Παραγωγική διαφοροποίηση, τεχνολογία και ανάπτυξη: η ελληνική οικονομία στην ευρωπαϊκή ένωση.

Abstract

Η πτυχιακή εργασία έχει σκοπό την ανάλυση της διάρθρωσης των εξαγωγών των χωρών που απαρτίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως προς το τεχνολογικό τους επίπεδο και τους κλάδους από τους οποίους αυτά προέρχονται. Παράλληλα, διερευνάται ο βαθμός διαφοροποίησης των εξαγωγών των ευρωπαϊκών χωρών για τα έτη 2007 και 2017, για να διαπιστωθεί η σχέση μεταξύ της κλαδικής και τεχνολογικής διάρθρωσης και της ποικιλομορφίας των εξαγωγών. Ο βαθμός διαφοροποίησης των εξαγωγών προσεγγίζεται με τη χρήση των δεικτών Gini, Hirschman-Heldindhal και Krugman. Η συλλογή των διαθέσιμων δεδομένων έγινε μέσω της βάσης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD), και τα στοιχεία αφορούν 22 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κλαδική ανάλυση των εξαγωγών έγινε με βάση την κατάταξη κλάδων κατά Nace Rev 2. Από την κλαδική ανάλυση προκύπτει η διαφορετική εξειδίκευση που εμφανίζουν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι χώρες οι οποίες εμφανίζουν μεγάλα μερίδια εξαγωγών στους κλάδους υψηλής και μεσαίας & υψηλής τεχνολογίας τείνουν να εξειδικεύονται στους κλάδους «Υπολογιστές, ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα», «Φαρμακευτικά προϊόντα», ενώ μεγάλο μέρος των χωρών με σημαντικά εξαγωγικά πλεονεκτήματα δραστηριοποιούνται στους κλάδους «Μηχανοκίνητα οχήματα, ρυμουλκούμενα και ημιρυμουλκούμενα» και «Μηχανήματα και Εξοπλισμός». Σημαντικό εύρημα είναι η σημαντική ανάπτυξη και αύξησης της συμβολής στις εξαγωγές των κλάδων «Χημικά και χημικά προϊόντα», «Υπολογιστές, ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα», «Μηχανήματα και εξοπλισμός» και «Μηχανοκίνητα οχήματα, ρυμουλκούμενα και ημιρυμουλκούμενα». Από τους δείκτες διαφοροποίησης εξαγωγών προκύπτει ότι η Ιρλανδία, η οποία διαθέτει υψηλό μερίδιο εξειδίκευσης εξαγωγών σε προϊόντα υψηλής τεχνολογίας κατέχει την πρώτη θέση στην κατάταξη. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης δεικτών για την Ελληνική οικονομία καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μια χώρα με αυξημένη εξειδίκευση στην παραγωγή προϊόντων χαμηλής και μεσαίας & χαμηλής τεχνολογίας, ενώ παράλληλα τα προϊόντα που παράγει είναι μικρής πολυπλοκότητας σε σχέση με το επίπεδο πολυπλοκότητας των εξαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίστοιχα αποτελέσματα εμφανίζονται και για την περίπτωση της Πορτογαλίας. Συνολικά, τα ευρήματα της πτυχιακής εργασίας αναδεικνύουν μια σημαντική όψη της εξαγωγικής διάρθρωσης των Ευρωπαϊκών χωρών: το βαθμό διαφοροποίησής τους. Σημαντικό συμπέρασμα της ανάλυσης είναι η δυσμενής θέση της Ελληνικής οικονομίας ως προς τα κλαδικά χαρακτηριστικά του εξαγωγικού εμπορίου: τεχνολογία, κλαδική σύνθεση και πολυπλοκότητα. Αναλυτικά, διαπιστώνεται η ανομοιότητα δομών εξαγωγών, μεταξύ της ελληνικής οικονομίας και των διεθνών εμπορικών ανταγωνιστών: η ελληνική οικονομία κατά βάση παράγει προϊόντα χαμηλότερου τεχνολογικού επιπέδου και μικρότερης πολυπλοκότητας ζήτησης σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τη μελέτη προκύπτει η αναγκαιότητα για την εις βάθος παραγωγική αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας, με στόχο τη βελτίωση του εξαγωγικού προφίλ της και τη δημιουργία ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων.

The aim of the thesis is to analyze the export structure of the countries that constitute the European Union, in terms of their technological level and the sectors from which they come. At the same time, the degree of diversification of European countries' exports for the years 2007 and 2017 is investigated, in order to determine the relationship between the sectoral and technological structure and the diversity of exports. The degree of export diversification is approached using the Gini, Hirschman-Heldindhal and Krugman index. The available data were collected through the Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) database, and the data cover 22 countries of the European Union. The sectoral analysis of exports was based on the classification of sectors according to Nace Rev 2. The sectoral analysis shows the different specialization of the countries of the European Union. Countries with high exports of high and medium & high technology tend to specialize in "Computers, Electronics and Visual Products", "Pharmaceuticals", while most of the countries with significant export advantages operate in the "Motor Vehicles" sector, trailers and semi-trailers" and "Machinery and Equipment ". An important finding is the significant growth and increase of the contribution to the exports of the sectors "Chemical and chemical products", "Computers, electronic and visual products", "Machinery and equipment" and "Motor vehicles, trailers and semi-trailers". Differentiation markers of exports show that Ireland, which has a high share of export specialization in high-tech products, is first in the ranking. The results of the analysis of indicators for the Greek economy conclude that this is a country with increased specialization in the production of low and medium & low technology products, while the produced products are of low complexity in relation to the level of complexity of European Union exports. Similar results appear in the case of Portugal. As a whole, the findings of the thesis highlight a significant aspect of the export structure of European countries: the degree of their differentiation. An important conclusion of the analysis is the unfavorable position of the Greek economy in terms of the sectoral characteristics of export trade: technology, sectoral composition and complexity. Analytically, the dissimilarity of export structures between the Greek economy and international trade competitors is found: the Greek economy basically produces products of lower technological level and lower complexity of demand compared to other European Union countries. The study highlights the need for in-depth productive restructuring of the Greek economy, with the aim of improving its export profile and creating competitive advantages.