Δημιουργική απασχόληση και ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων. Μελέτη δράσεων σε κλειστές δομές φροντίδας ηλικιωμένων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Abstract

Η συμμετοχή στις τέχνες και σε άλλες δραστηριότητες δημιουργικής απασχόλησης μπορεί να ενισχύσει τη σωματική και ψυχολογική ευημερία των ηλικιωμένων, ειδικά εκείνων που εισάγονται σε δομές κλειστής φροντίδας, λόγω των φυσικών και κοινωνικών αλλαγών που σχετίζονται με τη διαβίωση σε ένα τέτοιο περιβάλλον φροντίδας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να μελετήσει σε θεωρητικό επίπεδο τη σχέση μεταξύ της συμμετοχής των ατόμων τρίτης ηλικίας στη δημιουργική απασχόληση και της επίδρασης της στην ποιότητα ζωής. Σε εμπειρικό επίπεδο διεξήχθη ποιοτική έρευνα μέσα από την ανάλυση του περιεχόμενου των ιστοσελίδων 30 κλειστών δομών φροντίδας ηλικιωμένων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ώστε να μελετηθούν οι δραστηριότητες δημιουργικής απασχόλησης που εφαρμόζονται συχνότερα σε αυτές, καθώς και το πλαίσιο στο οποίο λαμβάνουν χώρα. Οι δραστηριότητες που εφαρμόζονταν στις περισσότερες δομές περιλάμβαναν τα παιχνίδια, την άσκηση, τη διοργάνωση ψυχαγωγικών εκδηλώσεων, τις χειροτεχνίες, τη μαγειρική-ζαχαροπλαστική, τη μουσική και τις επισκέψεις σε καλλιτεχνικές και κοινωνικές εκδηλώσεις, καθώς και σε πολιτιστικούς χώρους. Η ψυχαγωγία των ατόμων τρίτης ηλικίας και η δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους ήταν το κύριο πλαίσιο εφαρμογής τους, ωστόσο, δραστηριότητες όπως ο χορός, η μουσική και το θέατρο εφαρμόζονταν επίσης για θεραπευτικούς σκοπούς. Στις ιστοσελίδες των δομών αναφέρονταν επίσης ότι οι στόχοι που επιδιώκονται από την εφαρμογή αυτών των δραστηριοτήτων είναι η ενίσχυση της κοινωνικότητας, η ενίσχυση της γνωστικής, σωματικής και ψυχικής υγείας των ηλικιωμένων, αλλά και γενικότερα η προώθηση της ευημερίας τους. Οι ομαδικές δραστηριότητες προωθούνται επίσης έναντι των ατομικών, ωστόσο αντλήθηκαν λίγα δεδομένα που αφορούσαν τον σχεδιασμό και τον τρόπο παράδοσης των δραστηριοτήτων δημιουργικής απασχόλησης στους ηλικιωμένους. Συνοψίζοντας η δημιουργική απασχόληση έχει το δυναμικό να συνεισφέρει στην ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων, και στο μέλλον είναι σημαντικό οι κλειστές δομές φροντίδας ηλικιωμένων στην Ελλάδα, να εμπλουτίσουν τα προγράμματά τους με περισσότερες δραστηριότητες.

Participation in arts and other creative activities can enhance the physical and psychological well-being of older people, especially those in care units, due to the physical and social changes associated with living in such a caring environment. The purpose of this dissertation is to study at a theoretical level relationship between the participation of seniors in creative activities and impact on quality of life. At empirical level, a qualitative research was conducted through the analysis of the content of the websites of 30 nursing care structures in Greece and abroad, in order to study the creative activities that are most often applied to them, as well as the context in which they take place. Activities in most structures included games, exercise, entertainment, crafts, cooking, music, and visits to art and social events, as well as cultural venues. The entertainment of the elderly and the creative use of their free time were the main framework for their application, however, activities such as dance, music and theater were also applied for therapeutic purposes. The websites of the structures also stated that the goals pursued by the implementation of these activities are the strengthening of socialization, the strengthening of the cognitive, physical and mental health of the elderly, but also in general the promotion of their well-being. Group activities are also promoted over individual ones, however little data has been drawn on the design and delivery of creative activities to seniors. In summary, creative activities have the potential to contribute to the quality of life of the elderly, and in the future it is important for care units for the elderly in Greece to enrich their programs with more activities.