Ο ρόλος της ηγεσίας στην επαγγελματική εξουθένωση και στην υποκίνηση του νοσηλευτικού προσωπικού σε δημόσιο νοσοκομείο.

Abstract

Εισαγωγή: Η επαγγελματική εξουθένωση αποτελεί ένα φαινόμενο που απασχολεί έντονα τόσο τους εργαζόμενους και τους ηγέτες όσο και την ακαδημαϊκή κοινότητα. Οι εργαζόμενοι στον χώρο της υγείας είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην εμφάνιση του και κυρίως οι νοσηλευτές που αντιμετωπίζουν τις σοβαρές επιπτώσεις της Ε.Ε. σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο. Ο ρόλος της ηγεσίας και της υποκίνησης σαν διοικητικές διαδικασίες καθορίζουν την απόδοση των νοσηλευτών ως μέσο επίτευξης των στόχων της νοσηλευτικής υπηρεσίας. Τα σύγχρονα νοσοκομεία και οι μονάδες παροχής υγείας στηρίζονται στην υποκίνηση του προσωπικού τους για να εξασφαλίζουν ποιοτικές υπηρεσίες. Συνεπώς η επιτυχημένη υποκίνηση του νοσηλευτικού προσωπικού συνεισφέρει στην αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών από τους εργαζόμενους. Η υποκίνηση των νοσηλευτών συνδέεται άμεσα με την ικανοποίηση τους από την εργασία τους αλλά και των ασθενών που απολαμβάνουν ποιοτικές υπηρεσίες. Η υποκίνηση χαρακτηρίζεται από το συνεχή επιθυμία του εργαζόμενου να ικανοποιήσει κάποια ανάγκη του σε βιολογικό, ψυχολογικό ή κοινωνικό επίπεδο. Σκοπός: Αυτή η πτυχιακή εργασία στο θεωρητικό μέρος μελετά την επαγγελματική εξουθένωση, την ηγεσία και την υποκίνηση μέσω μιας βιβλιογραφικής ανασκόπησης. Θεωρητικά γίνεται αντιληπτό πως η ηγεσία επηρεάζει την υποκίνηση η οποία είναι σημαντικό εργαλείο για την αποτελεσματικότητα των εργαζομένων χωρίς να προκαλείται η επαγγελματική εξουθένωση. Πρακτικά οι τρεις έννοιες μελετώνται μέσα από την εφαρμογή τους στο νοσηλευτικό προσωπικό αρκετών τμημάτων και μονάδων του δημόσιου νοσοκομείου Πα.Γ.Ν.Η. Η εργασία στοχεύει στην ανάλυση την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών του Πα.Γ.Ν.Η. και να μελετήσει τους παράγοντες που θα αποτελέσουν κίνητρα βελτίωσης τους. Διερευνάται επίσης η άσκηση της νοσηλευτικής ηγεσίας και πως σχετίζεται με την υποκίνηση και την εργασιακή ικανοποίηση των νοσηλευτών. Το ερευνητικό μέρος της εργασίας βασίζεται στην χρήση του ερωτηματολογίου της υποκίνησης. Με αυτό καταγράφεται ο βαθμός της επαγγελματικής ικανοποίησης, η υγιεινή και η υποκίνηση των νοσηλευτών.

