Πρόγραμμα παρέμβασης για την ενίσχυση της μετατραυματικής ανάπτυξης και της ψυχικής ανθεκτικότητας σε φοιτητές κατά την περίοδο της πανδημίας του Covid-19.

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία έχει σκοπό την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας ενός προγράμματος παρέμβασης σε φοιτητές κατά την περίοδο του COVID-19 που επιδιώκει: α) τη μείωση τυχόν συμπτωμάτων στρες, μετατραυματικής διαταραχής του στρες, άγχους, κατάθλιψης και β) την προώθηση της μετατραυματικής τους ανάπτυξης και της ψυχικής τους ανθεκτικότητας μέσω της ενίσχυσης των αρετών της προσωπικότητάς τους. Για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού, συλλέχθηκαν δεδομένα από δύο ομάδες φοιτητών: την πειραματική (75 φοιτητές) και την ομάδα ελέγχου (46 φοιτητές). Για την πειραματική ομάδα, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε μία παρέμβαση διάρκειας έξι εβδομάδων με καθημερινές δραστηριότητες που στόχευαν στην ενίσχυση των αρετών της προσωπικότητας των φοιτητών. Η ομάδα ελέγχου δεν συμμετείχε στην παρέμβαση αυτή. Αρχικά οι φοιτητές και των δύο ομάδων για την αναγνώριση των δυνατοτήτων του χαρακτήρα τους συμπλήρωσαν το Test «VIA Character Strengths» (VIA-IS, Peterson, Park & Seligman, 2005). Στη συνέχεια, για να γίνει η αξιολόγηση της παρέμβασης τους χορηγήθηκε ένα ερωτηματολόγιο σε μορφή google forms που περιλάμβανε κλίμακες για τη διερεύνηση του αντιλαμβανόμενου στρες (Perceived Stress Scale, PSS-10, Cohen κ.ά., 1983), της μετατραυματικής διαταραχής του στρες (Posttraumatic Stress Disorder Checklist for DSM-5, PCL-5, Weathersetal., 2013), του άγχους, της κατάθλιψης, του στρες (Depression Anxiety Stress Scales -DASS-21, Henry & Crawford, 2005) της μετατραυματικής ανάπτυξης (Post-Traumatic Growth Inventory, Tedeschi & Calhoun, 1996) και της ψυχικής ανθεκτικότητας (Brief Resilience Scale –BRS, Smith κ.ά., 2008). Το ερωτηματολόγιο χορηγήθηκε και στις δύο ομάδες, την πειραματική και την ομάδα ελέγχου δύο φορές, μία πριν την παρέμβαση και μια δεύτερη αμέσως μετά το πέρας της για την πειραματική ομάδα και σε διάστημα αντίστοιχα για την ομάδα ελέγχου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πειραματική ομάδα, κατά τη δεύτερη μέτρηση σε σύγκριση με την πρώτη, εμφάνισε στατιστικά σημαντικά λιγότερα συμπτώματα αντιλαμβανόμενου στρες και κατάθλιψης. Επιπλέον, παρατηρήθηκε μια τάση, όχι όμως στατιστικά σημαντική, για λιγότερα συμπτώματα μετατραυματικής διαταραχής του στρες και άγχους και περισσότερη μετατραυματική ανάπτυξη και ψυχική ανθεκτικότητα. Η ομάδα ελέγχου, κατά τη δεύτερη μέτρηση σε σχέση με την πρώτη, εμφάνισε στατιστικά σημαντικά περισσότερα συμπτώματα άγχους και στατιστικά σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα στην υποκλίμακα της μετατραυματικής ανάπτυξης «εκτίμηση της ζωής». Τα αποτελέσματα αυτά τονίζουν την αναγκαιότητα υλοποίησης προγραμμάτων ενδυνάμωσης των φοιτητών την περίοδο της πανδημίας με έμφαση στις αρχές της Θετικής Ψυχολογίας και συγκεκριμένα στις αρετές και δυνατότητες του χαρακτήρα.

The goal of this dissertation is to evaluate the effectiveness of an intervention in university students during the COVID-19 pandemic that aims at: a) reducing symptoms of stress, post-traumatic stress disorder, anxiety, depression and b) promoting post-traumatic growth and resilience by enhancing the virtues of their personality. Two groups of university students were recruited: the experimental (75 students) and the control group (46 students). For the experimental group, a six-week intervention was designed and implemented with daily activities aimed at enhancing the virtues of the students' personality. The control group did not participate in the intervention. Before the intervention, participants from both groups completed the VIA Character Strengths Test (VIA-IS, Peterson, Park & Seligman, 2005) to assess their character strengths. Then, they responded to an online a questionnaire through Google Forms to assess symptoms of stress (Perceived Stress Scale, PSS-10, Cohen et al., 1983), post-traumatic stress disorder (Posttraumatic Stress Disorder Checklist DSM-5, PCL-5, Weathers et al., 2013), anxiety, depression (Depression Anxiety Stress Scales -DASS-21, Henry & Crawford, 2005) post-traumatic growth (Post-Traumatic Growth Inventory, Tedeschi & Calhoun, 1996) and resilience (Brief Resilience Scale –BRS, Smith et al., 2008). The questionnaire was administered to the experimental and the control group in two time points, once before the intervention (Time 1) and immediately after (Time 2). The results showed that the experimental group, in Time 2 in comparison with Time 1, indicated statistically significantly fewer symptoms of stress and depression. In addition, there was a non-significant tendency for fewer post-traumatic stress disorder symptoms and higher scores in post-traumatic growth and resilience. The control group, in Time 2 in comparison with Time 1, indicated statistically significantly more anxiety symptoms and lower levels in the post-traumatic growth subscale "appreciation for life". The results point out the need to implement strengths-based interventions to the university students during the pandemic with an emphasis on the principles of Positive Psychology and specifically on the virtues and character strengths.