Στάσεις των κοινωνικών λειτουργών για το δικαίωμα των ομόφυλων ζευγαριών στην τεκνοθεσία.

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή έρευνα εξετάζει τις στάσεις των κοινωνικών λειτουργών που εργάζονται στον τομέα της τεκνοθεσίας για το ζήτημα της τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια. Αυτή η μελέτη έγινε βιβλιογραφικά αλλά και με ποιοτική έρευνα με σκοπό να διερευνήσει την εμπεριστατωμένη άποψη των επαγγελματιών που εργάζονται στο συγκεκριμένο πεδίο. Επίσης διερευνήθηκαν οι απόψεις τους όσον αφορά την αναδοχή από ομόφυλα ζευγάρια, το δικαίωμα τεκνοθεσίας του βιολογικού παιδιού του/της συντρόφου όταν πρόκειται για ομόφυλα ζευγάρια αλλά και το παρόν νομοθετικό πλαίσιο που δεν δίνει την δυνατότητα για τεκνοθεσία στα ομόφυλα ζευγάρια. Η αξιολόγηση των ευρημάτων της έρευνας είναι σημαντική τόσο για να αποκτήσουμε μια εικόνα της παρούσας κατάστασης στην Ελλάδα, όσο και για να συγκρίνουμε μέσω βιβλιογραφίας τα δεδομένα που υπάρχουν στην χώρα μας σε σχέση με αυτά άλλων χωρών. Η πτυχιακή αποτελείται από δύο μέρη: το θεωρητικό και το ερευνητικό. Στο θεωρητικό μέρος αναλύονται διάφορες έννοιες όπως η τεκνοθεσία, η αναδοχή και η οικογένεια. Γίνεται αναφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα, στον ρόλο του κοινωνικού λειτουργού όσον αφορά την αναδοχή και την τεκνοθεσία και στο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες ανά τον κόσμο. Τέλος, παρουσιάζονται ευρήματα ερευνών που έχουν διεξαχθεί με θέμα την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Στην παρούσα πτυχιακή εργασία πραγματοποιήθηκε ποιοτική έρευνα καθώς είναι αναγκαία, μέσω της συζήτησης, η σφαιρική άποψη των ερωτώμενων/κοινωνικών λειτουργών ως γνωμοδοτικό όργανο της διαδικασίας της τεκνοθεσίας. Το δείγμα συλλέχθηκε χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της χιονοστιβάδας (snowball sampling). Με βάση τη μέθοδο αυτή ο ερωτώμενος καλούνταν να βρει και να υποδείξει άλλους συμμετέχοντες στην έρευνα. Η πρώτη επαφή έγινε με μία κοινωνική λειτουργό που εργάζεται σε επαρχιακή πόλη, η οποία μας σύστησε και άλλους κοινωνικούς λειτουργούς που εργάζονται σε δομές παιδικής προστασίας. Έγινε χρήση της μεθόδου της χιονοστιβάδας λόγω της δυσκολίας εύρεσης επαγγελματιών κοινωνικής εργασίας που να εργάζονται στις συγκεκριμένες δομές. Το δείγμα της παρούσας έρευνας απαρτίστηκε από δέκα κοινωνικούς λειτουργούς με ηλικίες που κυμαίνονται από τα τριάντα εννέα μέχρι τα εξήντα πέντε έτη. Ως κριτήρια επιλογής δείγματος θέσαμε οι συγκεκριμένοι κοινωνικοί λειτουργοί: α) να εργάζονται σε δημόσιες δομές παιδικής προστασίας και συγκεκριμένα στον τομέα αναδοχής/τεκνοθεσίας, β) να εργάζονται σε οργανώσεις που βρίσκονται σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, γ) να εργάζονται στον συγκεκριμένο τομέα τουλάχιστον τα τελευταία δύο έτη. Αφού έγινε η καταγραφή των συνεντεύξεων σε αρχείο κειμένου ηλεκτρονικού υπολογιστή, ακολούθησε η ανάλυση των συλλεχθέντων δεδομένων. Η μέθοδος ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκε ήταν η ανάλυση περιεχομένου. Τα ευρήματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι η πλειοψηφία των κοινωνικών λειτουργών του δείγματος έχει έντονους προβληματισμούς όσον αφορά την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Διαφαίνεται πως οι κοινωνικοί λειτουργοί που δεν είχαν απολύτως θετική στάση στην τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια στήριξαν την άποψή τους σε πολλαπλά επιχειρήματα. Κάποια από αυτά ήταν ότι η κοινωνία δεν είναι προετοιμασμένη να δεχθεί τον συγκεκριμένο τύπο οικογένειας, καθώς και ότι οι ρόλοι των φύλων (μητρικός και πατρικός) είναι αναγκαίοι για την ομαλή εξέλιξη του παιδιού. Ένα μέρος του δείγματος ενώ δήλωνε εξ αρχής πως έχει θετική στάση όσον αφορά την ανάληψη φροντίδας παιδιού από ομόφυλα ζευγάρια, στη συνέχεια δεν τη στήριξε. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως το ποσοστό που έχει θετική άποψη ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα είναι αρκετά μικρό. Ακολουθεί η συζήτηση των αποτελεσμάτων και καταγράφονται τα συμπεράσματα. Επιπροσθέτως, παρατίθενται προτάσεις όσον αφορά την εκπαίδευση των ενεργών αλλά και των μελλοντικών κοινωνικών λειτουργών για τις ευάλωτες ομάδες, με στόχο την καρποφόρα και απαλλαγμένη από προκαταλήψεις συνεργασία μεταξύ τους.