Μεθοδολογία: Η έρευνα έλαβε χώρα από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 2018 στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου. Για να συλλεχθούν και να επεξεργαστούν τα δεδομένα χρησιμοποιήθηκε ένα δομημένο και έγκυρο ερωτηματολόγιο το οποίο χρησιμοποιήθηκε και σε ανάλογη έρευνα του 2012 στην Κύπρο (Χάματσος, 2012). Επίσης, συλλέχθηκαν και ορισμένα δημογραφικά δεδομένα των συμμετεχόντων. Η έρευνα στηρίζεται εξ’ ολοκλήρου στην θεωρία των δύο παραγόντων του Hertzberg. Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε στο σύνολο των 156 εργαζομένων του νοσοκομείου σε νοσηλευτές και πραγματοποιήθηκε συσχέτιση των παραγόντων υποκίνησης με τα κοινωνικό-δημογραφικά χαρακτηριστικά των εργαζομένων. Η καταγραφή των δεδομένων έγινε στο πρόγραμμα EXCEL 365 για Windows και η στατιστική ανάλυση έγινε με το IBM SPSS Statistics 24.0. Αποτελέσματα: Τα ερωτηματολόγια που δόθηκαν και επεστράφησαν συμπληρωμένα από νοσηλευτές του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠαΓΝΗ) από διάφορες κλινικές ήταν 156. Παρουσιάζονται τα κύρια δημογραφικά στοιχεία όπως φύλο, ηλικία και οικογενειακή κατάσταση, με τις γυναίκες νοσηλεύτριες να αποτελούν την πλειοψηφία -όπως αναμενόταν- των ερωτώμενων (n=118, 75,6%) του δείγματος. Οι περισσότεροι νοσηλευτές (-τριες) ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα 40-49 (n=84, 53,8%), με τη μέση ηλικία του δείγματος να είναι ±5,8 με εύρος από 29-55 ετών. Επιπλέον το 71,2% των ερωτώμενων (n=111) είναι έγγαμοι (-ες). Η συνολική ικανοποίηση παρουσίασε μέση τιμή 3,1±1,0 (Μ.Ο. 3,1), ενώ ο παράγοντας της υγιεινής είχε μέση τιμή 45,3±1,4 (Μ.Ο. 2,51) και ο παράγοντας της υποκίνησης είχε μέση τιμή 23,6±6,0 (Μ.Ο. 2,95). Συμπεράσματα: Η έγκαιρη διάγνωση του συνδρόμου του Ε.Ε. οδηγεί στην αρτιότερη συμπεριφορά των νοσηλευτών και υψηλής ποιότητας φροντίδα των ασθενών. Σημαντικοί παράγοντες αποτροπής του συνδρόμου είναι η συνεχής εκπαίδευση και κατάρτιση των επαγγελματικών υγείας προς την αποφυγή του. Λόγω των ταχύτατων αλλαγών στον τομέα της υγείας οι ανάγκες των νοσηλευτών μεταβάλλονται διαρκώς και κατ’ επέκταση διαφοροποιούνται και τα κίνητρα που τους παρακινούν να αποδίδουν καλύτερα και να λαμβάνουν ικανοποίηση από την εργασία τους.

Introduction: Professional burnout as an occupational phenomenon is a matter of great interest for health professionals and their leaders and academia. Health professionals are particularly susceptible to the phenomenon and especially nursing staff that face major implications from its appearance at personal and professional levels as quality care goes. Leadership and motivation as administrative proceedings define the efficiency of nurses as a mean to reach the goals set by the hospitals leadership. Modern hospitals and health care units rely upon motivating their staff in order to ensure they provide quality health care for their customers/patients. Therefore, successful motivation of the nursing staff contributes greatly to the efficient and quality health care provision towards the patients. Nursing staff motivation is connected directly to the satisfaction they get from their work and also to the quality of the health care they provide to their patients. Motivation derives from a constant desire to satisfy a person’s biological, psychological or social need. Aim: The study at the theoretical part analyses professional burnout, leadership and staff motivation through bibliography and scientific literature. Leadership affects motivation which is necessary for the nurses’ efficiency and also in order to avoid burnout. In the practical part of the study professional burnout, leadership and staff motivation are examined through a survey between nursing staff of various units of a Greek public hospital which is University Hospital of Heraklion, General University Hospital of Heraklio. One of the main aims is to analyze nurse’s satisfaction from work at U.H.H., G.U. Hospital, and the factors that will act as motives for their improvement. Also, nursing leadership is being under study and how it affects motivation and job satisfaction. The empirical part of the study consists of a questionnaire about motivation. There the participants filled in the questions about the degree of job satisfaction, motivation and the motivation factors. Methods: Τhe survey was held from September to December of 2018 at the U.H.H., G.U. Hospital and its participants were 156 nurses working in various departments. A validated questionnaire was used to assess motivational factors against socio-demographic factors. The study is based solely in Hertzberg’s’ theory of two factors. The statistical analysis of the data was done with the use of the statistical software IBM SPSS Statistics 24.0. Results: The questionnaires that were given and returned were 156. Most of the participants were women with a ratio of 75,6% compared to 24,4% of men and the age group that exceed greatly was the 40-49 decade where the average age was 43,2 years. A great number of them were married; 71,2% to be exact. The descriptive measures used were average ratio and standard deviation while non-parametric tests set the ratio 0.05 (p<0,05) as a minimum level of acceptable significance. Total satisfaction had an average ratio of 3,1±1,0 (mean= 3,1), hygiene factor had an average ratio of 45,3±1,4 (mean= 2,51) and motivation had an average ratio of 23,6±6,0 (mean= 2,95).