Νευροεκφυλιστικές νόσοι εστιασμένες στην τρίτη ηλικία και διατροφή.

Abstract

Η γήρανση αποτελεί ένα σημαντικό κοινωνικό, ιατρικό και οικονομικό πρόβλημα λόγω της αυξανόμενης επικράτησης των χρόνιων ασθενειών στην τρίτη ηλικία. Ορίζεται ως μια αναπόφευκτη, φυσιολογική και πολύπλοκη διαδικασία, η οποία χαρακτηρίζεται από συσσώρευση βιολογικών μεταβολών, συμπεριλαμβανομένης της γνωστικής και σωματικής εξασθένησης, που άγουν σταδιακά τον οργανισμό σε λειτουργική έκπτωση με την πάροδο του χρόνου. Ως εκ τούτου, εύλογα η γήρανση θεωρείται σημαντικός παράγοντας κινδύνου ανάπτυξης πολυάριθμων ασθενειών, μεταξύ αυτών και οι νευροεκφυλιστικές νόσοι. Οι ND αποτελούν μία ομάδα διαταραχών του κεντρικού νευρικού συστήματος, οι οποίες οδηγούν σε προοδευτική εκφύλιση ή/και σε θάνατο των νευρικών κυττάρων και επιφέρουν σημαντική αναπηρία, κινητική δυσλειτουργία και άνοια. Αποτελούν μία συχνή αιτία νοσηρότητας και κατ’ επέκταση θνησιμότητας παγκοσμίως, ιδιαίτερα στην τρίτη ηλικία. Οι επιμέρους νευροεκφυλιστικές διαταραχές είναι ετερογενείς ως προς την επιδημιολογία, την κλινική εικόνα και την υποκείμενη παθοφυσιολογία τους, μολονότι συχνά παρουσιάζουν αλληλεπικαλυπτόμενα χαρακτηριστικά. Η παρούσα πτυχιακή εργασία θέτει ως στόχο την ανάδειξη του ρόλου που ενδέχεται να διαδραματίζει η διατροφική υποστήριξη στην εξέλιξη και διαχείριση των νευροεκφυλιστικών νόσων στην τρίτη ηλικία, λαμβάνοντας ως έναυσμα την αύξηση του ενδιαφέροντος της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με φλέγον θέμα. Πιο αναλυτικά, πραγματοποιείται παρουσίαση των κυριότερων νευροεκφυλιστικών νόσων, με ακόμη περισσότερη ενδελέχεια στις νόσους που εμφανίζονται συχνότερα στους ηλικιωμένους. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά σε διατροφικούς κινδύνους που εγκυμονούν στην τρίτη ηλικία, τονίζοντας την ανάγκη της ανίχνευσής τους ως αναπόσπαστο κομμάτι μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης των νόσων. Ακολουθεί ανάλυση των διατροφικών συστάσεων σε επίπεδο θρεπτικών συστατικών, με αναλυτικότερη περιγραφή ορισμένων με πιθανή ευεργετική δράση. Ακόμη, εξετάζονται ορισμένα διατροφικά πρότυπα ως στρατηγικές διατροφής στις εν λόγω νόσους, συμπεριλαμβανομένων της Μεσογειακής

διατροφής, της κετογονικής δίαιτας, της διατροφής Δυτικού τύπου, της δίαιτας DASH, αλλά και ενός νέου διατροφικού προτύπου ονόματι Μεσογειακή-DASH δίαιτα – παρέμβαση έναντι των NDs, το οποίο αποτελεί συνδυασμό της Μεσογειακής και DASH δίαιτας και μολονότι η αποτελεσματικότητα του έχει εξετασθεί σε περιορισμένο αριθμό μελετών, βρίσκει ελπιδοφόρο έδαφος σχετικά με τη μείωση του κινδύνου της γνωστικής εξασθένισης. Τέλος, γίνεται μία σύντομη αναφορά στον πιθανό νευροπροστατευτικό ρόλο της φυσικής δραστηριότητας, έναντι των NDs. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, πραγματοποιήθηκε ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, η οποία αποτέλεσε τη μέθοδο συλλογής των δεδομένων, αναφορικά με τις νευροεκφυλιστικές νόσους, τα θέματα διατροφής στην τρίτη ηλικία, και τη συσχέτιση αυτών.

Aging is a major social, medical, and economic problem due to the increasing prevalence of chronic diseases in old age. It is defined as an inevitable, normal, and complex process, characterized by the accumulation of biological changes, including cognitive and physical impairment, that gradually lead the body to functional decline over time. Therefore, aging is reasonably considered an important risk factor for the development of numerous diseases, including neurodegenerative diseases. ND is a group of disorders of the central nervous system, which lead to progressive degeneration and / or death of nerve cells and lead to significant disability, motor dysfunction and dementia. They are a common cause of morbidity and consequently mortality worldwide, especially in old age. Individual neurodegenerative disorders are heterogeneous in their epidemiology, clinical picture, and underlying pathophysiology, although they often overlap. The present dissertation aims to highlight the role that nutritional support may play in the development and management of neurodegenerative diseases in old age, with the aim of increasing the interest of the scientific community on a burning issue. In more detail, the main neurodegenerative diseases are presented, with even more thoroughness in the diseases that occur most often in the elderly. Next, reference is made to the nutritional risks posed in old age, emphasizing the need to detect them as an integral part of an integrated disease management. The following is an analysis of nutritional recommendations at the level of nutrients, with a more detailed description of some with potential beneficial effects. Furthermore, an examination of dietary models follows as nutrition strategies in these diseases, including the Mediterranean diet, the ketogenic diet, the Western type of diet, the DASH diet, but also a new dietary model called the Mediterranean-DASH diet, which is a combination of the Mediterranean and DASH diet. Although its effectiveness has been tested in a limited number of studies, it finds promising ground for reducing the risk of cognitive impairment. Finally, a brief reference is made to the possible neuroprotective role of physical activity against NDs. To achieve the above objectives, the existing literature data on neurodegenerative diseases, nutrition issues in the elderly, and their correlation were used.