Συνέπειες της πανδημίας του COVID-19 στην ποιότητα της εργασιακής ζωής των επαγγελματιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας.

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία επικεντρώνεται στις πιθανές συνέπειες που έχει επιφέρει η πανδημία του κορονοϊού στην ποιότητα της εργασιακής ζωής των επαγγελματιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Πιο συγκεκριμένα, μελετάει τις αρνητικές συνέπειες, δηλαδή την κόπωση συμπόνιας (Compassion Fatigue), την επαγγελματική εξουθένωση (Burnout)και το Δευτερογενές Μετατραυματικό Στρες (Secondary Traumatic Stress), αλλά και τις θετικές συνέπειες, δηλαδή την ικανοποίηση συμπόνιας (Compassion Satisfaction), και την αυτοσυμπόνια (self compassion) των επαγγελματιών, κατά τη διάρκεια εργασίας τους κάτω από τις συνθήκες που επικρατούν λόγω του COVID– 19. Η ικανοποίηση συμπόνιας σχετίζεται με την ευχαρίστηση που μπορεί να λάβει κάποιος αν κάνει καλά την δουλειά του (Dolorez, etal., 2020). Η κόπωση συμπόνιας έχει περιγραφεί ως μια ψυχολογική κατάσταση άγχους ή σωματικής και ψυχικής δυσφορίας που σχετίζεται με το άγχος της βοήθειας (Pérez-Chacón, etal., 2021). Η κόπωση συμπόνιας αποτελείται από δύο μέρη. Την επαγγελματική εξουθένωση και το δευτερογενές τραυματικό στρες. Η επαγγελματική εξουθένωση σχετίζεται με αισθήματα απελπισίας και δυσκολίες στην ενασχόληση σε οποιαδήποτε εργασία ή στο να γίνεται η δουλειά αποτελεσματικά. Το δευτερογενές τραυματικό στρες έχει να κάνει με την έκθεση σε εξαιρετικά ή τραυματικά στρεσογόνα γεγονότα. Είναι η συναισθηματική πίεση που προκύπτει όταν ένα άτομο ακούει για τις εμπειρίες ενός άλλου από πρώτο χέρι (Trumello, etal., 2020). Σκοπός της παρούσας πτυχιακής είναι η καταγραφή των ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων της συνεχιζόμενης πανδημίας στην ποιότητα της εργασιακής ζωής των επαγγελματιών υγείας, ψυχικής υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Το δείγμα της μελέτης περιλαμβάνει αποκλειστικά επαγγελματίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας, ανεξαρτήτου ηλικίας, οι οποίοι διαμένουν στην Ελλάδα. Συμπληρώθηκαν, από τους ίδιους, δύο διαφορετικά ερωτηματολόγια. Ο συνολικός αριθμός των συμμετεχόντων ήταν 205. Αρχικά οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο «Professional Quality of Life» (ProQOL, Hudnall Stamm, 2009- 2012), ενώ στη συνέχεια συμπληρώθηκε το ερωτηματολόγιο «SELF-COMPASSION SCALE–(SCS–SF)» (Raes, F., Pommier, E., Neff, K.D., and Gucht, D.V, 2010). Από τους 205 συμμετέχοντες, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στην Ποιότητας της Επαγγελματικής Ζωής, η πλειοψηφία των επαγγελματιών βίωσε μέτρια ικανοποίηση συμπόνιας και επαγγελματική εξουθένωση, ενώ το δευτερογενές μετατραυματικό στρες εμφάνισε χαμηλές τιμές. Όσον αφορά την συνολική κλίμακα αυτοσυμπόνιας τα αποτελέσματα κυμάνθηκαν σε μέτρια προς υψηλά επίπεδα. Τα αποτελέσματα αυτά κατάφεραν να μας μεταφέρουν, εν μέρει, το πώς βίωσαν οι επαγγελματίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας τη συνθήκη της πανδημίας του COVID-19 στους χώρους εργασίας τους στην Ελλάδα. Όπως διαπιστώνεται, η κρίση της πανδημίας συνεχίζει να επηρεάζει αφενός τους επαγγελματίες, όχι όμως αρκετά ώστε να συγκεντρώσουν χαμηλές βαθμολογίες στις κλίμακες και υποκλίμακες του ερωτηματολογίου. Σαφώς, η χρονική περίοδος που διανεμήθηκαν και συμπληρώθηκαν τα ερωτηματολόγια έχει καθοριστικό ρόλο αφού πλέον, το 2022, δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, οι επαγγελματίες είχαν εξοικειωθεί με την συνθήκη του COVID-19 και τα αυστηρά μέτρα προστασίας έχουν γίνει τρόπος ζωής, ειδικά στους χώρους υγείας.

This Thesis focuses on the potential consequences of the coronavirus pandemic on the quality of working life of health and social care professionals. More specifically, it examines the negative consequences, such as Compassion Fatigue, Professional Burnout and Secondary Traumatic Stress, but also the positive consequences, i.e. Compassion Satisfaction, and Self-Compassion of professionals, during their work under the conditions prevailing due to COVID-19. Compassion satisfaction is defined as the pleasure that one can receive from doing one’s job well (Dolorez, etal., 2020).Compassion fatigue has been described as a psychological state of stress or physical and mental discomfort associated with the stress of helping (Pérez-Chacón, etal., 2021). Compassion fatigue has two parts. Occupational burnout and secondary traumatic stress. Burnout is associated with feelings of hopelessness and difficulty engaging in work or getting the job done effectively. Secondary traumatic stress has to do with exposure to extreme or traumatic stressful events. It is the emotional strain that occurs when a person hears about another's experiences firsthand (Trumello, etal., 2020). The purpose of this research is to document the psychosocial effects of the ongoing pandemic on the quality of working life of Health care, Mental Health and Social care professionals. The sample of the study includes exclusively Health, Mental Health and Social care professionals, regardless of age, who reside in Greece. Two different questionnaires were completed by them. The total number of participants was 205.Initially, the participants filled in the "Professional Quality of Life" questionnaire (ProQOL, Hudnall Stamm, 2009-2012), while then the "SELF-COMPASSION SCALE–(SCS–SF)" questionnaire was filled in (Raes, F., Pommier, E ., Neff, K.D., and Gucht, D.V, 2010). Of the 205 participants, the results showed that in Quality of Professional Life, the majority of professionals experienced moderate compassion satisfaction and burnout, while the average experienced low post-traumatic stress. Regarding Self Compassion, the majority of participants experienced moderate levels of self compassion.

These results managed to convey to us, in part, how health and social care professionals experienced the condition of the COVID-19 pandemic in their workplaces in Greece. As can be seen, the pandemic crisis continues to affect the professionals on the one hand, but not enough to gather low scores on the scales and subscales of the questionnaire. Clearly, the time period in which the questionnaires were distributed and completed has a decisive role, since now, in 2022, two years after the start of the pandemic, professionals have become familiar with the condition of COVID-19 and strict protective measures have become a way of life, especially in healthcare settings.