Προβλήματα και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κοινωνικοί λειτουργοί που ασχολούνται με την τρίτη ηλικία: μια ποιοτική προσέγγιση.

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία πραγματοποιήθηκε με σκοπό τη μελέτη και τη διερεύνηση των αναγκών των κοινωνικών λειτουργών που ασχολούνται με την τρίτη ηλικία. Τα άτομα της τρίτης ηλικίας, αποτελούν μια πληθυσμιακή ομάδα με αρκετά προβλήματα και αυξημένες ανάγκες. Αυτές οι ανάγκες καλύπτονται και από κοινωνικούς λειτουργούς που απασχολούνται σε δομές ανοιχτής και κλειστής φροντίδας. Συνεπώς, το επάγγελμα του κοινωνικού λειτουργού απαιτεί ιδιαίτερα προσόντα και δεξιότητες καθώς προσπαθεί να λειτουργήσει σε ένα περιβάλλον με πολύπλοκα διοικητικά συστήματα, σοβαρούς οικονομικούς περιορισμούς και αντικρουόμενες ανάγκες. Πράγματι, οι κοινωνικοί λειτουργοί καλούνται να αντιμετωπίσουν προβλήματα που προκύπτουν από την κρατική κοινωνική πολιτική και την έλλειψη εθνικού σχεδιασμού. Αυτό δημιουργεί δυσκολίες στην ανάληψη ρολών, ενώ οι παρεμβάσεις έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα. Επιπλέον, προκύπτουν δυσκολίες στη συνεργασία και αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων. Άλλο ένα πρόβλημα είναι η υποστελέχωση των δομών και η έλλειψη πόρων (οικονομικών και ανθρωπίνων). Όλα αυτά σε συνδυασμό με την έλλειψη αναγνώρισης, ανατροφοδότησης και εποπτείας οδηγούν σε ανασφάλεια και ψυχοσωματική εξάντληση των επαγγελματιών (Δρ. Μιχελή Κ., χ.α.). Στην προσπάθεια για την προσέγγιση του ρόλου των επαγγελματιών κοινωνικών λειτουργών που εργάζονται σε δομές φροντίδας ηλικιωμένων, διαπιστώθηκε πως πρόκειται για ένα ιδιαίτερο πλαίσιο έρευνας για σπουδαστές και ερευνητές. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση που πραγματοποιήθηκε, καθώς και η επαφές με τους επαγγελματίες κοινωνικούς λειτουργούς, λειτούργησαν καθοριστικά στην πραγμάτωση της πτυχιακής εργασίας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κίνητρο της ερευνητικής ομάδας για την εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας, υπήρξαν οι δυσκολίες των εργασιακών συνθηκών των κοινωνικών λειτουργών και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν κατά την άσκηση του επαγγέλματός, τόσο σε δομές φροντίδας στην επαρχία όσο και στο «κλεινόν άστυ». Παράλληλα το γεγονός της έλλειψης ελληνικής βιβλιογραφίας, σχετικά με τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κοινωνικοί λειτουργοί στα πλαίσια που προαναφέραμε, καταδεικνύει την σχετικά μειωμένη γνώση επί του θέματος. Επίσης, η έλλειψη βιβλιογραφίας, φανερώνει την ανεπαρκή αντιμετώπιση του ζητήματος στον ελληνικό χώρο. Ένα επιπλέον κίνητρο αποτέλεσε το γεγονός πως το θέμα της εργασίας δεν έχει διερευνηθεί πλήρως, είναι διαχρονικό και θα επιφέρει νέα ερευνητικά δεδομένα.

The subject of the present thesis focuses on the problems and the needs that arise for social workers, who work with senior citizens. The present thesis consists of two parts, theory and research. In the first chapter, the definition and characteristics of old age and what makes someone a senior citizen, is discussed. In the same chapter, the issues, needs and the social policy in Greece as well as globally, for those same age groups, are being analyzed. The second chapter focuses on the concept, the role and the aspirations of social workers who offer services to seniors. More specifically, it refers to the social workers who engage into public and private care structures, as well as the individual roles that they serve. In addition, it refers to gerontological social work and the characteristics, goals, the role of leadership and work commitment and how that correlates with social work. The needs of the social workers who offer services to seniors are being analyzed in the third chapter, which includes the Maslow theories about needs. The psychological and emotional, social, educational and supervision needs are emphasized. Chapter four centers around the problems and immediate needs of social workers who offer services to seniors. This section touches on the burnout syndrome and the social policy for covering the needs of the social workers both domestically and internationally. The research section of the thesis, that consists of six sub-sections, follows. It includes the methodology used in the research, questions about the research, the aim and goals we were hoping to achieve, ethical concerns and the obstacles that we came across during the interviews. Finally, we included the results of the research, some suggestions from the social workers themselves and the conclusions we came to after analyzing the results.