Χαρτογράφηση και αξιολόγηση του διατροφικού περιβάλλοντος παιδικών σταθμών στην περιοχή της Σητείας.

Abstract

Η παχυσαρκία αποτελεί πολύ-παραγοντική νόσο, με βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία. Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, η παιδική παχυσαρκία έχει αυξηθεί παγκοσμίως με ταχεία αύξηση να παρατηρείται σε μικρά παιδιά έως 5 ετών, με την Ελλάδα να κατέχει πολλαπλές πρωτιές. Έχει φανεί ότι επηρεάζει τα παχύσαρκα παιδιά σωματικά και ψυχοκοινωνικά, ενώ παράλληλα βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο συννοσηροτήτων στη μετέπειτα ζωή. Διατροφικές προτιμήσεις και συνήθειες κίνησης, που σχηματίζονται στο σπίτι και στους παιδικούς σταθμούς, έχουν προσδιοριστεί ως παράγοντες αύξησης του επιπολασμού της παχυσαρκίας, επισημαίνοντας το ρόλο των γονέων και των φροντιστών, ως πρότυπα στάσεων και συμπεριφορών. Λόγω του ρόλου που είναι γνωστό ότι διαδραματίζουν, μεταξύ άλλων, τα κέντα παιδικής μέριμνας και το προσωπικό τους στη διαμόρφωση συμπεριφορών διατροφής και κίνησης στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, η παρούσα ερευνητική πτυχιακή, διερεύνησε το διατροφικό περιβάλλον αυτών στην περιοχή της Σητείας. Συγκεκριμένα, έγινε συλλογή δεδομένων, σχετικά με το διατροφικό περιβάλλον, και στη συνέχεια αξιολόγηση αυτών των δεδομένων και σύγκριση του βαθμού συμφωνίας τους, με αυτά της τρέχουσας εγκυκλίου, για διατροφή στους παιδικούς σταθμούς, και τις οδηγίες του εθνικού διατροφικού οδηγού. Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε σε τρεις παιδικούς σταθμούς στην περιοχή της Σητείας μέσω ερωτηματολογίων, από διευθυντές, δασκάλους, μάγειρες και την μοναδική παιδίατρο. Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης, φανέρωσαν μία σημαντική έλλειψη γνώσης των συστάσεων διατροφής, κίνησης, ύπνου και χρόνου οθόνης, με μόλις 13% των απαντήσεων των εκπαιδευτικών, 19,4% των μαγείρων και 23,8% των διευθυντών να γνωρίζουν τις συστάσεις. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι σχετικά με υγιεινές διατροφικές πρακτικές, φάνηκε να ανταποκρίνονται, στην προώθησή τους, καθώς κάθονταν κατά πλειοψηφία με τα παιδιά στο φαγητό, τους μιλούσαν για τη θρεπτική του αξία, δεν τα έβιαζαν να το τελειώσουν, ενώ τα προτρέπανε να κινούνται και να πίνουν νερό κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου. Συμπερασματικά, λόγω της παρατήρησης του κενού γνώσεων των εργαζόμενων σε τέτοια κέντρα, αλλά και της έλλειψης εφαρμογής πολιτικών, που παρατηρείται στη βιβλιογραφία, που ευνοούν την προώθηση παροχής υγιεινού διατροφικού περιβάλλοντος στα παιδιά, κρίνεται σημαντική η λήψη δράσεων που θα εστιάζουν στην υπερπήδηση των εμποδίων αυτών, με σκοπό την προαγωγή της υγείας, ξεκινώντας από μικρή ηλικία.

Obesity is a multifactorial disease, with short-term and long-term health implications. Over the past four decades, childhood obesity has increased worldwide with a rapid increase observed in children as young as 5 years old, with Greece holding multiple leads in prevalence of obesity and indicators related to obesity such as increased waist circumference etc. It has been shown to affect obese children physically and psychosocially, while at the same time they are at increased risk of co-morbidities in later life. Dietary preferences and movement habits, formed at home and in nurseries, have been identified as factors increasing the prevalence of obesity, highlighting the role of parents and caregivers, as role models of attitudes and behaviors. Due to the known role that childcare centers and their staff play in the shaping of eating and movement behaviors in preschool children, this research thesis investigated the nutritional environment of daycare centers in the Sitia region. Specifically, data was collected regarding the nutritional environment, and results were evaluated against the Greek legislation for nutrition and diet in daycare centers as well as against the national nutrition guidelines. The data collection was carried out in three daycare centers in the Sitia area through questionnaires, from managers, teachers, cooks and the only pediatrician, that serves the area. The results of the present study suggest a lack of knowledge of recommendations related to nutrition, exercise, sleep and screen time, with only 13% of teacher responses, 19.4% of cooks and 23.8% of managers knowing the recommendations. However, it is worth mentioning that regarding healthy eating practices, they seemed to respond to their promotion, as they mostly sat with the children at the meal, talked to them about its nutritional value, did not rush them to finish it, while encouraging them to move and to drink water during school hours. In conclusion, due to the observation of the knowledge gap of the staff in such centers, but also the lack of implementation of policies, observed in the literature, that favor the promotion of providing a healthy nutritional environment to children, it is considered important to take actions that will focus on overcoming these obstacles, with the aim of promoting health, starting from an early age.