Απασχόληση και κοινωνικοπολιτισμική ταυτότητα των γυναικών Ρομά.

Abstract

Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να αναδειχθεί η γυναίκα Ρομά, μέσα από την εθνοτική και την φυλετική της διάσταση, όταν επιλέγει να περάσει τα όρια της ρόμικης κοινωνίας και να ενταχθεί στην απασχόληση, έτσι όπως αυτή ορίζεται από την κυρίαρχη κουλτούρα. Η ένταξη στην απασχόληση φαίνεται να αποτελεί μια πρόκληση με την οποία έρχεται αντιμέτωπη η γυναίκα Ρομά: νέα γνώση, διαφορετικές κοινωνικές νόρμες και επιταγές που ορίζουν, σχεδόν επιβάλλουν, τον επαναπροσδιορισμό αξιών, κανόνων και συμπεριφορών. Το θεωρητικό πλαίσιο πάνω στο οποίο αναπτύσσεται ο συλλογισμός αυτού του πονήματος βασίζεται στις θεωρίες της κοινωνικής ταυτότητας και της επιπολιτισμοποίησης. Διερευνάται κατά πόσο και με ποιους τρόπους η κοινωνική ταυτότητα μπορεί να τροποποιηθεί μέσα από τη διαδικασία της επιπολιτισμοποίησης που επιτελείται από τη στιγμή που η γυναίκα Ρομά εντάσσεται στην απασχόληση. Επιπλέον, παρουσιάζεται το πλαίσιο των πολιτικών ένταξης που προσδιορίζουν τη σημασία να υποστηριχθεί η γυναίκα Ρομά και τι πραγματικά έχει επιτελεστεί έως σήμερα προς αυτή την κατεύθυνση. Η ποιοτική μεθοδολογία κρίθηκε η πιο κατάλληλη για την προσέγγιση των γυναικών Ρομά και για την ανάδειξη της δικής τους οπτικής και αλήθειας. Συγκεκριμένα, συλλέχθηκαν δεδομένα μέσα από ημιδομημένες συνεντεύξεις με επτά γυναίκες Ρομά που διέμεναν στον καταυλισμό της Νέας Αλικαρνασσού, στο Ηράκλειο Κρήτης. Η θεματική ανάλυση του ερευνητικού υλικού ανέδειξε πέντε θεματικές κατηγορίες: (α) Η γυναίκα στη ρόμικη κοινωνία (κοινωνική και πολιτισμική ταυτότητα), (β) λόγοι αναζήτησης εργασίας της γυναίκας Ρομά, (γ) το συναίσθημα της γυναίκας Ρομά όταν εντάσσεται στην απασχόληση, (δ) η αντιμετώπιση της εργαζόμενης γυναίκας Ρομά, και (ε) η ζωή της γυναίκας Ρομά μετά την ένταξή της στην απασχόληση. Συμπερασματικά, από την στιγμή που η γυναίκα Ρομά επιλέγει να ενταχθεί στην απασχόληση ξεκινά μια διεργασία αποκάλυψης για εκείνην, πολυδιάστατη και με αρκετές δυσκολίες, που κλιμακώνεται σταδιακά μέχρι να αναγνωρίσει όλα τα οφέλη που προκύπτουν για την ίδια. Δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομική της επιβίωση, αλλά με κάτι πιο ουσιαστικό που μετουσιώνεται σε εκπαίδευση, σε μια μορφή ελευθερίας, σε αναπροσδιορισμό της καταγωγής της, ιδωμένη με σεβασμό αλλά και με την προσδοκία της προόδου και της εξέλιξης για την ίδια και τα παιδιά της, και τελικά για την ίδια την ρόμικη κουλτούρα.

The purpose of this dissertation is to acknowledge the Roma woman in terms of her ethnicity and race especially when deciding to cross the boundaries of the Roma society and engage in the workforce as the latter is defined by the prevalent culture. This engagement seems to be a challenge for the Roma woman; new knowledge, differences in the social norms which stipulate and, to a certain extent, impose a re-evaluation of social values, rules and behavioral patterns. The theoretical basis on which this whole enterprise is developed relies on the principles of social identity and acculturation. One aspect under scrutiny is the extent and ways one’s social identity may be shaped by means of acculturation when the Roma woman becomes an integral part of the work dynamics. The political initiatives taken to lead the Roma woman to this direction are also addressed. The qualitative methodology was deemed the most suitable for approaching the Roma women and, thus, shedding some light to their own perspective. More specifically, data collected from interviewing seven Roma women who reside in the camp of Nea Alikarnassos was compiled, the analysis of which put forward five thematic categories: (a) the woman in her own Roma society (social and cultural identity); (b) the reasons for the Roma woman to seek employment; (c) the feelings of the Roma woman when entering the workforce; (d) the way the Roma woman is treated in her working environment; and (e) the life of the Roma woman after she has engaged in a job position. It is concluded that new revelations begin when the Roma woman decides to work, which are often multi-lateral and exceptionally challenging. These are gradually culminating until she finally acknowledges the benefits of this journey. This is not only related to making ends meet, but also associated with something far more substantial which turns into education, in some form of liberation, in redefining her origins because she sees this with the utmost respect while anticipating development for herself as well as her children and, subsequently, the whole Roma culture.