Χαμηλή αυτοεκτίμηση και κοινωνικό στίγμα σε άτομα με ψυχικές διαταραχές.

Abstract

Εισαγωγή: Από τα αρχαία χρόνια έως και την σημερινή εποχή, οι απόψεις γύρω από τις ψυχικές διαταραχές, αλλά και τους ψυχικά ασθενείς ποικίλουν. Σε παλαιότερες εποχές πιστεύονταν πως όσοι πάσχουν από ψυχικές διαταραχές, είναι «δαιμονισμένοι» και ότι δεν είναι εφικτό να ζουν υπό φυσιολογικές συνθήκες συγκριτικά με τους υπόλοιπους ανθρώπους. Αυτό, έφερνε σαν αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση των ασθενών, αλλά και την άμεση απομάκρυνσή τους από την καθημερινότητα των υπολοίπων θέτοντας τα δικαιώματά τους σε καταστολή. Σήμερα, αν και οι ψυχικές ασθένειες αντιμετωπίζονται διαφορετικά καθότι έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα ο τομέας της ψυχιατρικής, είναι φανερό ότι συνεχίζουν να υπάρχουν στερεότυπα και προκαταλήψεις γύρω από τις ψυχικές διαταραχές, αλλά και τα άτομα που πάσχουν από αυτές θέτοντας έτσι τον εσωτερικό τους κόσμο σε σύγκρουση. Στην παρούσα εργασία επιχειρείται να δοθεί όσο το δυνατόν περισσότερο, η εικόνα των ψυχικά ασθενών, πως αισθάνονται οι ίδιοι, αλλά και πως το στίγμα της κοινωνίας τους στην αυτοεκτίμησή τους μέσα από βιβλιογραφική ανασκόπηση. Σκοπός: Σκοπός της πτυχιακής έρευνας είναι η διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην αυτοεκτίμηση και το στίγμα των ψυχικά ασθενών. Μεθοδολογία: Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκε δομημένη συνέντευξη με ερωτηματολόγιο η οποία απευθυνόταν σε δείγμα 100 ατόμων στις πόλεις της Αθήνας και του Ηρακλείου και συγκεκριμένα στις κλινικές «Ευαγγελισμός», «Δρομοκαΐτειο» και «Άγιος Χαράλαμπος». Από την Αθήνα το δείγμα ήταν 50 άτομα και από την Κρήτη άλλα 50. Αποτελέσματα: Στην έρευνα συγκεντρώθηκαν 78 ασθενείς που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο. Από τις απαντήσεις των ατόμων προέκυψε ότι ο μέσος όρος ηλικίας των ερωτηθέντων ήταν τα 47 έτη εκ των οποίων οι περισσότερες ήταν γυναίκες. Ένα μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων έχει ικανοποιητική προς υψηλή αυτοεκτίμηση ενώ όσα άτομα στιγματίζονται περισσότερο είναι άνεργα ή οικονομικά αδύναμα Αυξημένο αυτο-στίγμα (74,4%) συνεπάγεται χαμηλή αυτοεκτίμηση (20,5%). Η πολυπαραγοντική ανάλυση έδειξε ότι επηρεάζεται επιπρόσθετα από τη χαμηλή οικονομική κατάσταση και τη χαμηλή κατάσταση εργασίας. Συμπεράσματα: Όσο πιο οικονομικά αδύναμα είναι τα άτομα, τόσο περισσότερο στιγματίζονται. Προτάσεις: Η εκπαίδευση και η εξοικείωση της κοινωνίας με την ψυχική διαταραχή θα συντελούσε στην μείωση του στίγματος που δέχεται ο ψυχικά ασθενής. Οι οικογένειες επίσης των ασθενών, χρειάζονται το ίδιο έτσι ώστε να μπορούν να κατανοήσουν την ψυχική διαταραχή και να αποκτήσουν τις ικανότητες ώστε να λειτουργούν υποστηρικτικά χωρίς να υποδαυλίζουν συγκρούσεις. Στη συνέχεια, κατάλληλα τμήματα ομαδικής ψυχοθεραπείας για τους επαγγελματίες υγείας με σκοπό την καταπολέμηση προκαταλήψεων έναντι κάποιων ομάδων ασθενών καθώς και για την δική τους βελτίωση. Επίσης, αξιολόγηση ασθενών μέσω συζήτησης και δραστηριοτήτων με σκοπό την κατανόηση των συναισθημάτων και του ψυχικού τους κόσμου καθώς και κλινικών και ιδρυμάτων ψυχικής υγείας με σκοπό να γίνουν αντιληπτές οι συνθήκες διαβίωσης των ατόμων, αλλά και η ιατρική/θεραπευτική περίθαλψη που δέχονται. Τέλος, σχολικά προγράμματα με κοινωνικό και επιμορφωτικό χαρακτήρα σχετιζόμενα με τα διάφορα ζητήματα που διαδραματίζονται σε κοινωνικό και κοινοτικό επίπεδο.

Introduction: From ancient times the views on mental disorders, as well as the mentally ill vary. In ancient times it was believed that those who suffer from mental disorders are "demonized" and that it is not possible to live under normal conditions compared to other people. This resulted in the marginalization of patients and the suppression of their rights. Today, although mental illnesses are treated differently as the field of psychiatry is highly developed, it is clear that there are still stereotypes and prejudices around mental disorders, but also those who suffer from them, thus putting their inner world in conflict. In the present work, an attempt is made to give as much as possible the image of the mentally ill, how they feel, but also how the stigma of society affects them in their self-esteem. Purpose: The purpose of the research is to investigate the relationship between self-esteem and the stigma of the mentally ill. Methodology: The research used a structured interview with a questionnaire which was addressed to a sample of 100 people in the cities of Athens and Heraklion and specifically in the clinics "Evangelismos", "Dromokaitio" and "Agios Charalambos". From Athens the sample was 50 people and from Crete another 50. Results: The study included 78 patients who completed the questionnaire. The responses of the individuals showed that the average age of the respondents was 47 years, most of whom were women. A large percentage of participants have satisfactory to high self-esteem while those who are most stigmatized are unemployed or financially weak. Increased self-stigma (74.4%) implies low self-esteem (20.5%). The multifactorial analysis showed that spontaneity is additionally affected by low financial status and low working status.

Conclusions: The more financially and labor-poor people are, the more they report self-stigma. Suggestions: Education and familiarization of society with the mental disorder would help to reduce the stigma received by the mentally ill. Patients' families also need the same so that they can understand the mental disorder and acquire the skills to function supportively without inciting conflict. Then, appropriate group psychotherapy departments for health professionals to combat prejudice against certain groups of patients as well as for their own improvement. Also, evaluation of patients through discussion and activities to understand their emotions and mental world as well as clinics and mental health institutions in order to understand the living conditions of individuals, but also the medical therapeutic care they receive. Finally, school programs with a social and educational character related to the various issues that take place at social and community level.