Διερεύνηση της επίδρασης του φαινομένου της κόπωσης συμπόνιας σε επαγγελματίες κοινωνικούς λειτουργούς και τρόποι πρόληψης του φαινομένου.

Abstract

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί α) η μελέτη της επίδρασης του φαινομένου της κόπωσης συμπόνιας σε επαγγελματίες κοινωνικούς λειτουργούς και β) η πρόταση τρόπων πρόληψης του φαινομένου. Συγκεκριμένα, πρόκειται να διερευνηθεί εάν οι κοινωνικοί λειτουργοί στην Ελλάδα, που εργάζονται με περιστατικά με τραυματικές εμπειρίες, υφίστανται περισσότερο κόπωση συμπόνιας σε σχέση με αυτούς που δεν εργάζονται με περιστατικά με τραυματικές εμπειρίες. Επίσης, εάν οι κοινωνικοί λειτουργοί που εργάζονται με περιστατικά με τραυματικές εμπειρίες και είναι περισσότερο ψυχικά ανθεκτικοί, έχουν χαμηλότερα επίπεδα κόπωσης συμπόνιας σε σχέση με αυτούς που έχουν χαμηλότερα επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας. Υλικό και μέθοδος: Διανεμήθηκε ηλεκτρονικά ερωτηματολόγιο (μέσω Google Forms) σε 129 κοινωνικούς λειτουργούς στην Ελλάδα. Το ερωτηματολόγιο περιελέμβανε οκτώ ενότητες: τα δημογραφικά στοιχεία, τη «Ποιότητα Επαγγελματικής Ζωής», το Ερωτηματολόγιο Σχέσης, το Ψυχοκοινωνικό Ερωτηματολόγιο της Κοπεγχάγης, το εργαλείο της Ψυχολογικής Ευημερίας, την Κλίμακα Ψυχικής Ανθεκτικότητας, το Ερωτηματολόγιο Προσανατολισμών στην Αντιμετώπιση Προβλημάτων και το Ερωτηματολόγιο Εργασίας και Ευημερίας. Αποτελέσματα: Οι κοινωνικοί λειτουργοί που έχουν έρθει σε επαφή με τραυματισμένα άτομα βιώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό δευτερογενές τραυματικό στρες. Επίσης, οι κοινωνικοί λειτουργοί που έρχονται σε συχνή επαφή με τραυματισμένα άτομα, έχουν σε μεγαλύτερο βαθμό επαγγελματική εξουθένωση. Τέλος, όσο μεγαλύτερη είναι η ψυχική ανθεκτικότητα των κοινωνικών λειτουργών, τόσο μικρότερη είναι η επαγγελματική εξουθένωση και το δευτερογενές τραυματικό στρες που βιώνουν.

Συμπεράσματα: Προκειμένου να περιοριστούν οι συνέπειες από το φαινόμενο της κόπωσης συμπόνιας, αλλά και να προληφθεί το φαινόμενο, αναγκαία είναι η ενίσχυση ενός πλαισίου υποστήριξης, με ατομικές και ομαδικές εποπτείες ώστε να αποφορτίζονται συναισθηματικά αλλά και να μπορούν να διαχειρίζονται δικά τους προσωπικά ζητήματα.

Purpose: The purpose of this thesis is to (a) study the effect of compassion fatigue on social workers and (b) propose ways for the prevention of the phenomenon. In particular, it will be examined whether social workers in Greece who work with patients who have traumatic events experience more compassion fatigue than those who do not work with patients with traumatic events. It was also examined if social workers who work with patients with traumatic experiences are more psychologically resilient, have lower levels of compassion fatigue compared to those who have lower levels of psychological resilient. Material and Method: A questionnaire (via Google Forms) was administered to 129 social workers in Greece. The questionnaire consisted of eight sections: demographics, “Professional Quality of Life: Compassion Satisfaction and Fatigue”, Barrett-Lennard Relationship Inventory, The Copenhagen Psychosocial Questionnaire, Psychological Well-being, Resilience Scale, Coping Orientations to Problems Experienced – COPE and Work & Well-being Survey – UWES. Results: Social workers who have been exposed to patients with traumatic experiences have higher levels of secondary traumatic stress. In addition, social workers who have frequent contact with patients with traumatic experiences have higher levels of burnout. Also, the greater the resilience of social workers, the less likely they are to experience burnout and secondary traumatic stress. Conclusions: In order to reduce the effects of compassion fatigue and to prevent it, it is necessary to enhance a support framework, with individual and group supervision, to emotionally discharge social workers and to manage their personal issues.