Στην πρώτη φάση, με τη βοήθεια ομάδας εμπειρογνωμόνων, εντοπίζονται οι πιθανοί κίνδυνοι. Στη δεύτερη φάση, οι κίνδυνοι αξιολογούνται από τους εμπειρογνώμονές, ως προς την πιθανότητα εμφάνισής τους και τις επιπτώσεις που αναμένεται να έχουν. Στην τρίτη φάση της μελέτης, εφαρμόζεται η μεθοδολογία Ανάλυση Τύπων Αστοχίας και Επιπτώσεων για την κατάταξη των κινδύνων σε κατηγορίες. Τέλος, με τη χρήση της Αναλυτική Ιεραρχική Διαδικασίας υπολογίζονται τα σχετικά βάρη των εξεταζόμενων κινδύνων. Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν οι κίνδυνοι πολιτικής, οικονομικής αλλά και διοικητικής φύσης θεωρούνται οι πιο κρίσιμοι για την αποτελεσματικότητα του ενεργειακού σχεδιασμού της περιφέρειας.

Modern regional economies are called upon responding to a wide range of challenges related to sustainable development, namely development that meets the needs of the present without jeopardizing the ability of future generations to meet their own needs. Regional energy planning, which has as its main objective the penetration of renewable energy into electricity generation, is emerging as a critical element in achieving sustainable development. In the region of Crete, in recent years, renewable energy sources have covered about 22% of annual electricity demand while their installed capacity reaches 96 MW. Crete has the highest average annual number of sunshine hours in Greece, ranging from about 2700 north to about 3000 south of the island, while the region's solar potential reaches 1800 kWh/m2/y, ranking it first to the European Union. In this context, the energy planning of the region of Crete includes, inter alia, the implementation of an integrated photovoltaic installation plan aimed at promoting clean energy, reducing air pollutants and mitigating climate change. This is a complex regional design as these projects are expected to have a large spatial distribution and many technical, social, economic and environmental objectives and their limitations must be taken into account in their construction. The efficiency of energy planning for the region is related to the implementation of these projects without delay in scheduling and without cost overruns. As a result, there is a need to monitor the potential risks that may arise during the construction of photovoltaic installations. At the same time, given the multidimensional nature of the subject under consideration, the creation of a multicriteria analysis model to assess the risk of a project may provide guidelines for selecting the location of photovoltaics. The present study proposes an assessment methodology on the risks that may occur during the construction of photovoltaic projects in the Region of Crete. The study is structured in four phases. In the first phase, the potential risks are identified with the help of a team of experts. In the second phase, the risks are evaluated by experts on their likelihood of occurrence and their expected impact. In the third phase of the study, the Failure Type and Impact Analysis methodology is used to classify risks. Finally, using the Analytical Hierarchy Process, the relative weights of the risks considered are calculated. The results of the study show that the risks of a political, economic and administrative nature are considered the most critical for the efficiency of the energy planning of the region.