The present dissertation examines the opinion that social workers working in the field of adoption have in regards with the issue of adoption by homosexual couples. This study was made by bibliographical and qualitative research in order to examine the detailed view of the professionals that work in this field. Also the views they have on foster care by homosexual couples, the right of adopting the biological child of the other partner when it comes to homosexual couples, as well as the present legislation that doesn’t provide the ability of adoption to homosexual couples were examined. The evaluation of the findings of this research is important so we can draw conclusions about the reality of the current situation in Greece, but also to compare the preexisting data of our country to the data of other countries. The dissertation consists of two parts: the theoretical and the research. In the theoretical part, various terms are being analyzed such as those of the adoption, the foster care and the family. We make references to human rights, the role of the social worker on the field of adoption and foster care and to the legislation that concerns the adoption by homosexual couples in Greece and in other countries around the world. Finally, the findings of other researches concerning adoption by homosexual couples are being presented. The method of qualitative research was used at the present dissertation because it is needed, by the means of conversation, the detailed perspective of the respondents/social workers whose role in the adoption process is truly essential. The sample was collected by using the snowball sampling method. Based on this method, the respondent was asked to find and suggest other participants for the research. The first contact was made with a social worker working in a provincial town, who introduced us to other social workers working in child protection structures. The snowball sampling method was used due to the difficulty of finding social work professionals working in the specific structures. The sample of the present study consisted of ten social workers with an age range of thirty-nine to sixty-five years. The criteria that were set for the sample selection for the social workers were: a) to work in public child protection structures and specifically in the field of adoption / foster care, b) to work in organizations located in different areas of Greece, c) to work in this field at least for the last two years. After recording the interviews in a computer text file, the collected data were analyzed. The analysis method used was content analysis. The research findings show that the majority of social workers of the sample have strong concerns regarding to adoption by same-sex couples. It seems that the social workers who did not have a completely positive attitude towards adoption by same-sex couples based their point of view on multiple arguments. Some of the arguments were base on the fact that the society is not prepared to accept this type of family, and that gender roles (maternal and paternal) are necessary for the right upbringing of the child. Some social workers of the sample, while stating at the beginning of the conversation that they have a positive attitude regarding the assumption of child care by same-sex couples, after a while they did not support it. It is important to note that the percentage of the respondents that has a positive view on this issue is quite small. Subsequently, the results are discussed and the conclusions are recorded. In addition, there are proposals regarding the training of active and future social workers regarding the vulnerable groups, with the aim of fruitful and prejudice-free cooperation between them.