Η διερεύνηση της στάσης του νοσηλευτικού προσωπικού απέναντι στο θάνατο.

Abstract

Εισαγωγή: Οι επαγγελματίες υγείας και ιδιαίτερα το νοσηλευτικό προσωπικό έρχεται σε καθημερινή επαφή με άτομα που παρά την εντατική θεραπεία σε νοσοκομειακό περιβάλλον τελικά πεθαίνουν. Η αντίληψη και η στάση που έχουν απέναντι στο θάνατο επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες και μπορεί να τους επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό.

Σκοπός: Η διερεύνηση των στάσεων του νοσηλευτικού προσωπικού σχετικά με το βίωμα του θανάτου.

Υλικό - Μέθοδος: Στην παρούσα ερευνητική συγχρονική μελέτη έλαβε μέρος συνολικά νοσηλευτικό προσωπικό που εργάζονταν σε δυο μεγάλα νοσοκομεία της υγειονομικής περιφέρειας Κρήτης. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα Σεπτέμβριος 2019 έως Φεβρουάριος 2020. Ως εργαλείο αξιολόγησης χρησιμοποιήθηκε ανώνυμο ερωτηματολόγιο κοινωνικό-δημογραφικών στοιχείων και το ερωτηματολόγιο Death Attitude Profile-Revised (DAP-R) των Wong PTP, Reker GT & Gesser G. (1994), το οποίο μεταφράστηκε στην ελληνική γλώσσα από τους κ.κ Μπελλάλη και Σαράφη. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε στατιστικό πρόγραμμα IBM SPSS 25.0.

Αποτελέσματα: Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 119 άτομα (20 άνδρες 16,8% και 99 γυναίκες 83,2%), οι περισσότεροι των οποίων άνηκαν στην ηλικιακή ομάδα 36-50 ετών (64,7%). Το 45,4% του νοσηλευτικού προσωπικού ανέφερε ότι έρχονταν 1-2 φορές τον μήνα σε επαφή με κάποιο περιστατικό θανάτου. Οι περισσότεροι με ποσοστό (49,6%) συμφώνησαν ότι ο θάνατος αποτελεί μια απαίσια εμπειρία και ότι δεν θεωρείται ως ανακούφιση από το βάρος της ζωής (20,2%). Σύμφωνα με τα επίπεδα βαθμολογίας των 5 υποκλιμάκων του ερωτηματολογίου (φόβος θανάτου, αποφυγή θανάτου, ουδέτερη αποδοχή, αποδοχή θανάτου, διαφυγή), οι μεγαλύτερες μέσες τιμές διαπιστώνονται στο «φόβο θανάτου» και στην «αποδοχή θανάτου» με μέση τιμή 4,0. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων (31,1%) απάντησε ότι δεν σκέφτεται το θάνατο, αλλά αποφεύγει να κάνει σκέψεις γύρω από την έννοια του (30,3%). Αναφορικά με την υποκλίμακα της αποδοχής θανάτου, το νοσηλευτικό προσωπικό που εργαζόταν σε τμήματα όπως την καρδιολογική και αιματολογική, παρά την αυξημένη θνησιμότητα, φάνηκε να μην αποδέχεται εύκολα το γεγονός του θανάτου. Σύμφωνα και με τα επίπεδα βαθμολογίας της κλίμακας στάσης απέναντι στο θάνατο ως προς το ίδρυμα εργασίας τους δεν διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές στις απόψεις των συμμετεχόντων μεταξύ των δύο νοσοκομείων. Τέλος, δεν παρατηρήθηκε σημαντική σχέση μεταξύ των κοινωνικό δημογραφικών χαρακτηριστικών του δείγματος και της στάσης τους απέναντι στο θάνατο, εκτός από την προϋπηρεσία στη παρούσα θέση και στο φόβο θανάτου. Συγκεκριμένα, όσο περισσότερα χρόνια προϋπηρεσίας είχαν τόσο λιγότερο φοβόντουσαν το θάνατο (rho= -0,188, p<0,05).

Συμπεράσματα: Ο θάνατος επηρεάζει σημαντικά τη σωματική και ψυχική υγεία του νοσηλευτικού προσωπικού, ανεξάρτητα από τμήμα εργασίας και φαίνεται να μειώνεται με την αύξηση των ετών εργασίας. Για την καλύτερη διαχείριση του βιώματος του θανάτου, προτείνεται η λειτουργία ομάδων ψυχολογικής υποστήριξής.

Introduction: Health care providers, and particularly nursing staff, too often experience the death of patients, who even though they have been provided with hospital intense care, they do not manage to overcome their health issues. Their behavior and perception of death are affected by multiple factors and that may impact significantly on them.

Aim: The study aims to research the nursing staff’s behavior in instances when they need to cope with the experience of patients’ death.

Methodology: The participants of the current study were nursing staff working in two main hospitals in health care province of Crete, Greece. The research has been conducted from September 2019 to February 2020. An anonymous social-demographic questionnaire has been utilised along with the Death Attitude Profile-Revised (DAP-R) questionnaire of Wong PTP, Reker GT & Gesser G. (1994), the last has been translated in Greek by Ms. Mpellali and Mr. Sarafi. The statistical program IBM SPSS 25.0 was used to analyse the data.

Results: The research sample consisted of 119 nursing staff (20 males 16.8% and 99 females 83.2%), most of whom belonged to the 36-50 age group (64.7%). A percentage of 45.4% of the nursing staff reported that they came in contact with a death incident 1-2 times a month. The majority (49.6%) agreed that death is a terrible experience and it is not considered as relief from life difficulties (20.2%). According to the marking levels of the 5 sub-scales of the questionnaire (fear of death, avoidance of death, neutral acceptance, acceptance of death, escape), the highest average values are found in "fear of death" and "acceptance of death" with an average value of 4.0. A percentage of (31.1%) has replied that they try to avoid thinking about the context of death (30.3%). Regarding the “approach acceptance” sub-scale, it appears that nursing staff working in clinics, such as cardiological and hematological, where the death rate is increased, it is not easy to accept the fact of death. According to the rating scales of the attitude towards death in relation, nursing staff to their work institution, no significant differences were found in the views of the participants between the two hospitals. Finally, there was no significant relationship between the social demographic characteristics of the sample and their attitude towards death, in addition to previous service in the present position and in fear of death. Specifically, it was found that the more years of service they had, the less they feared death (rho= -0,188, p<0,05).

Conclusions: Death significantly affects both the physical and mental health of the nursing staff, irrespective of the work department and appears to be declining with increasing years of work. For the improvement of death attitude, psychological support is suggested.